TL’EHUSEJ Hacretbıy
Adigey Onursal Gazetecisi
Adige Mak gazetesi, Aralık 2012
Çeviri AÇUMIJ Hilmi

Hakkında konuşmak-yazmak istediğim, doğduğunda bu güzel Adige erkek adı verilen kişi 11 Aralık’ta 80 yaşını doldurdu. O pek çoklarınca tanınıyor, pek çok akrabası, hısmı, dostu var, birlikte çalıştığı ve okuttuğu kişilerin de sayısını bilmek zor.

Davranışları, konuşma stili, eğitimliliği, dünyaya bakış açısı yönünden çok iyi insanlar safında yer alıyor. Atiklik ve güleryüzlülük daimi yoldaşları ve sözü dinlenir bir kitle yönlendiricisi. Annesi ve babasının koyduğu iyi Adigelik ve insanlık yolunun daimi takipçisi. Her zaman herkesi merhamet, eli açıklık, kıymetverirlilik ve saygının kılavuzluğuna sevkedici.

Kim bu?

Evet, evet, uzun zamandır tanıdığınız BLEĞOJ Zulkarin 80 yaşını doldurdu.

Tanıyanları onun yaşamında ulaştığı güzel noktalardan dolayı kıvanç duyarak kendisini tebrik ediyorlar. Onun yaşamında elde ettiği ulaştığı, katettiği yolu bir kişinin yazması zor ama ben bildiklerimden bir kısmı ile onu tanıma şansına henüz ermeyenlere tanıtmaya başlayacağım.

Tevçoj rayonundaki çok büyük olmayan Nefukuaye köyündeki en büyük sülalelerden olan Bleğojlar doğan çocuklarına artık günümüzde insanların nedense çocuklarımıza takmaz oldukları o güzel Adige erkek ismi olan Zulkarin’i takarlar. Köyde daha sonrabüyük bir aileye dönüşecek olan bu aileye 11 Aralık 1932 yılında doğarak katılır. Babası Vuçıjıko İkinci Dünya Savaşı’nın zorlu yollarını aşanların arasına düşer. Zulkarin’in annesi olan Fatmet’e babasının bıraktığı aile o zor yıllarında 9 kişi yetiştirir.

Zulkarin; ‘Birisi Adige kadını olarak övülmüş-kıymetlendirilmiş ise anneminde onunla anılması gerekir sanıyorum. Dört yıl süren savaş döneminde insanların karşılaştıkları bütün zorluklarla o da karşılaşarak biz dokuz kardeşi yetiştirdi. Eğer iyi bir niteliğe sahipsem bunların kökünde annem-babam, sülalem köyüm, köyümün yaşlıları yatar.

Nefukuayeli genç, kolay okuyanlardan çıktı. Uzun yaşam yolunda kendisini yönlendirici olacak olan eğitmenlik mesleğini okul yıllarında seçti. Kendisininde mesleği olacak olan eğitimciliği sevmesine vesile olan öğretmenleri VUDIÇEKO Remezan, BLEĞOJ Mahmud, Yurıy Zıkov’u devamlı hatırlıyor.

Zulkarin 1949 yılında Penejıkuaye orta öğretim kurumunu bitirdiğinde iki yıl okuyacağı Mıyekuape Devlet Öğretmen Enstitüsü’ne kaydolur. Ardından Krasnodar’da bulunan Öğretmen Enstitüsü’nü 1954 yılında bitirir. Kendisinin de okuduğu Penejıkuaye okulunda öğretmenlik yapmaya başlar. Kendi köyünde de mesleğini icra eder. Tevçoj hable okulu müdür yardımcılığını yapar. Ardından Askalaye okulunun müdürlüğünü yapar.

Bütün bunların ardından Mıyekuape’ye yönelir. İlk önceleri Özerk Bölge Enstitüsü’nde öğretmenlerin kalifikasyonunu arttırma kısımı başkanlığını yapar. Adige Özerk Bölgesi Halk Eğitimi kısmı müfettişliği de yapar. 1960 yılında Gorki kentinde bulunan Devlet Üniversitesi’nde master eğitimi alır. 1964 yılında Rusca dilbilimmi konusunda ilk Adige bilim kandidatı olur.

