Sevgili dostlarım, bundan böyle yazılarımın adı “KALEM” olacaktır.
Sözcükler, tarihi varlığımızın tapu senetleridirler. Onlar sizi
asla inkar etmezler. “Sözcük” Arapçası “kelime” olan bir
kavramdır.
Adigece’si
ise “псалъэ
цıыкıухэр“dır.
.........
Tümcenin
Adigece’si
de “псалъэухахэp“dır.
Söz ise “псалъэ“dır.
Bildiğimiz gibi, tümceler sözcüklerden kurulur. Ben burada dil
bilgisi dersi vermiyorum, sakın sözlerimi bir yerlere çekmeyin.
Yani niyet okumayın! Ne yazıyorsam o dur! “Yok Ali ÇUREY, onu
değil de şunu-bunu demek istedi”
türünde
yaklaşımlar maalesef ülkemizde çok yaygın. Örneğin, “Mustafa Kemal
Atatürk onu değil de şunu
demek istedi. Başkanımız, onu demek istemedi”. Ve hatta daha da
kötüsü; “Allah onu değil de şunu söylüyor.” gibi pek çok konuda
tercümanımız mevcut.
......... Bu
yaklaşım, söyleyeni ve yazanı, yüceltmez. Yani, hâşâ Atatürk ne
demek istediğini tam olarak anlatabilecek yetenekte değildir. Onun
için esasen anlatmak istediğini tam olarak yazamadı mı?
Yapmayın Tanrı aşkına.
.........
Sevgili dostlarım, daha önceleri çok yazdım ve sizleri de
bıktırdım. Ama ben de yoruldum. Lütfen dindaşlık ile
soydaşlığı kıyaslamayın. İnsanlar, istediği her dini inancı
benimseyebilir. Ama “soydaşlık” öyle değildir. “Efendim, ben
Çerkeslikten
istifa ediyorum. Bugünden itibaren
Japon’um,
Fransız’ım’’
vs. diyemezsiniz. Dersin belki de ama kendin çalar kendin
oynarsın. Kısaca “seni” sana unutturmazlar.
.........
Sevgili dostlarım, ressamsan, resim yapmak zorundasın. Müzisyensen
müzik yapmak zorundasın.
Heykeltraşsan,
heykel yapacaksın. Yani,
ressamcı,
müzikçi ve
heykeltraşcı
olacaksın (amiyane).
Fransız’san
Fransızcı,
Alman’san Almancı, Yahudi isen
Yahudici
ve Arap isen Arapçı olmak zorundasın.
.........
Evet, dindaşlık, soydaşlığı ‘yok’ edebilmiş olsaydı, tüm
Hıristiyanlar tek ulus ve tüm Müslümanlar da öyle olurdu.
.........
Dahası, tek ulus olmak için de, soydaşlık yetmiyor. Önce “dildaş”
olacaksın. Ortak tarihsel geçmişin ve coğrafi birlikteliğin
olacak. Kolay mı öyle “ümmet” olmak ve “ulus” olmak? Hiç mi ders
alınmaz. Dili, dini, tarihi geçmişi ve coğrafi ortaklığına rağmen,
Arapların birlik sağlayamadığı örneği. “Efendim,
emperyalizm, dış güçler ”falan filan gerekçeleri
lafügüzaftır.
.........
Sevgili dostlarım, benim bazı sözcüklere takıntımı,
Adigece’nin
“yok olduğu” şeklinde yorumlayanlar var. Yani “Artık
Adigece
diye bir dil yok. Sadece sözcükler kaldı” gibi yorumlar.
......... Canım
dostlarım, şu anda anavatanda
Nalçik,
Çerkessk
ve
Maykop
kent merkezli cumhuriyetlerde,
Nalçik
ve
Çerkessk
Adigece’nin
Kaberdey
lehçesi,
Maykop
merkezli cumhuriyette ise (чIэмгуй)
lehçesi, dilleri birinci resmi anadil olarak konuşulup,
yazılmaktadır. Bu cumhuriyetlerde sözelden, yazılı dile
evrileli
çok zaman oldu. Her üç cumhuriyette
Adigece
olarak her konuda üretilen kitaplar bir araya getirilse dağ
olur. Yine her üç cumhuriyetin yetiştirdiği Adige
edebiyatının, ustaları ve kültür emekçilerinin eserleri, dilimizin
yaşadığının, yaşayacağının ve de giderek daha da
zenginleşeceğinin, ölümsüz tanıklarıdırlar. Benim birkaç
“sözcükle” bu yolculuğa katılmamın, nedeni, masumane bir mesajdır.
Dahası, asimilasyon canavarının, kör girdabında, can çekişen,
gurbetçi dilimizin, bir nebze ayakta kalabilmesi için, bir can
simidi atmaktır! Ne dünyayı
Çerkes
yapmak, ne de birilerine ders vermek gibi akıl ötesi bir amacım
yoktur. Bunun içinde anavatandan ve onun yazılı dilinden kopmamak
birinci öncelikli meseledir. Aksine, bazı
Çerkes
dostlarım da dünyayı kurtarmak ve dini inançları egemen kılmak
için verdikleri, mücadelenin, birkaç yüzdesini de, önce kendisini
ve sonrada çocuklarını kurtarmak bakımından izdivaç, inanç ve
ihtiyaç üçgeninden çıksın.
.........
.........
NOTLAR: 1)
Kurutulan dereler, geriye sürülen denizler, yok edilen doğanın ve
onun ayrılmaz toprak canlılarının elbette ki bir koruyucuları
vardır. “O” mutlaka devreye girecektir. “Yok edilmek” istenen veya
“yok sayılan” antik ve kadim dillerin yok olması ( NOT 1 de ki )
olay ile eş anlamlıdır. 2) Atın, sevk idaresi için
ağzına “dizgin” ( kantarma ) takılır. Çifte koşulan canlılara ise
“yular” takılır. İnsanın sevk idaresi için aklına ve diline ne
takılır? Ben aklımı ve dilimi
zaptedemiyorum!
......... УЩИЕ
ПСАЛЪЭ
Жьэр
гъэкъабзэ,
Бзэр
гъэIэсэ,
ПцIЫ
умыупс,
Псэм
удэмылажьэ,
Жьыгъэм
зумыгъэхь,
Хьэм
уемыхьэкъу,
Къуэм
уемыубзэ,
Бзаджэм
уемыуалIэ,
ЛIЫгъэм
уримыбйй
Уи
бий
лIакIэ
–
Уигу
жьы
думыгъэху.
Уи
напэр
хужьу,
Уи
щэныр
дахэу,
ЦIыхум
уахэтмэ
фIыуэ
укъалъагъунщ.
.........
Kaynakça: Адыгэ Псалъэжьхэр,
Налщык 1967.
......... NOT:
Bu bir şiir değildir. Nasihat ve uyarı yazısıdır.
|