...................
...................
EKMEKLER

Nimet Berkok - Kamil Toygar

Kuzey Kafkas Muftak Kültürü ve Yemekleri

                         
...................
...................

"Amacımız, kaybolmaya yüz tutan bu kültür mirasının gelecek kuşaklara aktarılması ve yaşatılmasıdır." 

Nimet Berkok - Kamil Toygar

....................

....................

1- COKOTABE                                                                                   


İçindekiler

Buğday unu: 1 Kg.

Tuz: Yeteri kadar

Pak maya: 1 TK

Su: Aldığı kadar
.

Yapılışı

1- Su, tuz ve maya ile hamur tutulur.

2- Mayalandıktan sonra Ramazan pidesi gibi dökme tavada pişirilir.
.

NOT: * Yoğurt, süt ya da Kalmuk çayı ile yenir.
.

Kaynak: Makbule MERMER / BESNEY

 

2- ÇÜVEN EKMEĞİ                                                                           


İçindekiler

Mısır unu: 1 KG

Sıvı Yağ: 1 YK

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar
.

Yapılışı

1- Mısır unu ile tutulan hamur ekşitilir.

2- Çüvene yağ sürülür, 10-12 cm. kalınlığında hamur konur. Hamurun üzeri avu ve kumar yaprağı ile kaplanır.

3- Üzerine bol köz konur, çüvenin altına da hafif ateş ya da köz konur.

4- Bir müddet sonra sivri bir bıçakla pişip pişmediği kontrol edilir. Bıçağa hamur yapışmamışsa pişmiş demektir. Ateşte indirilir.
.

Kaynak: Cengiz KOBAŞ / ABAZA

 

 

3- HALUĞ / EKMEK                                                                            


İçindekiler

Buğday unu: 5 Kg.

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar

Hamur mayası: 1 SB
.

Yapılışı

1- Buğday unu, tuz, maya ve sıcak suyla hamur tutulur, kabarması beklenir.

2- Kabardıktan sonra, normal bir ekmek büyüklüğünde yuvarlanan hamur, meşe ya da lahana yaprakları üzerine konarak kızgın fırına verilir.

3- Piştikten sonra sıcakken yapraklar çıkarılır ve yenir.
.

NOT: Yaprak konmaksızın fırının içi süpürülerek hamurlar doğrudan da konabilir.
.

Kaynak: Makbule BERKOK / ŞAPSIĞ

 

 

4- HALUĞ TEGİĞA                                                                            


İçindekiler

Buğday unu: 1 Kg.

Tuz: Yeteri kadar

Pak maya: 1 Kibrit kutusu

Su: Aldığı kadar
.

Yapılışı

1- Bütün malzemeler karıştırılır. Su ile normal hamur yoğrulur, kabarması için bir müddet dinlendirilir.

2- Sonra hamur parçalara ayrılıp 2 cm. kalınlıkta el ile açılır, saç üzerinde pişirilir.

3- Sıcak ya da soğuk yenilir.
.

NOT: Kalın saçta pişirilir.
.

Kaynak: Hatice KAYA / ŞAPSIĞ

 

 

5- MUKUMİPŞ / Mayasız ekmek                                                        


İçindekiler

Buğday unu: 1 Kg.

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar

Yumurta: 2 Adet

Yoğurt: 2 SB

Karbonat ya da kabartma tozu: 1 ½ ÇK

Sıvı yağ: 1 SB
.

Yapılışı

1- Tüm malzemeler karıştırılır ve kulak memesi yumuşaklığında hamur yoğurulur.

2- Bezelere ayrılıp açılır. İçine yağ sürülür. Rulo halinde sarılır.

3- Yağlanmış tepsiye konulur. Üzerine yumurtalı yoğurt sürülür.

4- Arzu edilirse susam ve çörek otu serpilir.

5- Fırında pişirilir.
.

