WORDIM Müzeyyen Kip Düğün tarihi belirlendikten sonra her iki tarafta eşe-dosta haber verir, yavaş yavaş düğün hazırlıkları başlardı. Davetliler arasında yer alan daha önceki dünürlerin (blağaje) düğüne gelmeleri çok önemsenirdi.…
WORDIM Müzeyyen Kip Gelin olup giden kızın ailesi aradan üç-beş ay geçtikten sonra kızlarını ziyaret etmek için erkek evine giderdi. Xabze gereği kızın anne ve babası kesinlikle gitmezdi. Kardeşleri, yenge,…
WORDIM Müzeyyen Kip Misafir ağırlamak ev sahibi için çok büyük önem arz ederdi. Gelen misafirin ev sahibine yakınlığı, bay-bayan-genç-yaşlı vs gibi durumu ve ne kadar kalacağı ev sahibi kadar wuneğoş…
WORDIM Müzeyyen Kip HANGURİĞAŞE - TELDEN EL ARABALARI Hanguriğaşe erkek çocuklarının oynadığı bir oyundu. Gün boyu “hanguriğaşe” yapmak için uğraşırlardı. Bazen ağabeylerimize yardım etmek için biz kızlarda onların yanında olurduk.…
WORDIM Müzeyyen Kip Uzunyayla'da ikliminden dolayı bağ, bahçe, bostan vs yoktur. Geçim kaynağı buğday, arpa, çavdar gibi ekinler ve hayvancılıktır. Bu yüzden kışlık erzakları da süt ürünlerinden oldukça zengin çeşitler…
Fuat Uğur Vatan sevgisi soyut bir şey midir? Her giden aynı şeyleri söylüyor, yazıyor. Anavatan topraklarında hissettiklerini çok yoğun duygularla bize aktarıyorlar. Ben de 1991 yılında Kafkasya’ya gittiğimde gördüklerimi, yaşadıklarımı,…
SEAUH Gosnago Çeviri: Cetao İbrahim “Ölülerin Şarabı” romanı ile 2003 Adigey Devlet Edebiyat Ödülü’nü alan şair ve yazar Nalbiy Kuyok ile “Adige Mak” gazetesinden Seauh Gosnago’nun yaptığı söyleşi: Gasnago: Uzun…
Nola Zaur Çeviri: Ergün Yıldız Nalçik, 22 Aralık 1983 İki yıl önce otobüs ile bir yerden dönüyordum. Oturduğum koltuğun tam arkasına oldukça iyi giyimli bir karı koca oturdular. Yanlarında bir…
Adige Mak Çeviri: CETAO İbrahim Not: Eleştirmen Halid Tleptserishe, Adige ozanı ve yazarı Masbas Ishak ile edebiyat ve tarih üzerine bir söyleşide bulundu. Aşağıda bu söyleşiyi aktarıyoruz. Tleptserishe - Şiirlerin…
Mahir Aydın İnşaat Yüksek Mühendisi 31 Aralık 2002 26 Ekim ile 13 Kasım 2002 tarihleri arasında hem Antalya’da organize edilen Hydro 2002 konferansında bir makale sunmak, hem de birkaç gün…
Pınar Selek Bir Ermeni daha öldü... Ölüm haberleri arka arkaya geliyor... Coğrafyamızın üzerine çöken korkunç karabasana dayanmaya çalışırken geldi haberin. Katliamların haberleriyle kahrolurken... Savaşın dumanıyla boğulurken... Tecridin düşündürdüğü tüm varsayımlarla…
Nevzat Tarakçı Kahramanmaraş Kültür Derneği Eski Başkanı Güzel vatan Kafkasya'dan dönüyordu. "Efsaneler ülkesi, masallardaki Kafdağı'nın ardı. Kafkasya'dan. Acının, gözyaşının, sürgünlerin, cesaretin ve direnişin unutulmuş adresi Kafkasya'dan!" "Savaşlara, işgallere, salgınlara ve…
Nola Zaur Çeviri: BABUG Ergün Yıldız Nalçik 1991 Ağaç bir kök ve gövdeden oluşur bildiğiniz gibi. Bence en güzel kıyaslama aracı, en güzel benzetme ölçütüdür ağaç. Kökler görünmezler ama, toprak…
