Adapazarı
merkezde, kır kahvesi tadında yeşile bürünmüş, eski adıyla “Han
Altı” şimdilerde ise “Şemsiyeli Park”ta birkaç Kuzey Kafkasya
sürgünü diasporalı Adige oturuyorken, gözlerimiz tam karşımızda
saklı tarihe daldı...
... “Mahmutko Yakup
Kahveci Raşit eliyle Asma Altı Kahvehanesi
Çerkes Maksudiye Köyü”...
Kendisini üzüm asmalarının altına saklamış, küçük ahşap
pencereleri, tahta masa ve sandalyeleri ile çevre köylerden gelen;
Uzun boylu, geniş omuzlu, açık alınlı, kırmızı benizli, kalpaklı
başı dimdik, kilot pantolonu üzerine giydiği ceketinden köstekli
saatine bakıp, bir yandan nargilesini içen, arkadaşları ile
Çerkesce konuşan Kafkasyalıları, bağrında toplayan bu küçücük
kahvehane yerini; betonarme, yüksek, sevimsiz, ruhsuz ve şekilsiz
binalara bıraksa da zaman hala, dedelerimizin sardığı tütünün
hışırtılarını kulağımıza fısıldamakta...
... “- Hadi kalkın! Köye gidelim... Diyorum, doyumsuz bir
heyecanla... Köyümün yeşilinde oturalım...
Çok kısa
denilecek bir araba yolculuğu sonrasında köye rahatlıkla
ulaşabiliriz...
Gündüzleri saat başı Adapazarı’ndan (Çeşme Meydanı'ndan ) vasıta
bulunabilir. Adapazarı’na 13 km uzaklıkta. Poyrazlar Gölü'nü geçip,
SAKARYA-KARASU Devlet Karayolu'ndan ulaşılan Adige Maksudiye
Köyü’nün Kuzeydoğu'sunda, Söğütlü yolu üzerinden ve 30 km
uzaklıkta Karadeniz sahilinde köpüklü dalgalarla buluşmak mümkün.
Sakarya ilinin Söğütlü ilçesine bağlı Adige Maksudiye Köyü,
Marmara Bölgesi'nin Doğu'sunda yer alması nedeniyle Akdeniz ile
Karadeniz iklimini bir arada görmek olası, bu nedenle yazları
serin, kışları ılık ve yağışlıdır.
M.Ö. 2340 yıllarına dayanan, sırası ile Hitit, Lidya, Makedonya,
Roma ve Bizanslıların hakimiyetinde kalan, sık ormanlık alana
sahip, yeşile doymuş bu verimli topraklar etnik geleneklerini
sürdüren bir grup Kuzey Kafkasyalı Çerkes’i halen büyük bir
misafirperverlikle, cömertçe ağırlamakta.
Girişte yolun her iki yanında bulunan ulu söğüt ağaçları yerini,
yeni dikilmiş taze söğüt ve kavlan fidelerine bıraksa da,
Tutuwkho
Hable (Yusuf mahalle) sizi tebessümle karşılayacak, Jadekale ise
Tanrı emaneti olarak ağırlayacaktır.
Köyümüz; Jadekale ve Tutuwkho Hable olmak üzere iki kısımdan
oluşmaktadır. İlk kuruluşu 1863-1864 yılında Kafkasya’daki savaşın
kaybedilmesiyle başlayan göç ile bugünkü bölgeye gelen Jadeler
tarafından olmuştur.
Sonra, 1877-1878'de Rumeli ve Balkanların Osmanlı tarafından
kaybedilmesiyle oraya iskan edilen Kafkasyalıların Anadolu'ya göçü
başlamış, bu Kafkasyalıların bir kısmı da bu günkü Maksudiye köyü
bölgesine yerleşmişlerdir. Bundan sonra da iç göçlerle, komşu
köylerden ve farklı illerden gelen Kafkasyalılar ile Maksudiye
köyü bugünkü yapısına ulaşmıştır.
Alt yapı sorunu olmayan köyümüzde,1999 Ağustos ayında yaşanan
deprem sonrasında dönüş artmıştır. Köy ihtiyaçlarımız muhtarımız,
Zekeriya Obuz (Shalaxhue) öncülüğünde, kendi bünyesinde
tamamlanmış olup, mezarlığımız kendi bahçelerimizden ayrılmayacak
derecede temiz ve bakımlı, Tutuwko Hable’de bulunan küçük camii ve
Jadekalede bulunan büyük camii lojmanı ile hizmet vermekte, köy
ovamızda ağaçlandırma çalışmaları devam etmekte olup, Köy
Konağı'mız yılın her dönemi, Köy Cafe’miz ise yaz aylarında
hizmetlerine devam etmektedir.