Kaynak: Hatice KAYA / ŞAPSIĞ

 

 

6- EV EKMEĞİ                                                                                   


İçindekiler

Buğday unu: 4 SB

Süt: 1/2 SB

Su (ılık): Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar

Hamur mayası: 1 YK

Yumurta: 1 Adet
.

Yapılışı

1- Süt, su (ılık), tuz ve az maya ile sert bir hamur yapılır. 10-15 dakika beklenir.

2- 4 cm. derinliğinde tepsiye döşenir, üzerine yumurta sürülür, çatalla süs verilir.

3- İki saç arasında pişirilir. Saçların altına ve üstüne köz konur. Ekmeğin gözeneksiz olmasına dikkat edilir. Gözenekli olması makbul değildir.
.

Kaynak: Sabiha DOĞAN / KABARDEY

 

 

7- GALNIŞ                                                                                         


İçindekiler

Mısır unu: 1 Kg.

Kaynar su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar
.

Sos Malzemeleri

Sarımsak: 6 diş

Sıvı yağ: 3 YK

Tuz: Yeteri kadar

Kırmızı toz biber: 1 TK
.

Yapılışı

1- Mısır unu sıcak su ile yoğrulur, elle küçük parçalara ayrılır. Avuç içinden parmakla şekil verilip yassıtılır.

2- Et suyunda pişirilir.

3- Sarımsak tuzla dövülür. Sıvı yağ, kırmızı toz biber ve hamur suyu eklenerek sosu hazırlanır.

4- Parça et ve hazırlanan sosla servis yapılır.
.

Kaynak: Perihan BAYAZIT / ÇEÇEN

 

 

8- HALUV ÇİH                                                                                   


İçindekiler

Süt: 1 Kg.

Buğday unu: Aldığı kadar

Pak maya: 1 ÇK

Tereyağı: 2 SB

Tuz: Yeteri kadar
.

Yapılışı

1- Çiğ süt; un, maya, tuz ve tereyağ ile karıştırılır. Biraz sert hamur tutulur. Mayalanması beklenir.

2- Hamurdan parçalar koparılarak çeşitli şekiller verilir. Saç örgüsü, helezon ve üçgen gibi.

3- Fırında pişirilir.
.

Kaynak: Makbule MERMER / BESNEY

 

 

9- HİNGEL                                                                                         


İçindekiler

Buğday unu: 1 Kg.

Yumurta: 2 adet

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar

Sarımsak: 4 diş

Yoğurt: 2 SB

Kırmızı biber: 1 TK

Tereyağı: 3 TK

Karabiber: 1 TK

Yumurta: 2 adet
.

Yapılışı

1- Un, su, tuz ve yumurta ile sert bir hamur tutulur.

2- Oklava ile pazılar açılır hafif kurutulur, küçük küçük kareler halinde kesilir.

3- Kaynar suya atılır, haşlanır, süzülür ve soğuk sudan geçirilir.

4- Geniş bir kaba yayılarak konur, üzerine bol sarımsaklı yoğurt dökülür. Kırmızı biber ilavesiyle kızdırılmış tereyağı gezdirilir.

5- En üstüne de haşlanmış halka halinde kesilmiş katı yumurta ile süs yapılır, karabiber serpilir ve soğuk servis yapılır.
.

Kaynak: Nadide EVİREN / KABARDEY

 

 

10- HO’DOTTURG / FOD DUTTURG                                                    


İçindekiler

Buğday unu: 1 Kg.

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar

Pak maya: 1 Kibrit kutusu

Yumurta: 4 Adet
.

Yapılışı

1- Un, maya, tuz ve su ilavesiyle hamur tutulur, yoğurulur.

2- Mayalı hamur lahmacun hamuru gibi elle açılır. Tabak ya da istenilen şekil verilir. Tek yumura için küçük tabak şekli verildiği gibi, yumurta sayısına göre büyük tabak şekli de verilebilir.

3- Fırında, kızarmaya yakın az yağ konur ve üzerine yumurtalar kırılır. Yumurtalar piştiğinde alınır.
.

