...................
...................

ABHAZYA

CircassianCanada

                         
...................
 
...................
Harita: CircassianCanada

Nüfusu
535.000 kişi (1995)
Yüzölçümü
8.600 km2
Etnik Durum
%18 Abaza, %29 Migrel ve Svan, %10 Gürcü, %14 Rus %14 Ermeni
Devlet Başkanı
Vladıslav Ardzınba
Başkent
Sohum
Büyük şehirler
Gagra, Gudauta, Gal


Coğrafi konum ve nüfus dağılımı
Abhazya Cumhuriyeti, Kafkas dağlarının ana bölümünden sahile uzanan, güneyden Karadeniz, batıdan Psov ve doğudan İngur nehirleri ve Gürcistan ile sınırlanmış bir ülkedir. Başkenti Sohum, yüzölçümü 8.600 km2'dir. 1991'de yapılan sayıma göre nüfusu, Abhaz 93.000, Gürcü 60.000, Migrel-Laz 155.000, Rus 76.000, Ermeni 77.000, Svan 25.000, Ukraynalı 15.000, Rum 14.000, Türk 10.000, Estonyalı 1.800 ve diğer uluslar ise 8.000 kadardır, toplam 535.000 kişidir. Bu sayım Gürcistan'ın kontrolü altında yapıldığından uzmanlarca kuşkuyla karşılanmaktadır.
 
Eğitim ve kültür
Abhazya'da tümüyle Abhazca öğretim yapan Abhaz ilkokulları dört yıllıktır. Daha sonra gerek orta öğretimde, gerekse Sohum Abhaz Üniversitesi'nde Abhaz dil ve edebiyatı dersleri tümüyle Abhazca olarak yapılmaktadır. Diğer dersler ise Rusça'dır. Bunlardan başka yine Abhazca olarak çalışan teknik araştırma kurulları ve okulları, konservatuar, tiyatro, devlet matbaası ve devlet yayınevleri vardır. Ulusal ozan Edip Ulya Dimitri ile ulusal öykücü Edip Samson Çenba'nın yapıtları bazı Avrupa dillerine çevrilmiştir. Bunların dışında müzik, folklor alanında başarılı çalışmalarıyla tanınan bir Abhaz Ulusal Dans ve Şarkılar Grubu da vardır.

Ekonomik potansiyel
Abhazya'da sanayiden çok, başlıca gelir kaynakları hayvancılık, meyvecilik, orman ürünler ve turizmdir. Bölgede ağır sanayiye yardımcı olarak kimya endüstrisi ve zengin maden kömürü işletmeleri gelişmiştir. Ülke bol manganez ocakları, çeşitli maden filizleri ve tabii inşaat malzemelerine sahiptir. Aynı zamanda nehirlerinden de elektrik enerjisi elde edilmektedir. Ülkenin dağlarını oluşturan kayalar, granit, orfir ve benzeri oluşumların çeşitleri olmak üzere başlıca madenleri; altın, (az miktarda) gümüş, simli kurşun, anti-maun, demir, manganez, nikel, bakır, civa, çinko, zırnık, kibrit üretimine ilişkin parlayıcı madeni maddeler, kükürt, maden kömürü, birkaç çeşit mermer, mutfak tuzu, alçı şap, amyant, yer sakızı, litograf taşı’dır. Bunlardan ancak, neft, manganez, bakır, maden kömürü, kükürt önemli miktarda üretim ve ihraç edilmektedir. Aynı zamanda çok miktarda maden suyu ve kaplıca kaynakları bulunmaktadır. Deniz sahil şehirlerinde ve akarsularda yapılan balıkçılık ile deniz ticaret filosunun ekonomiye önemli katısı vardır. Gudawta, Sohum ve Ocamçıra'da çaycılık ve narenciye üretimi halkın başlıca kaynağıdır. Tütün ekimi özellikle gelişmiştir. Abhazya'nın Sohum limanı, çıkartma iskelesi görevini yapmakta ve İstanbul bir aracılık rolü oynamaktadır. Kafkas tütünlerinin türü, Türk tütünlerinin aynıdır. Başlıca ekim alanları dağların güney yamaçlarındadır. Güneyde zeytin, portakal, limon, okaliptüs, akasya, manolya, Liyaj meşesi ve palmiyelerin her türüne uygun bir toprak ve iklim vardır. Abhazya'da yakın zamana kadar, eski çağlardan beri yoğun olan ormanların geniş bir bölümünü oluşturan yabani meyve ağaçlarının ıslahına gidilmiş ve meyvecilik bölge ekonomisinde önemli bir yer almıştır. Yine bu ormanların değerlendirilmesi yönünden kerestecilik ve orman ürünleri sanayisi gelişmiştir. Bundan başka Sohum ve Civan doğal plaj özellikleri yanında çok sayıda tesislerle de donatılmıştır. Pisunda, Afgan ve Ritsa kasabaları da doğal güzellikleri, maden suları, ılıcaları ve dinlenme tesisleriyle bölgenin ekonomisine turizm yoluyla önemli katkıda bulunurlar.
 
Not: Bu yazı "Marmara Üniversitesi Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Ekonomik Araştırma Merkezi" tarafından hazırlanan "Yeniden Yapılanma Sürecinde Türk Cumhuriyetleri ve İslam Ülkelerinin Sosyo-ekonomik Yapıları ve Türkiye İle İlişkileri adlı çalışmadan derlenmiştir. (FT)
Bu çalışma Kafkas Vakfı'nın sitesinden alınmıştır.