|
Mıyekhuape Adige
mitolojisinde Nartların uğrak yeri ve günümüzde de
Adigey’in başkentidir. İsmin ilk anıldığından
günümüze değin Adige ulusunda yer bulması, anlamı ve
Adige yerleşim yeri olması çok önemlidir.
Mıyekhuape Adigeler tarafından söylenişidir. Kent
günümüzde Maykop diye Dünyaca bilinir.
Mıye: Yabani elma,
Khuape: Uç kısımdaki yer
Mıye-khuape, Elmalık yerin uç kısmı anlamına gelir. İsim
zamanla, Mıykhuap, Mıykop ve Maykop şekillerine
yabancılarca dönüştürüldü. Bunun bir benzeri de Kuwu-Benı’nın
Kuban’a dönüşümü gibi. İsimlere baktığımızda değişimde
olsa anlam ve temel söylem Adigece’dir.
Mitolojilerin oluşumunda ilk orijinal çıkış olarak Grek
mitleri, yani Grek kentleşmesi olduğu ve bunlarında
Pelasglarla başladığı görülür. Temeldeki olgu ekonomik
ve sosyal yaşamdır. Dinsel yasakları işleyen öykülerin
içinde madde yatar. Ademle Havva olayında olduğu gibi.
Beni de Mıyekhuape’ye çeken konuda bu olaydır. Yani
elma. Tarihte bir çok mitler oluşurken Grek mitleri gibi
kalıcı olmadı. Bunlar üretime, diğerleri ticari
korsanlığa dayalıydı.
Sümer, Romen, Grek kentleşmeleri oluşurken Nart mitleri
bunlarla, kısmen de öncelerine dayanır. Macar, Rus ve
Türklerde medenileşme geç başladığından İlyada, Odisse
gibi mitler oluşturamadılar. Çünkü diğerleri gibi
onların çok tanrılı dinleri yoktu. Onun içinde çok
tanrılı dinler kendi karanlık kent tarihlerini,
maceralarını, mitoloji biçiminde tarihleştirip
anıtlaştırdılar. Kısaca "alt şuur"larını geliştirdiler.
Nartlara baktığımızda bu alt şuurun olduğunu
görmekteyiz. Onlar kentleşme aşamasında Mıyekhuape’de
yaşadılar. Grekler gibi tam bir kentleşme sürecini
tamamlamadan tanrılarının göçürülmesi (Pelasglar gibi)
ve çok tanrılı olmasına karşın ilahi tek tanrı varlığı
oluştu.
Nart mitolojilerine üretimin ilk izlerini, paylaşımı,
yasakları, tanrıları ve onlarla savaşları görürüz. Nart
destanlarını da güçlü kılanda tüm bu oluşumların üretime
dayanmasıdır. O halde, üretimin olduğu yerde yerleşimde
vardır. Yerleşimin sonucu da yerleşkenliktir.
Yerleşkenlerde kendilerini korumak için bir arada
bulunmak zorundalar. Bu zorunluluk kentleşmeyi ortaya
çıkartır ki, Nartların yerleşim yeride Mıyekhuap’dir.
Bizlere burası bir bölge gibi sunulsa da bir kent, bir
sunak yeri olduğunu görürüz.
Havva annemizin elma ağacından koparıp yediği elma
yüzünden Cennet’ten çıkarıldı. Bu olay bana Nartları
altın elma ağacını, Mıyekhuape’yi hatırlatıyor. Belki de
mitolojik ve dinsel olan bu ağaç Mıyekhuape’deydi.
|