Ramazan Turan Lozan 'Hayatın içerisinde öylesine duygular vardır ki biran yaşanması bile bir ömre bedel. Aşk da bunlardan birisidir. Aşk insana çok şey öğretebilir, ehlileşmez, insana boyun eğmemeyi ve mücadele…
Yazarı Bilinmiyor Üç hekim arkadaş Ankara'ya gitmek için gece 23.30'da Haydarpaşa garından kalkan Fatih ekspresine binmiştik. Arkadaşlıklarımızın eskiliği ve uzun süredir bir araya gelememenin etkisi ile kimsenin uykusu yoktu. Yemekli…
YEHUTLE Hani Yamçı Dergisi, Mayıs 1977-Şubat 1978, s.272 1976 yılında bir konuğumuz vardı Ankara'da. Adı Hani. Adigelerin Abzegh boyundan. Yehutle ailesinden. Yaşam öyküsü kısaca şöyle: 1943 yılında Ürdün'de, Vadissir kasabasında…
BU Mehmet Yamçı Dergisi, Mayıs 1977-Şubat 1978, s. 325 Öykümüz, Karadeniz kıyılarında, şimdi manzarası çok güzel, fakat olayların geçtiği tarihlerde çevresi için felaket dağıtan bir yer olan bir köyde geçmiştir.…
Tolgay Kaya Burada mıdır acaba, yoksa işi bitince gitmiş midir? Kapıyı hafifçe açıyor ve burun buruna geliyoruz. Ahır temizliği yeni bitmiş tam aklından bir çay içeyim diye geçerken benle burun…
GHUNEKHO Savsır Özbay Bayramda ailece köye (Pşıjh hable) gittik. Havada güzel olunca tadını çıkartmak istedim. Bayram namazından çıktıktan sonra camidekilerle sırayla bayramlaşıp, topluca mezarlık ziyareti yaptık ama babam beni alıp…
KARMOKUA Hamid Çeviri: BEŞHTO Yılmaz Beştepe Kuzey Osetya'da Lesken ırmağı kıyılarını geçip, Alagir’e giderken Suadag köyü yakınlarında dairesel küçük bir ormana rastlanır. Osetler o ormana Hetağ ormanı derler. Eskiden Hetağ…
Tolgay Kaya Her türlü izini aldım ve yarın yola çıkıyorum. Evime geri dönüyorum. Tatil için bile olsa yeniden kendimi ve kimliğimi resetleyip, nereden geldiğimi yeniden hatırlayıp, yeniden kendim olmak için…
Tolgay Kaya İşimi bitirip tam çıkmak üzereyken gitmeden önce yanına uğrayıp sohbet etmek istedi canım. Zaman zaman yaptığımız beni her zaman rahatlatan sohbetlerinden birini daha yapabilmek için ahırlara baktım ama…
Tolgay Kaya Ben Kirami’yi İstanbul'da, Uzunyayla Kafkas Kültür Derneği'nde tanıdım. Tam manasıyla tanışmamız; derneğin o çok eleştirilen ve kalksın mı kalkmasın mı tartışmaları her zaman gündemde olan lokalinde oldu. Derneğin…
GHUNEKHO Savsır Özbay Maf sisilhepkheghuxer, Ben 18 Ocak 2010’da 14 yaşımdan gün alacağım. Buna ergenliğe giden yaş mı, olgunlaşma mı denir bilmiyorum. Bir akşam dershaneden döndüğümde babamı uzanırken gördüm. Beni…
Mefewud Nartan * Ankara’nın üniversiteli işportacılarına İşporta deyip geçmeyin, o tezgahta ne insanlar harman olur. Kaç-kovaladan ibaret değildir. Bir bakarsın ki sizin tezgah, dergaha dönmüş. Bütün bir caddeyi herkesle paylaşacak…
Jineps Gazetesi Ünlü Türk yazarı Yaşar Kemal’in ‘Kafkas Abhazya Kültür Derneği’nde yapığı konuşma Çerkesce’si: HAPİ Cevdet Yıldız Çerkeslerle benim ilişkim çok. Bir Çeçen köyü var, Körmezar. Biz Ceyhan’ın bir tarafındayız,…
