Alpudere (Gebekoy) köyü, Tokat ili, Sulusaray ilçesine 4 km
uzaklıkta bulunan bir Abaza (Asuwa) köyüdür. Bu köy halkı 1858-59
yıllarında bugün Rusya Federasyonu’na bağlı Karaçay-Çerkesk
Cumhuriyeti hudutları içerisinde bulunan Gebekoy
(Abaza Kıt) köyünden göç etmiştir.
.... Gebekoy
köyü, Karaçay Çerkesk Cumhuriyeti’nin kuruluşu sırasında
Kabardeylere ödünç olarak verilmiş, cumhuriyetinin kuruluşunun
ertesi günü köyde Kabardeyce dilinin konuşulması ve okutulması
mecbur kılınmıştır. Köyün adı da Abazakt olarak
değiştirilmiştir.
.... Karaçay-Çerkesk Cumhuriyeti hudutları
içinde bulunan Gebekoy-Abazakt köyünün nüfusu 800 kişiyi
aşkındır. Köy halkı hem Abaza hem de Kabardeyce konuşmaktadır.
.... Bugün için köyde yaşayan sülaleler şunlardır: Candar (Джандар),
İwan (Иуан),
Pşewın (Пшеуын),
Kalmıx (Къалмых),
Ajilakan (Aжилакъан),
Hacım (Х1аджым),
Psewın (Пseyın),
Blımğot (Бльымг1ват),
Karas (Къарас),
Dığ (дыгъ),
Ksal (Късал),
Thaytsuh (Тх1айц1ых1в),
Cançet (джанчет),
Dağ (Дагъ),
Daxun (Дахвын),
Xaçir (Хачир),
Abıt (Абыт),
Başoko (Башокъва),
Agır (Агыр),
Kuşpa (Хъвышпа),
Çlas (Чльас),
Xpsiroka (Х1псирокъва),
Karwan (Къаруан),
Dışek (дышекъ),
Nayman (Найман),
GEBEKOY(ГЕбАКъВАЙ)
.... NOT: Gebekoy Köyünün kurucu ailesini iyi
bilinsin
ve hatırlansın diye en sona yazdım
.... Bu konuda şu
bilgiyi verelim. Ödünç verilen köylerden biri de Kılıç Kıt bugünkü
adıyla (Psawçadahe) Gebekoy kıt (Abaza kıt) elan yerindedir.
Kılıç Kıt’ın geçmişini Kılıç Kıt köyleri bölümünde
anlatmıştım.
.... Tokat-Alpudere köyünün kurucu
aileleri (sülaleleri): Agaçe (Агача)
Eriboka (Ерибокъва)
Gebekoy (Гьабакъва)
Yağan (Йаг1ан)
Hampal (Х1ампал)
Thaytsuh (Тх1айц1ухв).
.... Köyde yaşayan Abaza nüfusu 20 kişi ancak dışarıda
yaşayanların sayısı bu nüfusun 5 katı. Dışarıya göç eden aileler
arazilerini Kürt ve Türk kardeşlere sattıklarından dolayı köyde
konuşulan dil zorunlu olarak Türkçe olmuş, bu yüzden Abaza konuşma
dili yok olmuştur. Bu köye 2011 yılında tarih profesörü T. Mihail
ile birlikte gitmiş ve araştırma yapmıştık. Köyde Abazaca bilen
tek bir kişi bulabilmiştik. Bu kişi de öğrendiğim kadarıyla üç ay
önce vefat etmiş. Allah Rahmet eylesin. Alpudere köyünün nüfusu
dışarıda yaşayanlara birlikte 125 kişiyi aşkındır.
.... Sevgi ve
Saygıdeğer Abaza (Aşuwa) kardeşlerim,
.... Size, Alpudere
(Gebekoy) köyünün kurucu ailelerinden Gebekoy Dadaruh oğlu Mahmut
(Ölümü: 1911) torunu Prof. Dr. Muvaffak Akman ve kuzeni meşhur
gazeteci yazar Metin Toker’i tanıtacağım. Bu kişilerin
biyografileri ve resimleri aşağıdadır. Bana bu kişilerle ilgili
bilgi veren Prof. Dr. Refik Özkan (KIMZA) ya teşekkür etmeyi borç
biliyorum.
.... ....
Prof. Dr. MUVAFFAK AKMAN
.... 1923 yılında,
babası GEBOKHUA Hasan Fehmi Bey’in memuriyet dolayısıyla bulunduğu
Trabzon’da doğdu. Babası aslen Tokat’ın Alpudere (Gebokhuey)
köyündendir. Muvaffak AKMAN ilk, orta, lise tahsilini Trabzon’da
tamamlamış ve 1947 yılında da İstanbul Üniversitesi Tıp
Fakültesi’nden mezun olmuştur. 1954 yılında Uzman Doktor, 1962
yılında Doçent ve 1968 yılında Profesör unvanlarını almıştır.
Meslek hayatının önemli bir kısmı Hacettepe Üniversitesi’nde
geçmiş, Harvard Üniversitesi’nden de Master derecesini almıştır.
Sivas’ta 1974’te kurulan Cumhuriyet Üniversitesi’nin kurucu
rektörü olarak görev almış ve bu görevinde aralıklarla 14 yıl
çalıştıktan sonra 1992 yılında yaş haddi nedeniyle emekli
olmuştur. Emeklikten sonra Ankara’ya yerleşmiş ve burada 2012
yılında vefat etmiştir.
