Eski bir Adige atasözü 'iyilik yapan, iyilik bulur' der. Bu
çerçevede, elinden geleni bir bahane bulmadan, kendine
sakınmadan milleti ve insanlar için çalışmış birisinin adını
unutmamak ve gelecek nesillere tanıtmanın önemi vardır. Bu
anlamlı amacı yerine getirmek üzere Adige Cumhuriyeti Çeraşe
Tembot Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü’nde bir yuvarlak
masa toplantısı düzenlendi. Bu yuvarlak masa toplantısı ünlü
bilimadamı ve eğitmen CIME Bube anısınaydı.
CIME Moseko Bube 4 Şubat 1929 tarihinde Şevcen rayonuna bağlı
Hatığujıkuaye köyünde doğdu.
Kalabalık bir Adige ailesinin 11. çocuğu olarak doğdu. O
dönemlerde Sovyet nizamı güçlenmeye, pek çok alanda büyük
işlerin üzerinden gelmeye başlamıştı -her şeyden önce-
kollektivizasyonel çalışmalar, bunun yanısıra okuma yazma
bilmeyenlerin kalmamasına yönelik çalışmalar yapılıyordu.
'Okumamış olan kördür' sloganının yaygın kullanıldığı dönemde
çocukluğu geçer. Biraz daha büyüdüğünde ise Alman işgalciler
ülkemize savaşla saldırırlar. Savaş yılları devletimiz için de
burada yaşayan milletler içinde kolay değildir. Fakat sabır ve
düşmanı yenecek olmalarına büyük inançları vardır. Ufak büyük
herkes elinden geleni esirgemez. Bube'nin ağabeyleri de
cephededir, kendisi ise eğitimine devam ederken evin
hizmetini de görür. Köyde bulunan 7. sınıfa kadar olan okulu
bitirdiğinde Adige yatılı okulunda okumaya başlar. Erken
yaşlarında milli ve ülke ile alakalı olaylar hakkında bilgi
sahibi olmaya başlar. Tarihe gösterdiği ilgi de uluslar
arasındaki (Buna Adigelerde dahil) farklılıkları tesbit
etmesine yardımcı olur.
CIME Bube yaşamını adil bir yol üzerinde geçirdi; ilmini
geliştirmek konusunda ihmalkarlık yapmadı. Mıyekuape ve
Krasnodar öğretmen enstitülerinde okudu. Üniversiteyi
bitirdikten sonra öğretmenlik yapmaya başladı. Kavrama
yetisinin genişliği ve aktif çalışmaları dikkat çekince Rayon
Komsomol'ü idarecisi olarak atandı. Daha sonraki tarihlerde
partiye alındı, Otonom Bölge Propaganda Grubu yöneticisi oldu.
Bu dönemde devlet tarihinin araştırılması-değerlendirilmesi ve
milli tarih bilimimizin gelişmesi yoluna yönelidi. CIME
Bube'nin ilgilendiği her husus üzerine kararlılıkla eğildiği
onunla alakalı araştırma yapanlarca belirtilir. Bu sayede
üzerine eğildiği konuları sonuçlandırmayı da başarırdı.
Çalışma anlamında kendisine özel ayrıcalıklar sağlamazdı. 1960
yılında Tiflis'te master öğrenimine başlar, vaktini kitapların
içerisinde geçirmeye, arşivleri araştırmaya eğildiği konular
hakkında bilgiler toplamaya başlar. Burada Tarih Bilim
Dalı’nda kandidatlık tezini verir.
1968 yılı CIME Bube için bir dönüm yılıdır. Bu yıl Adige Bilim
Araştırma Enstitüsü yöneticisi olur. Bu enstitüsünün tarih
bölümünün başkanlığını 30 yıl kadar sürdürür. 1986 yılına
kadar yazdığı pek çok tarih kitabının yanısıra doktora tezini
de verir. Doktora tezi '1870-1917 Yılları Arasında Batı
Kafkasya'da Sosyo-Ekonomik İlişkiler ve Sınıfsal Mücadele'
ismini taşır.
Yuvarlak masa toplantısı CIME Bube'nin yaşamı ve bilimsel
çalışmalarına değinir bir şekilde düzenlendi. Yuvarlak masa
toplantısına CIME Bube'yi iyi tanıyanlar, çalışmalarına vakıf
olan bilimadamları ve meslektaşları uzun yıllar boyunca
çalıştığı Adige Devlet Üniversitesi'nden gelen bilimadamları,
akrabaları, ailesi ve eşi ile günümüzde Adige Cumhuriyeti
Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü çalışanları katıldılar.
Toplantının açılışını ve sunumunu AC Sosyal Araştırmalar
Enstitüsü, Tarih Bölümü Başkanı Dr. PENEŞU Asker yaptı.
Biliminsanları YEMT'ITL Raziyet, ŞEVCEN Emile, V. Maltseva,
CIME Bube'nin yaşamı, verdiği eserler, eğitim alanındaki
çalışmaları, bilime olan katkıları hakkında bilgi verdi.
Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü bilimadamlarından ĞIŞ Nuh
ise CIME Bube ile alakalı hatıralarını anlattı.
Adige Devlet Üniversitesi Tarih Fakültesi Dekanı PEÇEŞHO
Nurbıy, CIME Bube'nin çok sayıda eser bıraktığına, gençlerin
ilgisini çekmeyi becerdiğini, kendisine saygı duymalarını
sağladığını tüm bunların yanısıra milletimizi tarih
bilimdalında büyük bir miras bıraktığını belirtti.
Bilimadamı YEDIC Baturay ise Adige yüreğinin nerede olursa
olsun kaybolmadığını belirtti, bilimadamı için yapılan bu
anmanın uygun olduğunu söyledi.
CIME Bube anısına yapılan bu toplantıda dile getirilen okunan
tüm sunumların birarada bir kitapçık olarak basılmasına da
karar verdiler.
Yuvarlak masa toplantısı katılımcılarına CIME Bube'nin
ağabeyinin büyük oğlu CIME Anotolıy babasının ikinci dünya
savaşı esnasında canını yitirmesi neticesinde dede ve
ninesinin evinde amcasının gözetiminde yetiştiğini belirtti.
Bunun yanısıra tüm toplantı katılımcılarına teşekkür ettiğini
de dile getirdi.
|