GHUNEKHO K. Özbay Yıllardır Kafkasya üzerine bir çok yazılar yazılır, çizilir. Tümünün sonuçlarına bakarsanız Kafkaslılarda bir vatan özlemi vardır. Bu özlem, dönmek isteyeninde de istemeyende de vardır. Bu günlerde yeniden…
GHUNEKHO K. Özbay Hiç bir toplum vatansız, hiç bir vatanda insansız olamaz. Her vatanın bir sınırı, dili ve bayrağı olmalı. Gönlüm bunların hepsinin bağımsız olmasını ister. Olmasa da o toprakta…
Reyan Yüksel Ah be güzelim, Ah benim canım arkadaşım, yine benden şikayet ve sıkıntı dolu bir mektup alıyorsun haberin olsun. Bulandım… Durulmak çabası vardı bilirsin bende. Her seferinde “bırak bulan,…
WORDIM Müzeyyen Kip Akşam yemeğinden sonra güneş batı-batacak balkonda babamla oturuyoruz. Nerden laf açıldı tam hatırlamıyorum ama konuşma arasında Kilis-Suriye sınır kapısında karakolda geçen askerlik anılarından söz açıldı. Ben de…
Khalejj 06 Haziran 2008 Bir seferinde yıllar önce Kafkasya’daydım. Toplanmış ufak tefek yazar-çizer takımı. Ne olacak Adigey bir avuç, Kabardey bir karış yer. Toplanmış mühim zevat bende âcizane misafirim işte.…
Hulusi Üstün 19 Mayıs 2009 Aradan yüz otuz dokuz yıl geçmiş... Adem’in Cennet’ten kovuluşuna benziyor bizim yaşadığımız sürgün. Geçen zaman acısını azaltmıyor belki ama bu acıyı yüreğinde hissedenlerin sayısı gün…
WORDIM Müzeyyen Kip Canımız sıkıldığında, bunaldığımızda, bir teselli umduğumuzda ağzımızdan çıkan ilk söz daima anne, anam oluyor. Yine Uzunyayla diyeceğim… Hababam sınıfındaki tarihçi ne zaman yazılı sınavı yapacak olsa öğrenciler…
WORDIM Müzeyyen Kip Ertesi gün gazetelerde 23 Nisan Çocuk Bayramı şenliklerinin yapaylığını gösteren fotoğraflar vardı. Çocuk bayramlarında çocukları üst düzey siyasal ve bürokratik “resmi makamlar”a oturtuluyordu. Saltanata ve şatafata özendiriliyordu…
TEGULAN Yakup Temel (Тэгъулан Екъуб,Тыркум) Тырку къэралыгъуэр зымыц1ыху ар зэрызхэщ1ыхьа щ1ык1эм щымыгъуазэ зы ц1ыху, нобэ абы къыхэплъэ къыхэдэ1ухьыуэ щытмэ, лъахэм тыркухэм щымыхъуа, курдхэм нэмыщ1 лъэпкъ имысу къыщыхъунущ,зи бзэ зи културер…
TEGULAN Yakup Temel (Тэгъулан Екъуб,Тыркум) Лъэпкъ щхьэхуэ куэду зэхэщ1ыхьа Уэсмэн империер зэхэлъэлъа нэужьк1э, жылагъуэр зэрыпхъуак1уэхэм къыщытырахыжым щыгъуэ, абы щыпсоу лъэпкъ зыкъэмынэри (Тырку, адыгэ, курд, хьэрып, нэгъуэш1хэри) зэдэш1ыгъуу зэдэзэуа щхьэк1э, иужьк1э…
TEGULAN Yakup Temel (Тэгъулан Екъуб,Тыркум) Истамбул сык1уауэ и хъыбар зэхэсхри, концерт къэстыну Уарада музикэ гуыр зэзгъэлъагъумэ сф1эф1у, Шамил и ц1эк1э щэ1э кавказ хасэм зыхуэзгъазат. Сыщэджэ лъэхъанэхэм мы хасэм куэдрэ сык1уэуэ…
TEGULAN Yakup Temel (Тэгъулан Екъуб,Тыркум) Жанхъуэт, тыркум и журналист ц1эры1уэхэм язым и щыкъуадэт. Илъэс 100 хуэдиз ипэ, 1900 гъэхэм и пэщ1эдзэхэм, Кавказым къи1эпхъук1ри, абы щыгъуэ Уэсмэн империем и къэлашхьэуэ щыт…
