Ali İhsan Aksamaz

“Kazım’ın Sevdası / Kazimişi Oropa” adlı kitabın çıktığını sosyal medyadan öğrendim. Cağaloğlu’na gittim. İletişim Yayınları’nın satış reyonundan kitabı satın aldıktan sonra yayınevine çıktım. Kimi dostlarla görüştüm. Bu arada da kitabın sayfalarına şöyle bir göz attım. Kitap, Uğur Biryol’un bir çalışması. Aklıma, kendisini bu çalışmasından dolayı kutlamak geldi. Dostlardan, yazarın telefon numarasını aldım. Ardından da kendisini aradım. Önce kendimi tanıttım. Böyle bir çalışma yaptığı için kendisini kutladım. Çalışmalarının devamını diledim. Kendisi, beni ve çalışmalarımı bildiğini söyledi. Kitabı okuyup kısa bir tanıtım yazısı yazacağımı kendisine söyledim. Memnun oldu. Bugün okumamı bitirdim, makalemi yazdım ve sizlerle paylaşıyorum.

Kitap, esas olarak 2000’lerin başlarında Kazım Koyuncu ve onu tanıyanlarla yapılmış söyleşilerden alıntılarla oluşuyor. Kitabı yayına Kıvanç Koçak hazırlamış. Kapak tasarımı Utku Lomlu’ya ait. Kapak ise Suat Aysu’nun bir çalışması. Kapak Fotoğrafı, Gürcan Öztürk’ün. Uygulama Hüsnü Abbas’ın ve düzelti ise Emre Bayın’ın çalışması.

“Bu Daha Başlangıç…” Başlıklı önsözü Murat Meriç kaleme almış. Kitabın son bölümünde bir de fotoğraf albümü yer alıyor. Bu albümde yer alan fotoğraflar;  Ali Elver, Kerim Ayhan Yanık, Gürcan Öztürk, Uğur Biryol’un arşivlerinden alınmış, albüm birbirlerinden anlamlı fotoğraflardan oluşuyor.

Kitap, başlıca üç ana bölümden oluşuyor. Kazım Koyuncu’nun çocukluk yılları ile Hopa’da liseyi bitirinceye kadar geçen zaman dilimi ile başlıyor. İkinci bölüm ise İstanbul’da üniversite yılları… Bu dönem hem Lazlığının farkına vardığı hem de toplumsal duyarlığının arttığı yıllar. Üçüncü bölüm ise bir müzisyen olarak çeşitli müzik gruplarındaki ‘Kazım Koyuncu’.

Aslında Kazım Koyuncu’nun müzik hayatında iki önemli kilometre taşı var: “Ogni Kültür Dergisi” ve “Zuğaşi Berepe.” Kazım Koyuncu’nun Mehmet Ali Barış Beşli yani Sarigina ile tanışması önemlidir. Kazım Koyuncu, Sarigina ile tanışması sayesinde İstanbul’da Laz kimliğinin farkına varmış, bu kimliğini sahiplenmeye çalışmış, Lazcasını geliştirmeye ve Lazca şarkılar söylemeye başlamış ve Lazca’ya yönelmiştir. Bir diğer konu ise “Ogni Kültür Dergisi”nin Kazım Koyuncu’nun bilinçlenmesine yaptığı katkıdır ve destektir. Gel gör ki; kitap bu konulara pek değinmiyor.

Kitaptaki alıntılarda Kazım Koyuncu’yu tanıyanlar onu anlatıyor.
Kardeşleri, Kazım Koyuncu’yu anlatıyor. Sarigina, Kazım Koyuncu’yu anlatıyor.
Müzisyen arkadaşları, Kazım Koyuncu’yu anlatıyor.

Kazım Koyuncu farklı kimliklerin kardeşleşmesi mücadelesine açıkça destek vermiştir. Diyarbakır Newroz konseri bunun en büyük nişanesidir. Kürtçe şarkılar söylemiş, eşlik etmiştir. Gürcistan’a, Tiflis’e gitmiştir. Gürcüce, Megrelce şarkılar söylemiştir. Repertuarında Türkçe, Lazca, Megrelce, Gürcüce, Hemşince şarkılar vardı; seslendirdi. Yaşasaydı, mutlaka Çerkesce, Abazaca, Çeçence, Pontusça da şarkıları seslendirecekti. “Yaşasın Halkların Kardeşliği” gibi bir sloganın arkasına saklananlardan değildi. Taşın altına elini koydu. PKK sempatizanı diye basında linç edilmek istendi. Ancak Kazım Koyuncu, milim sapmadan doğru bildiği yolda yürüdü. Kazım Koyuncu, Lazca’yı Türkiye’ye tanıtan insan oldu. Lazcanın “Celeyrum, cideyrum,” olmadığını cümle alem’e gösterdi.

Hopa, Kazım Koyuncu’nun kentidir. Artvin valisi Kemal Cirit bile Kazım Koyuncu’nun anıt mezarını ziyaret etmiş ve Fatiha okumuştur. İlginçtir, Kazım Koyuncu’nun kentinde ortaöğretim kurumlarında Çkhala hariç, Lazca anadil sınıfları açılamamıştır. Bu Hopalı ‘aydınların’ ayıbıdır, böyle bir seferberliği başlatmamışlardır. Ne var ki, bu konuya da kitapta dikkat çekilmemiş. Unutulmamalıdır ki: “Kazım Koyuncu, Lazca yaşadıkça yaşayacak olan bir adamdır. “

Ümit ederim, Uğur Biryol kitabının diğer baskısında eleştirel katkılarımızı ciddiye alır. Uğur Biryol; Ahmet Hulusi Kırım, Ali İhsan Aksamaz gibi bu konuda söyleyecekleri olanlardan da bilgi almalıdır, internette tarama yapmalıdır. Bu eleştirel katkılarımız ve yapılacak diğer eleştirel katkılar, kuşkusuz Uğur Biryol’un bu çalışmasını önemsiz kılmıyor. Kendisini, “Kazimişi Oropa / Kazım’ın Sevdası” adlı çalışmasından dolayı bir kez daha tebrik ediyorum.

Ali İhsan Aksamaz

aksamaz@gmail.com

Kaynaklar/ Önerilen Okumalar:

• Ali İhsan Aksamaz, “Lazca Yaşadıkça Yaşayacak Bir Adam Kazım Koyunu”, 05.05.2006, hopam.com; Ali İhsan Aksamaz
• ”Kazım Koyuncu’yu Anarken”, 25.06.2012, Özgür Gündem Gazetesi; Ali İhsan Aksamaz, ”Kazım Koyuncu, Nekrofili ve Vali”, yusufbulut.com, 15.10.2013; Ali İhsan Aksamaz
• “Yeni Bir Kitap: Kazimişi Oropa / Kazım’ın Sevdası”, yusufbulut.com, 05.07.2015
• Aslı Atasoy, “Müsekkin Niyetine”, Radikal Gazetesi, 28.08.2001, İstanbul