|
Diasporada anavatandan
çok yoğun Adige yaşadığını hepimiz biliyoruz. Her
türlü taşınır ve taşınamaz kültür değerlerimizin de
gün geçtikçe yok olduğunu da biliyoruz. Bu nedenle,
binlerce yılın ürünü olan sözlü Adige kültürünün
kurtarılması hepimizin görevidir, diye düşünüyorum.
Adige sözlü kültürünün kurtarılması için, Anadolu'da,
anavatandan görevlendirilen araştırmacılara 1977
yılından beri Adige Cheku burslar vererek arama tarama
çalışmaları yaptırmakta, ancak yeterli olmamaktadır.
Eğer Adige kültürünü kurtarmak istiyorsak,
herkese arama tarama görevi düşmektedir. Her aydın bu
görevi kolaylıkla yerine getirerek sözlü kültür
hazinelerimizin kurtarılmasında etkin
olabilecektir. Adige kültürü yok olunca etnik
bilincimiz de yok olacaktır.
Marc acele edelim!
Bu görevi yerine getirmek için Adigece okuma yazma
bilmek gerekmez.
Yapacağınız kutsal görevde sizlere kısa bilgiler
vermek istiyorum.
Gerekli olan alet: TEYP ya da video kamera
Konular: Hikayeler, masallar, destanlar, atasözleri,
şarkı ve türküler, ağıtlar, kelimeler vs. .
Metod:
Köyünüzde ya da gideceğiniz herhangi bir yerde
araştırma yapmak. Herkes kadın ve erkek ayrımı
yapılmadan informant yani bilgi verecek kimse
olabilir. Hatta bayanlar daha çok sözlü kültür
taşıyıcıları olabilirler. Bu nedenle sadece
başkalarının tavsiyesine göre hareket etmeyiniz.
Herkesle konuşmalıdır.
Bilgi alacağınız kimseyle iyi ilişkilere güven çok
önemlidir. Önce güvenin yaratılması gerekir.
Devamlı yanınızda teyp/videokamera aletini gezdiriniz.
Ortaya koyunuz. Aletlere kişilerin alışmaları gerekir.
Bilgi alacağınız kimseyle tek olarak görüşebileceğiniz
gibi toplu olarak da görüşebilirsiniz.
Bilgi alacağınız kimseyi, soru sorarak ya da
''şunu bunu biliyor musunuz? Söyler misiniz?'' diye
sormadan, konunun içine sohbetle çekmek gerekiyor.
Hatta kendiniz bir hikaye ya da bir atasözü ile giriş
yaparsanız, konu konuyu açar ve farkına varmadan her
şeyi informantlar hatırlayabilirler.
Konuşmaya başlayınca hiç müdahale etmeden sonuna kadar
konunun anlatılmasını beklemek gerekiyor. Her türlü
dış müdahale konunun akıcılığını önler ve informantta
şaşırır kalır. Bu tür müdahaleler faydadan daha çok
zarar verir.
Aynı hikaye vs. yi bir başkası anlatmış olsa da yine
hiç müdahale etmeden anlattırın. Çünkü bir başkasının
unuttuğu ya da yanılttığı motifler olabilir.
Aynı informanta gerekiyorsa bir kaç kez gitmek
gerekiyor.
Anlatılan olayların doğruluğu yanlışlığı üzerine
tartışmaya girmeyiniz. Araştırman ve varsa diğer
dinleyiciler sessiz kalmalıdır..
Anlamadığınız ya da anlaşılmayan yerleri not ederek,
anlatımlar bittikten sonra sorabilirsiniz.
Her kaseti numaralayın, tarih ve anlatanın künyesi
ve adresi yazılmalıdır. Araştırmacı olarak kendi
künyenizi yazmayı da unutmayınız.
Kasetleri güvenilir kimseler vasıtasıyla Adigey
ve Kabardey'de hümanist enstitülerine resmi
belge karşılığında teslim ediniz ya da ettiriniz.
Her ihtimale karşı kasetlerin birer kopyasını yaparak
kendinize saklarsanız çok iyi olur.
Haydin marc!
Sevgilerimle başarılar dilerim.
|