TEGULAN Yakup Temel (Тэгъулан Екъуб,Тыркум) Жанхъуэт,тыркум и журналист ц1эры1уэхэм язым и щыкъуадэт. Илъэс 100 хуэдиз ипэ, 1900 гъэхэм и пэщ1эдзэхэм, Кавказым къи1эпхъук1ри,абы щыгъуэ Уэсмэн империем и къэлашхьэуэ щыт Истамбул къэк1уэгъат.…
TEGULAN Yakup Temel (Тэгъулан Екъуб,Тыркум) Зымахуэ,тыркум пхыдзауэ щыт къалэ ц1ык1ухэм язым егъэджак1уэуэ щылажэ ди благъэ щ1алэщ1э Лостэн Ерхьэн телефонк1э сыщепсалъэм, ''Даурэ уыхъурэ,уыздэк1уам уеса?'' жез1эт. ''Хъарзынэщ,к1уэху досэ..'' жери кЪыпеджэжащ. Зэрык1уэрэ мазых…
BELCETUQUE Gürbüz Yalçınkaya Garmızey Hable’nin Kafkaslardan gelen Adigelerin köyü olduğunu, tatlı-sert xabzelerinin bulunduğunu anlatıma dayalı olarak da olsa bu gerçeği bilip, geçmiş yaşamın özlemini çeken bugünün çocuklarına... Bir kültürün yok…
Anadolu’nun bilinmeyen Çerkes köylerinden biri olan Garmızey köyü 1880’li yıllarda Kafkasya’dan sürülen Çerkesler tarafından kurulmuştur. Kafkasya’dan yola çıkıldığında 4 köy birlikte iken bu köylerden biri Çorum’a biri Ankara Bala’ya biri…
Hafız GUSER Fahrettin Abatay Yazıya Aktaran: HAPİ Cevdet Yıldız Hafız GUSER Fahrettin Abatay anlatıyor:Yıllar önceydi üç arkadaş, bir yaz günü, özel bir arabayla Kepsut'un Dereli köyüne doğru yola çıktık. Burası…
WORDIM Müzeyyen Kip İstanbul’dan tur şirketlerince düzenlenen Mısır gezisine katıldık. Mısır 'ı merak ediyordum. Dünyada görmek istediğim yerlerden biri de piramitlerdi. Oralarda eskiden yaşananları görmek, hissetmek istiyordum. Şubat’ın ilk haftası…
Tolga Kaya Takıldık evdekinin peşine düştük yollara. İstanbul’da bir yerden bir yere gitmek ciddi uzmanlık isteyen bir konudur bilenler bilir. Tramvay ardından vapur ardından otobüs ve on beş dakikalık bir…
HAPİ Cevdet Yıldız Bu söyleşi, daha önce “Jineps” gazetesinde (sayı 23 Ekim 2007) yayınlanmış, şimdi eksik kalmış küçük bir ekleme ve Adigece'si ile birlikte yeniden düzenlenmiştir. Diğer iki söyleşi de…
Nadir Çetao Türk Edebiyatı’nın yaşayan en büyük yazar ve aydınlarından Yaşar Kemal, Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü alırken yaptığı konuşmada "Tek çiçeğe kalmış tek renge tek kokuya kalmış bir…
Tolga Kaya Pınarbaşı’ndayım bir Cuma günü. Bir bayramın ertesinde, hatıraların terkisinde, yavaş yavaş Karslı camine doğru yürürken biliyorum ki bütün Uzunyayla buradadır şimdi. Pazarlarda, alış verişte, camilerde, kaldırımlarda, nasırlı elleri,…
Tolga Kaya At arabasının üzerinde, tozlu yollarda ticaret yapmak, para kazanmak için çalışıp durmaktan artık yorulmuştu. Köye yavaş yavaş yaklaşırken akıp giden günleri düşündü. Yaşadıklarını yaşanmışlıkları ve kaybolup gidenleri. Gitmekten…
HAPİ Cevdet Yıldız I 1950'li yılların başları.Düzce.Şimdi her ikisi de rahmetli olan babam Yusuf Mahmud ve küçük amcam Hafız Kemal'le tarladayız.Ceviz ağacı gölgesinde bir dinlenme anı.Babam küçük kardeşini sınıyor: -…
