MERETIKO DOLET

MAMIRIKO Nuriyet
Adige Mak Gazetesi, Aralık 2012
Çeviri: Açumıj Hilmi

Adige Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı Ressam MERETIKO Dolet 1929 yılı Kasım ayında Şevcen rayonundaki Hakurenehable köyünde doğdu. Adige ulusunun karşılaştığı fırtınalı yılları Dolet’in babası olan MERETIKO Muhacır şahsen yaşadı.

1943 yılında ailecek Mıyekuape’ye taşındılar. Savaş süresince yeni yetme genç olan Dolet, Frunze isimli fabrikada iş tezgahı başında çalıştı. Savaşın ardından okulu bitirdi. Yaşıtlarına kıyasla yaşamış olduklarına rağmen Dolet arzularının doğrultusunda sanat yoluna doğru yöneldi.

MERETIKO Dolet 1955 yılında Moskova’ya sanat okulunda öğrenim görmeye gitti. Ardından V.İ. Surikov Sanat Yüksek okulunda üniversite öğrenimini tamamladı. Üniversiteden mezun olduktan sonra Moskova’da ailesi ile birlikte 25 yıl yaşadı. Fakat nerede yaşıyor olsa da Adige yurdunu unutmadı, gelmeden uzun zaman geçirmedi.

MERETIKO Dolet 1973 yılında SSCB Ressamlar Birliği’ne alındı.

Moskova’da yaşıyor olmasına rağmen Adigey’in sanat yaşamında da aktif olarak çalışmalarda bulundu.

1967-1972 yılları arasında yedi cilt olarak derlenen ”Adige Eposu Nartlar”ın resimlerini yaptı, tüm Kafkasya’da yaşayan ulusların kahramanı ‘Savsırıko’ karakterini resimledi. Aynı dönem içerisinde yayınlanan ”Adige Pşıseleri” isimli eserinde resimlemesini yaptı.

Yetmişli yıllar MERETIKO Dolet için önemlidir. Bu yıllarda Mıyekuape’de büyük eserler ortaya koyarak tüm Adige dünyasında ün kazandı. ‘Haçeş’, Mıyekuape Şehir Garı, Müzik Okulu, ‘Dostluk Fabrikası’ vb. pek çok yeri büyük resimleri ile süsledi. Bütün bunları Moskova’daki işi ile aynı zamanda becerebilme maharetini de gösterdi.

Seksenli yıllarda da Mıyekuape’nin güzelleştirilmesi çalışmalarına etkin olarak katıldı. Mıyekuape kent parkı girişinin düzenlemesini yaptı. Kentin Krasnodar’dan girişine ”hoşgeldiniz” yazılı 13 metre yüksekliğinde içerisinde Mıyekuape isminin Mıye ”elma”dan türediğini işaret eden elmaların bulunduğu büyük monumenti yaptı.

MERETIKO Dolet 1992 yılında Cumhuriyet Gençleri için seçilecek sembolü de hazırldı. Aynı yıl içerisinde MERETIKO Dolet’e ‘Adigey Devlet (sanatçısı) Ressamı’ unvanı verildi. Adigey’de gerçekleştirdiği bütün bu farklı çalışmalarından dolayı 1996 yılında Solovoyev Kardeşler ödülünü kazandı, aynı zamanda Adigey’in başkentine sağladığı monumental görünümden dolayı da ödüllendirildi.

Ünlü, maharetli ressamın sanatının kökünde milli öğeler yoğundur; ulusal desenler, milli destanlar, gelenek ve görenekler vs. Dolet’in her bir eserinde Adige ulusunun tarihteki yaşamından bir parça-kesit gözler önüne seriliyor, eski Adige evleri, hasırlar, konukevleri vs. bütün eserlerinde iyi bir düşün yapısına sahip olduğu ve bunu sergileyebilecek maharet ve yeteneğe de sahip olduğunu görüyoruz. MERETIKO Dolet çok konuşmayan ancak çok işleyen kimselerdendi. Kendi ulusu olan Adigelere ve içerisinde yer aldığımız Rusya’ya samimiydi, yurt sevgisini her ikisine eşit bir şekilde paylaştırmıştı, kendisinden geride kalan eserler bunun kanıtıdır.