Kaynak: Perihan BAYAZIT / ÇEÇEN

 

 

11- MECAGE                                                                                     


İçindekiler

Mısır unu: 1 Kg.

Buğday unu: 200 Gr.

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar
.

Yapılışı

1- Su kaynatılır; mısır unu ve buğday unu içine konur, belağla karıştırılarak koyuca hamur kıvamına getirilir. Üzeri kapatılıp 2-3 saat mayalanması beklenir.

2- Portakal büyüklüğünde hamur elle koparılır, tepsiye yerleştirilir. El ıslatılarak üzeri düzeltilir.

3- Fırında pişirilir.
.

Kaynak: Makbule MERMER / BESNEY

 

 

12- MEJAĞ                                                                                        


İçindekiler

Darı: 2 Kg.

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar
.

Yapılışı

1- Ufak darı unundan su ve tuz ile oldukça yumuşak bir hamur tutulur.

2- Yassı bir kap içine koyarak fırında pişirilir.
.

NOT: "MEJAG" adını verdikleri bu çörekler daha büyük yapılmak istendiğinde fırın kırılmadan üç parmak kadar yükseklikte olmak üzere çamurdan büyük bir dikdörtgen yahut dörtgen yaparlar. Fırın kızdırıldığında bu dikdörtgen içine oldukça yumuşak hamur kepçe ile dökülerek ağzına kadar doldurulup, pişirilir. Piştikten sonra fırının ağzı muvakkaten yıkılarak çörek bozulmadan çıkarılır. Bu tür yemekler ağır merasime mahsus hediyelik yemeklerden sayılır. Ve bir tanesi öküz arabasının içine ancak sığarmış. İcap ettikçe baklava biçiminde ufak parçalar kesilerek sofraya konur. Bununla yoğurt, kaymaklı süt, tereyağ, bal, tirit yenir.
.

Kaynak: Jabağı Baj / Çerkezya`da Sosyal Yaşayış-Adetler, Kafkasya Kültürel Dergi Yayınları, 1969, Ankara Sayfa : 186

 

 

13- MISIR EKMEĞİ                                                                             


İçindekiler

Mısır unu: 5 SB

Buğday unu: ½ SB

Su (sıcak): 5 SB

Pak maya: Bir kibrit kutusu

Şeker: 1 YK

Tuz: Yeteri kadar
.

Yapılışı

1- Un, kaynamaya başlayan 5 SB su ile karıştırılır, soğuması beklenir.

2- Pak maya ılık suda eritilir.

3- Soğumuş una şeker, tuz ve buğday unu konur, yoğrulur.

4- Pak maya`da ilave edilir ve tekrar yoğurulur.

5- Tepsi yağlanır ve hamur konur.

6- Fırın kızdırılır ve pişirilir. (1-1,30 saat)

NOT: * Bu malzeme 25 cm. çapında bir tepsiye göredir.

* Toprak fırınlarda daha lezzetli olur.
.

Kaynak: Makbule BERKOK / ŞAPSIĞ

 

 

14- MİJİRĞIÇ / Mısır Ekmeği                                                              


İçindekiler

Mısır unu: 1 Kg.

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar

İç yağı: 250 gr.
.

Yapılışı

1- Mısır unu bir kaba konur, iç yağı küçük küçük ezilir ve mısır ununa katılır.

2- Kaynamış su üzerine dökülerek kulak memesi yumuşaklığında hamur tutulur.

3- Portakal büyüklüğünde hamur alınır ve elle düzeltilerek saç üzerinde pişirilir.
.

Kaynak: Mahidet ERBİL / ÇEÇEN

 

 

15- SİSGIL MAH TÖHİN / Mısır Ekmeği                                              


İçindekiler

Mısır unu: 1 Kg.

Su: Aldığı kadar

Tuz: Yeteri kadar

İç yağı: 250 gr.
.

