MAGNUS ETKİSİ HAKKINDA NE BİLİYORSUNUZ?

Yakın zamanlarda bazı arkadaşlarım Tazmanya’da bulunan 126,5 metre (415 fit) yüksekliğindeki Gordon Barajı’na gittiler. Sonra barajın kenarından bir basketbol topunu aşağı bıraktılar. Basketbol topunun esintiyle savrulduğunu görebiliyorsunuz ama top yine de bırakıldığı yere düşmekte.
Şimdi de, hafif şekilde ters döndürerek bıraktığımız başka bir topa ne olduğuna bakalım…
“Vay canına, nereye gidiyor?”
“Bu inanılmaz.”
“Burası tam da topu bıraktığın yer.”
Topu fırlatmadım bile. Sadece küçük bir döndürmeyle olduğu gibi bıraktım. Hale bak, nereye gitti… Böyle olacağına dair hiçbir fikrim yoktu.
Bundan sonrasını ben devralayım: Basket topumuz, havada uçmakta olan tüm dönen topları ve silindirleri etkileyen Magnus Etkisine maruz kaldı. Şu şekilde çalışıyor: Basket topu hızlandıkça, topun ön tarafındaki hava topun dönüş yönüyle aynı istikamette gidiyor. Topla birlikte hareket eden akım böylelikle yolundan sapıyor. Diğer taraftaki hava ise, topun dönüş yönüne zıt şekilde hareket ettiği için sapmak yerine yoluna aynen devam ediyor.
Olan şey şu: Top havayı bir yöne iterken hava da topa zıt yönde eşit büyüklükte bir kuvvet uygulamaktadır. Buna Magnus etkisi denir ve 1852’de Heinrich Gustav Magnus tarafından tanımlanmıştır.
Tabii ki Isaac Newton yaklaşık iki yüz yıl önce Cambridge Enstitüsünde tenis toplarının uçuşu üzerinden etkiyi tanımlamasıyla Heinrich Gustav Magnus’u geçmiştir. Fakat takdir edersiniz ki onun adına zaten yeterli miktarda şey var…
Tenis, futbol ve golf gibi sporlarda bu etki çok önemlidir. Peki, etkinin spor dışı uygulamaları da olabilir mi? Belki…
Bu bir yelkenli. Bir yelkenli gibi görünmediğini biliyorum ama bunlar bacalar. Bu dönen silindirlere “Flettner rotorları” denir, ve yelkenlerin yerini tutmaktadır. Magnus etkisini kullanıp rüzgarları saptırarak gemiyi ileriye doğru iterler.
Ve bu da kanat yerine dönen silindirlere sahip bir uçak. Magnus etkisini kullanan silindirler geleneksel kanatlara nazaran daha fazla kaldırma kuvveti sağlar. Bununla birlikte daha fazla hava direnci yaratmaları onları elverişsiz kılmaktadır. Bu uçak sadece bir kez uçtu ve sonra düştü.
Ancak Magnus etkisi sahalara geri dönüyor. Burada, tüm kaldırma kuvvetini dönen silindirlerden alan rotor kanatlı deneysel bir hava aracı var. Ve bu da yakıt tüketimini azaltarak verimini artırmak için dört döner silindir (dört Flattner rotoru) kullanan E-Ship 1.
Yani Magnus etkisi gelecekte bize basketbol toplarını uçurmaktan daha fazla yardımcı olabilir.

Kaynakça: https://evrimagaci.org/magnus-etkisinin-ilginc-uygulamalari-veritasium-5411