HAPİ Cevdet Yıldız Adige halk ozanı (орэда1о) Hacilyas iyice yaşlanmış ve oldukça da bakımsız kalmıştı. Adigece şarkı ve öykülere duyulan eski ilgi en alt düzeye inmiş, Adigece şarkılar tedavülden kalkmış…
HAPİ Cevdet Yıldız Истанбул,Радикал гъэзетэ, 09.10.2006 1950'lerde Düzce Kovk’ehable (Sarayyeri) köyünden müteveffa Hacilyas'a Çerkeslerin kökenini sormuş ve şu yanıtı almıştım: Hz.Ömer zamanında Medine'de Kis adında bir kabile reisi ile Hz.Ömer'in…
WORDIM Müzeyyen Kip 5- 6 yıl öncesiydi, bulunduğum şehirde arabayı servis bakımına bıraktım çıkıyordum ki, serviste çalışan hemşerim; "bir-iki saat sonra almak için gelmeyecek misin, başka işin yoksa gitme, işimden…
Bella Pşıdateko Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız Adige Mak, 06 Ekim 2007 İnsan, yaşamında çok şeyle karşılaşabiliyor, bazıları da silinmez izler bırakabiliyor. 40 yıl önce yaşadığım bir olayı anlatmak istiyorum. 1967'de…
İbrahim Çetao Maykop, 20 Ocak 2007 Kendinden olana karış Çalış ulusun için Çalışmazsan ne bulursun El kapısında durursun Time Seyin Anadolu’nun bir Adige köyünde geçen asrın ortalarında doğmuştu. Çalışmayı sever,…
WORDIM Müzeyyen Kip Uzunyayla’da günlük ihtiyaçlar alışverişler “çerçi” denilen seyyah pazarcıdan karşılanırdı. Sandık şeklinde iki tarafa açılan üstü camlı içinde her türlü ev ve kişisel ihtiyaçların olduğu sandıklı çerçiciler gelirdi.…
WORDIM Müzeyyen Kip İlkbahar ve sonbaharda olmak üzere yıl da iki kez ev halkının üst-baş kıyafet ihtiyaçları (Erkiletliler denilen) at arabalarıyla gelen kumaş satan (şegışe) çerçilerden alınırdı. Basma kumaşlar, pazen…
WORDIM Müzeyyen Kip Uzunyayla’da en büyük geçim kaynaklarından birisi koyunculuktu. Her bir ailenin iki yüz, üç yüz koyunu olurdu. Bir araya gelen sülaleler sayesinde bir bazen iki sürü otlağa gönderilirdi.…
WORDIM Müzeyyen Kip Yazın “bulgur kaynatma” zamanı festival gibi geçerdi. Günlerce süren bu şölenlerde geceler alevler ve pşine sesleri ile süslenirdi. Çoğu zaman bu eğlenceler sabahlara kadar sürerdi. Her bir…
WORDIM Müzeyyen Kip Köyümüzde İlk Öğretim (İlk Okul) okulu vardı. Bir öğretmen, bazen de iki öğretmen görevli olurdu. Bazı yıllar bütün sınıflar bir arada ders yapardı. Kışın, sınıfın ortasında bir…
WORDIM Müzeyyen Kip Ramazan ayı Uzunyayla da büyük bir heyecan ile bolluk-bereket içinde karşılanırdı. Arife akşamı mutlaka her evde lokum-halive denen hamur kızartmaları yapılırdı. İlk gün yapılan yemekler ile neredeyse…
WORDIM Müzeyyen Kip Köy halkından birisi vefat ettiği zaman gecenin bir vakti de olsa, görevlendirilen bir genç tarafından bütün köylüye haber verilirdi. Yakın akrabaları kadın-erkek cenaze evine giderdi. Haber verilen…
Ağabeylerimiz ya da ablalarımız evlenmeye karar verdikleri zaman gelin veya damat adayları ile sanki büyüklerin haberi yokmuş gibi görüştürülürdü. Köye gelen damat adayı kızın yakın bir akrabası ile gecenin çok…