Yapılışı

1- Mısır unu bir kaba konur, iç yağı küçük küçük ezilir ve mısır ununa katılır, kaynamış su üzerine dökülerek kulak memesi yumaşaklığında hamur tutulur.

2- Fırın tepsisi yağlanır, hamur tepsiye konur ve üzeri düzeltilir.

3- Fırında pişirilir.
.

Kaynak: Mahidet ERBİL / ÇEÇEN

 

 

16- MAYALI SAC EKMEĞİ                                                                  


İçindekiler

Buğday unu: 1 Kg

Tuz: Yeteri kadar

Su: Aldığı kadar

Pak maya: 40 Gr
.

Yapılışı

1- Un elenir, ortası açılarak ılık su ile maya konur, mayanın üzeri çatladığında hamur ılık su ile yoğurulur. Oldukça yumuşak bir hamur yapılır. 15-20 dakika dinlendirilir, mayalandırılır.

2- Saç hazırlanır, iyice ısıtılır. Mayalı hamur üçe bölünür, 25-30 cm. çapında 2-3 cm. kalınlığında elle açılarak yuvarlak hale getirilir.

3- İyice ısınan sacın üzerine konularak hafif ateşte çevrilerek pişirilir.

4- Üzerine tereyağı sürülür, kırmızı toz biber ekilir ve çayın yanında yenir.

NOT: * Yağ sürülmeden çorba ve diğer yemeklerde de yenilebilir.

* Pak maya yerine, 20 gr. kuru maya da kullanılabilir.
.

Kaynak: Fatma KAYA / ABZAH

 

 

17- SİSKİL                                                                                        


İçindekiler

Mısır unu: 1 Kg.

Kaynar su: Aldığı kadar

İç yağı: 2 YK

Tuz: Yeteri kadar

 

Bu ekmek türü iki şekilde de pişirilebilir.

1. Şekil Yapılışı

Mısır unu, tuz ve kaynar su ile yoğurulur. Tepsiye yerleştirilir ve fırında pişirilir.
.

2. Şekil Yapılışı

Mısır unu, tuz ve kaynar su ile yoğrulurken iç yağı konur ve karıştırılır. Elde edilen hamur tepsiye yerleştirilir ve fırında pişirilir.
.

Kaynak: Perihan BAYAZIT

 

 

18- DONGOT ZUL / Sütlü Ekmek                                                       


İçindekiler

Süt: 1 Kg

Yumurta: 3 Adet

Margarin: 1 Paket

Buğday unu: 2 Kg.

Tuz: Yeteri kadar

Pak maya: 1 kibrit kutusu
.

Yapılışı

1- Maya, un, süt, margarin, yumurta, tuz ile hamur tutulur ve en az yarım saat yoğurulur, üstü örtülüp bekletilir.

2- Hamur kabarınca istenilen büyüklükte alınır, tepsiye yayılır çatalla üzeri delinerek şekiller verilir.

3- Fırında pişirilir.
.

Kaynak: Elmas GÜNEŞ / ASETİN

 

 

19- TANDIR EKMEĞİ                                                                          


İçindekiler

Buğday unu: 3 Kg.

Tuz: Yeteri kadar

Pak maya: 2 kibrit kutusu

Su (ılık): 2 SB
.

Yapılışı

1- Maya, un, tuz ve ılık su ile hamur tutulur.

2- Hamur mayalandıktan sonra elle uzun ya da yuvarlak şekil verilerek tandıra yapıştırılarak pişirilir.
.

Kaynak: Elmas GÜNEŞ / ASETİN

 

KUZEY KAFKAS MUTFAK KÜLTÜRÜ ve YEMEKLERİ

Yazışma Adresleri :

Nimet BERKOK: Meşrutiyet Cd. Hatay Sk. 16/10

06640 Yenişehir/ANKARA

Kamil TOYGAR: Reşat Nuri Sk. 69/32

Y. Ayrancı / ANKARA

Baskı: Volkan Matbaacılık - 341 70 80Ç