Ardından Adigey’e geri döner, Adige Devlet Öğretmen Enstitüsü’nde baş eğitimci olarak çalışmaya başalar, Rusca bölümü başkanlığı, bölüm doçentliği, Rusca ve pedagoji alanında ilk okullar eğitim metadolojisi bölüm başkanlıklarını yapar, Adige Devlet Üniversitesi İlkokul Eğitimcisi Yetiştirme Fakültesi dekanlığında bulunur.

Bu yıllar esnasında eğitimciliğinin yanısıra bilimsel çalışmalarada kendisini verir. 1980 yılında doktorasını ikidilli öğretim Adige-Rus dillleri üzerine yapar. Ardından üniversitede açılan aynı bölümün başkanlığını da yapar.
Zulkarin bilimsel nitelikli pek çok çalışma yayınlar. Mesleği ile ilintili pek çok farklı konuda 700 kadar bilimsel makalesi yayınlanır. Bunlar arasında yazdığı 40 kadar kitapta yer alır. Cumhuriyetimiz dışında Moskova’da dahil olmak üzere 20’ye yakın kentte yazdığı eserler basılır. Bilimadamımız Rusya’nın çeşitli bölgeleri yanısıra Macaristan, Polonya, Suriye ve Türkiye’de bulunur.

Eğitim ve bilim adamlığı yanısıra redaktör olarakta pek çok çalışmaya imzasını atar. Onun redaktesinde pek çok bilim adamının eseri yayınlanır, sözlükler basılır.

Adige Devlet Üniversitesi Tez Kurulu Başkanlığı, Pşıze Fotlırı (Krasnodar Eyaleti) Devlet Üniveristesi Doktora Tezleri Kurulu başkan yardımcılığı döneminde pek çok kişinin kandidat ve doktora tezlerinin kabul edilmesinde onlara yardımcı olur.

BLEĞOJ Zulkarin, Adige Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren pek çok toplumsal organizasyonun çalışmalarına da iştirak eder. Pek çok defalar Komünist Parti’nin Tevçoj Rayonu Komitesi’ne, Penejıkuaye ve Askalaye Sovyetlerine, Adige Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesi Parti Temsilciliği ve Sendika Temsilciliği’ne, aynı kurumda oluşturulan Bilim Sovyeti üyeliğine vb. seçilir. Adigey Barış Ligi ödülünü kazanır. Rusya Çocuk Fonu’nun Adigey Dalı Başkanı, Adige Cumhuriyeti Başkanı nezdinde kurulan Çerkesce ve İnsan Hakları Konseyleri, Dünya Adige (Çerkes) Bilimnler Akademisi, Rusya Federasyonu Eğitim ve Sosyal Bilimler Akademisi üyesidir. Mıyekuape Teknoloji Üniversitesi’ninde fahri profesörlerindendir.

Ünlü eğitimci ve bilimadamı olan BLEĞOJ Zulkarin’in dilbilimi anlamında yaptığı çalışmalarla ödüller kazandı. Zulkarin Halkların Kardeşliği Nişanı sahibi. ‘Aydınsal çalışmaları için’, ‘1941-1945 İkinci Dünya Savaşı 60. Yılı’, ‘Emek Gazisi’, ‘Yüksek Öğrenim Kurumu Mükemmeliyetçi Çalışanı’ , ‘ RSFSR’, ‘Lomonosov’un 300. Doğum Yıldönümü Anısına’ isimli madalyaların da sahibi. Bunların yanısıra pek çok teşekkür ve takdirnamesi de var. Rusya Federasyonu ve Adigey Cumhuriyeti Onursal Bilimadı, RSFSR Eğitimcisi, ADÜ Onurlandırılmış Profesörü sanlarına da sahip.

BLEĞOJ Zulkarin’in ulusal gazetemiz olan Adige Mak gazetesinin de iyi bir dostu olduğunu belirtmek istiyorum. Yaklaşık elli yıldır onun yazdıkları gazetemizde de yayınlanıyor. Gazete redaksiyonuna sık uğruyor.

Gazetemize olan sevgisinin bir belirtecide Rusya Gazetecilier Birliği’ne de üye olması.

Bütün bunlara ilave etmek istediğim başka bir şey ise aynı zamanda usta bir balık avcısı olduğudur.

BLEĞOJ Zulkarin, sana 80 yıl, çok yaşadın demiyorum, ama şu anki durumundan hiç bir şey eksilmeden, üsteğinden geldiğin pek çok işinde azalmadan, duyduğun övgüler ise hiç durmadan artarak daha uzun yıllar aramızda olmanı temenni ediyorum.

Allah seni uzun ömürlü kılsın.