....
.... Prof. Dr. Muvaffak AKMAN’ın üç mesleki ve üç polisiye kitabı
basılmış, 75 adet bilimsel makalesi yayımlanmıştır.
Yaşamıyla ilgili daha detaylı bilgileri, kendisinin yayımladığı
“Yaşamımda Hacettepe ve Sonrası” ve Ayten AYGEN tarafından
hazırlanan “Nart’ın Prensleri” kitaplarından edinmek mümkündür.
Kendi fotoğrafı ilk kitaptan ve dedesin kabri ikinci kitaptan
alınmıştır
....
.... METİN TOKER
.... (Doğumu: 1924, İstanbul – Ölümü: 18 Temmuz 2002, Ankara)
Türk gazeteci ve yazar. İsmet İnönü'nün damadı olduğu için "Millî
damat" lakabıyla da anılır. Galatasaray Lisesi'ni (1942), ardından
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Filolojisi
Bölümü'nü bitirdi (1948). 1943-50 arasında Cumhuriyet gazetesinde
çalıştı. 1950-53 arasında, Paris'te öğrenim gördüğü sırada
Cumhuriyet, Zafer ve Yeni İstanbul gazetelerinin Batı Avrupa
muhabirliğini yaptı. 1953 yılında Paris Üniversitesi Siyasal
Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nü bitirdi.
Önceleri sıkı bir İsmet Paşa muhalifi iken ve Paşa hakkında sert
yazılar kaleme aldığı Zafer gazetesinde yazarlık yaparken
birdenbire muhalefete geçti. Türkiye'ye dönünce Akis dergisini
yayımlamaya başladı (1954). Akis Yayınları adıyla bir de yayınevi
kurdu. Ankara Gazeteciler Cemiyeti Başkanlığı yaptı. 1955'te İsmet
İnönü'nün kızı Özden Toker'le evlendi, bu evliliğinden üç çocuğu
oldu.
....
.... Özden İnönü ile evlendikten sonra politik arenada adı daha çok
duyulan Toker, 1967'ye kadar başyazarlığını yaptığı Time benzeri
Akis dergisinde, haber dergiciliğinde devrim yaptı. O yılların
siyasal iktidarlarına yönelttiği sert eleştiriler yüzünden sık sık
yargılandı, bazılarında hapse girdi; Akis dergisindeki bir yazıda
Demokrat Parti (DP) hükümetinin devlet bakanlarından Mükerrem
Sarol'a hakaret ettiği gerekçesiyle 1957'de 7 ay 23 gün hapis
cezasına çarptırıldı. 1967'de Akis'i kapattıktan sonra, önce
Hürriyet ardından da Milliyet gazetelerinde "Not Defterinden" adlı
köşesinde yazılar yazdı.
.... 1977-80 arasında Cumhurbaşkanı
Fahri Korutürk'ün seçtiği kontenjandan Cumhuriyet Senatosu'na
girdi. 1980'li yılların başında siyaset yapmayı bırakıp tekrar
siyaset üzerine yazmaya başladı. Kayınpederi olan İsmet İnönü'ye
ilişkin anılarını anlattığı İsmet Paşa İle On Yıl 1954-64
(1965-69, 4 cilt) adlı kitabını genişleterek, ilk kez 1970'te
yayımlanan Tek Partiden Çok Partiye (1944-1950) adlı kitabıyla
birlikte Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları (1944-1973) adıyla
1990-93'te 7 cilt olarak yeniden yayımlandı.
.... Uluslararası
Basın Enstitüsü Şeref Üyesi ve Gazeteciler Cemiyeti Kurucu Üyesi
olan Toker, 1983'te kurucuları arasında olduğu İnönü Vakfı
yönetimindeki görevini de vefatına kadar sürdürdü.
.... 18
Temmuz 2002'de, 9 yıldır tedavi gördüğü prostat kanseri nedeniyle
yaşamını kaybetti.
.... Kitapları Bir
Diktatörün İktidar Yolu (1963) İsmet Paşa ile On Yıl (1965-69,
4 c.) Geldi Aşka, Rusun Aşkı Başka (1966)
Şeyh Sait ve İsyanı (1968) Avrupa Birşeyler Arıyor (1968)
Dört Buhranlı Yıl (1969) Tek Partiden Çok Partiye (1971)
Sağda ve Solda Vuruşanlar (1971) Türkiye Üzerinde 1945 Kabusu
(1971) NATO 25 Yaşında, Tamam mı Devam mı? (1974) Metin
Toker'in Not Defterinden (1981) Demokrasimizin İsmet Paşalı
Yılları (1944-1973), (1990-93, 7 c.) Tek Partiden Çok Partiye
(1944-1950) (1990) DP'nin Altın Yılları (1950-1954) (1990)
DP Yokuş Aşağı (1954-1957) (1991) Demokrasiden Darbeye
(1957-1960) (1991) Yarı Silahlı Yarı Külahlı Bir Ara Rejim
(1960-1961) (1991) İnönü'nün Son Başbakanlığı (1961-1965)
(1992) İsmet Paşa'nın Son Yılları (1965-1973) (1993)
....
|