Geçim kaynağı; hayvancılık ve ona dayalı mısır, yem bitkileri
tarımıdır. Şehir merkezine yakınlığı dolayısı ile orta yaş grubu
ve gençler Adapazarı merkezde çeşitli sahalarda iş hayatlarını
şekillendirmişlerdir.
Genel anlam itibarıyla eğitime büyük önem verilmiş, gençler yüksek
eğitimleri için desteklenmiştir. Köy içerisinde Eğitim Merkezi
binamızda; İlkokul öğrencileri grubumuza bilgisayar, matematik ve
diğer ilk öğretime destek dersleri verilmekte, kayda değer
ilerlemeler gözlemlenmektedir. Ayrıca çeşitli zamanlarda; Ragıp
Mete (Şşalaxhue) başkanlığında ve hocalığını da, Ömer Deniz (Jade)
üstlendiği Adigebze , Ayşe Erdemir Seshadri (JjaJJıy) desteği ile
İngilizce ve Milli Eğitim Biçki Dikiş Kursları açılmış, gençler ve
köy halkı tarafından önemli ölçüde katılım oluşmuştur. Genç
kardeşlerimizin yoğun katılımı ile oluşturulan Adige Maksudiye
Futbol Takımı, her yıl Akbalık köyünde (Apsuva) düzenlenen
turnuvalarda, geçtiğimiz yıl kupa sahibi olmuştur.
Köyümüz, Sarp Sınır Kapısı'nın açılması ve anayurda
gidiş-gelişlerin kolaylaşması ile anayurtla iletişime geçmiş,
İslamey ekibini ilk gelişlerinde üç gün süren şölenlerle, ikinci
gelişlerini ise büyük bir coşku ve heyecanla ağırlamıştır.
Hafızalarımızdan silinmeyecek paylaşımlarla yaşadığımız ayrılığın
kısa vadeli olduğunu biliyoruz...
Son yıllarda “Adigebze” kaybının ciddi bir şekilde kendisini
hissettiriyor olması özellikle genç nüfusu rahatsız etmekte ve
asimilasyona direnme amaçlı dil ve folklor çalışmaları tüm hızı
ile devam etmektedir.
Açümıjj, Thaghuşşe, Natxhue, Jade, Wuşşıy, Guser, Şşaweş”u,
Lheç”as, Naş, Deguf, Şşawkhue, Kobli, Pşşawkhue, Bage, Khuy, Zel”i,
Abrek, Beçaşe, Şşhalaxhue, Ak”eo, Şşegaşşe, Aç”eo, Şaşşıkhue,
Hatxı, Psınetxhuc, Egu, Shöwmiz (Şapsığ), Thamzıkhue (Besniy),
Şevgen , JjaJJıy (Abzex) ailelere sahip, 3 Apsuva, 157 Adige
haneli köyümüzde, yerleşik yabancı hane bulunmamaktadır.
...Gün ışımaya başlayıp, gençler zexesten dönerlerken, Arnavut
Şakir’in oğlu Mustafa’nın, köy sürüsünü toplamak için attığı
yüksek naralarla günaydınlaşmak, Nendah’ın Hakuda pişirdiği
“hakuhalüje”lerin tadına bakmak her şeye değer...
...geceleri ovasına çiğ yağmış, yemyeşil çimenlerin üzerinde
“pıshıne” ile “dejuw” eşliğinde “tleperüj” oynayan peri kızı hayal
ederseniz, orası Adige Maksudiye köyüdür...
Diaspora topraklarında “Adigey” coğrafyasını oluşturmuş, zaman ve
mekan mefhumundan sıyrılmış, xabzesini yaşatmaya çalışan, yemyeşil
ovasında yaz akşamları sabahlara kadar “pshıne” ve “keroh” sesi
eksik olmayan, o köy benim köyüm....
Kaynaklar:
Zekeriya Obuz (Shalaxhue)
Ragıp Mete (Shalaxhue)
Söğütlü İlçe Emniyet Amirliği web sayfası
www.maksudiyekafkas.dernegi.com
http://cabirdeniz.sitemynet.com
http://nart_nart.sitemynet.com.
http://adigemaksudiye.sitemynet.com
maksudiyeliler-subscribe@yahoogroups.com
|