BİZE ÖVÜNÇ SAĞLAYAN BİR İNSAN: ÇIÇ ZULHACE

ÇEPAYE Murat
Adige Mak Gazetesi, Kasım 2012
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi

Adige sanatında ÇIÇ Zulhace’nin önemli bir yeri var.

Zulhace Nefukuaye’de doğdu. Marte nehri kıyısında yetişti. Babası Haneşhoj’un konukevinde her gece kamıl ve şıkepşıne eşliğinde söylenen Adige Milli Şarkıları ile anlatılan öykü ve destanları işiterek büyüdü.
Zulhace ile günümüzde onun anısına, girişine, onun resmininde olduğu anıtın asıldığı apartmanda, 20 yıl ona komşuluk ettim. Onun şöyle söylediğini anımsıyorum: ”Ben ilk ne zaman hangi şarkıyı söyledim hatırlamıyorum. Doğduğumdam beri Çerkes şarkıları ile birlikteyim. Hatırladıkça sevindiğim mutlu olduğum şey 1937 yılında köyümüzde komşumuz olan, yeni kurulmuş Adige Ansamblesi’nde çalışan ÇESEBIY Tituv’un rica ederek beni Mıyekuape’ye getirmesidir. Böylece ayaklarımın üzerinde durmaya başladım.”

O dönemlerde yeni kurulmuş olan bu ansamblede Adige müzikal kültürünün, sanatının başlangıcı niteliğindeki eserler söyleniyor besteleniyordu. Bu şarkılarda, yeni yaşamı işçilerin nasıl birlikte kurdukları ‘Kızıl Eşarp’, ‘Kolhoz Yaşamı Türküsü’, ‘Traktörcülerin Şarkısı’ gibi şarkılarla dile getiriyorlardı.

Bu dönem, ilk Adige bayan şarkıcısının sesinin köylerimizde memleketimizde duyulduğu zamandı. Zülhace’nin sesi sadece Adigey’de değil, Ortaasya, Türkmenistan, Özbekistan Tacikistan vb. de de duyuludu.

Zülhace bu dönemi şöyle anlatıyordu: Semerkantta konser verirken Alman faşistlerin ülkemize saldırdığı ve savaş çıktığını öğrendik. Bu bizim turnelerimizi de yaşamımızı da alt üst etti. Gençlerimiz cepheye koştular, götürüldüler. Biz geride kalanlar ise tiyatroda ufak gösteriler şarkı söyleyerek çalışmaya devam ettik. Sanatımıza ara vermedik.


ÇIÇ Zulhace

Askerlerimize moral veren, zafere taşıyan, zafer şarkıları söylüyorduk. Zaferi elde ettikten sonra yeniden Adige Ansamblesi kurulduğunda sevinçle birdaha çalışmaya başladık.

Zulhace’nin sanatının doruğunda olduğu, Adigelerin gönüllü olarak Rusya’ya katılışlarının dörtyüzüncü yılının 1957 senesinde kutlamaları çerçevesinde Moskova’da düzenlenen Adige edebiyatı ve sanatı günlerinde ortaya çıktı. Zulhace’nin Soyuzlar Evi, Moskova Sanatevi, Gorki Edebiyat Enstitüsü, Çaykovski salonu vb. yerlerde verdiği Adige şarkıları söylediği konserlerde çok büyük beğeni topladı. Zulhace’ye Sovyet Müzikal Sanatı’na olan katkılarından dolayı ‘Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Onursal Sanatçısı’ ünvanı verildi. Bu ünvanı ilk defa Adige Otonom Bölgesi’nden birisi alıyordu.

Adige Ansamblesi dağıldığında Zulhace filarmonide çalışmaya başladı. Bu dönemde müzikal sanatımız büyük ilerlemeler göstermekteydi. THABISIM Wumar’ın besteleri sanatçılar tarafından icra edilmektedir. Başka kompozitörlerimizde pek çok şarkı yazmaktadırlar. ÇIÇ Zulhace, THABISIM Wumar’ın bestelerinin yanısıra, SEMEGU Goşnağu, NATHO Canhot’un eserlerinide Rus şarkılarınıda seslendirmektedir.

1964 yılında Moskova’da 10 konser verdi.

Çıç Zulhace eğer yaşıyor olsaydı bu yıl 90 yaşına girecekti.