ANNA SUKHOLOVA ve RUSLAR

Dr. YEDİC Batıray Özbek
12.08.2006

Bu gün ‘’CircassianFriend”den Harun Bidanıko kanalıyla gelen bir
e-mail beni çok düşündürdü. Sayın Sukholova’yı en az on beş yıl öncesinden tanıyorum. Maykop Adige Bilim Araştırma Enstitüsü’nde çalışıyordu. Kendisi Rus asıllı bir bayan. Adige kültürünün kurtarılması için canla başla çalışıyordu.

Güler yüzlü sempatik ve çalışkan bir bilimciydi. Her seferinde yaptığı çalışmaları gösteriyordu.

İki yıl önce gittiğimde kendisini görememiştim. İş arkadaşları büyük bir gurur ve sevinçle İngiltere’ye giderek notalarıyla eski Adige şarkılarının kopyalarını Adigey’e getirdiğini, anlatmışlardı.

Aynı Rus bayan şimdi Adige müziğinin temsilcilerinden sanatçıları İngiltere’ye götürmüş.

Hem de bir Rus bayan!
 

İşin en ilginci tüm masraflarını kendi cebinden harcamış.

Bu olay beni çok düşündürdü:

Türkiye’de bu bayan gibi kaç araştırmacımız var?’

Sözlü Adige kültürü servetinin içinde boğulup durdukları halde kaç kişi böyle bir bilince gelerek araştırma yaptı?

Kaç kişi oturduğu kentte kütüphaneler de araştırma yaptı ve bulduğu dokümanları Adige’ye götürdü?

Avrupa’nın göbeğinde yaşayan kaç Adige, kütüphanelere giderek araştırma yaptı ya da yapıyor ki?

Kim ne katkıda bulunda Adige kültürüne?

Adigey’e gidip kendimizi ağırlatıp geri gelmekten başka. Biraz Adigeliği olanlar gördüklerini en azından tarafsız anlatırken orayı kötüleyenlere ne demeli?

Soruları çoğaltabiliriz ama gerek görmüyorum.

Orayı görmeden, düzeltmeye kalkışanlar ve ahlak perileri kesilenler ve ‘bla bla’dan öteye ne yapıyorlar ki?

Ben 1974 senesinden bu yana Rusya’ya ve Adige’ye gittim. On binlerce km yol yaptım özel arabamla.

Hiçbir olumsuz davranışla karşılaşmadım. Nedense bazıları  karşılaşmış. Karşılaşırsın tabii olmayacak şeyler peşinde koşuşturursan.

Kıyıboyu Shapsughlarını 2004 yazında ziyaret ettim. Dernek binasına girince şaşırdım kaldım.

Krasnodar ilinin kazası Laseerevskı’deki dernek binasına girince şaşırıp kalıyorsunuz.

Adigey Cumhuriyeti’nin başkentinde, Çerkessk’de, Nalçık’ta kurulu xaselerimizin böylesine düzenli ve güzel binaları yok.

Hatta DÇB’nin de böyle binası yok. (1)

Dikkat:
Adigey Cumhurbaşkanı: Adige
Kabardey Cumhurbaşkanı da: Adige
Krasnodar ili  valisi: Rus

(1) DÇB ilk kurulduğunda KB Cumhurbaşkanı Koko, şehir parkı içindeki, (parti ileri gelenlerinin misafirhanesiydi herhalde) villayı vermişti. Kente uzak diyerek kullanmak istemediler. Halbuki kent parkının içindeydi.