L’IPIY Bilevsten
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız

Nart Verzemeg (**) (Орзэмэдж) sefere çıkacağı sırada eşi Setenay’a dönüp; fazla gecikirsem bir bizi (дыды) eline batır, kan akarsa ölmüşüm demektir, dönemeyeceğim ama süt damlarsa ölmedim, döneceğim demektir, dedi.

Bir gün Habaş ile Beşıko, iş siparişi  vermek için Tlepş’ın yanına geldiler.

Kocası ayrıldıktan sonra, Nart Tığujıpş (Тыгъужъыпщ), kötü niyetle Setenay’ın kapısını çaldı. Niyetini söylediğinde, Setenay önüne katıp kovaladı kendisini.

Durumu öğrenen Nart Tlepş’in (Лъэпшъ) oğlu, kendi de bir demirci ustası olduğundan, büyülü iki küçük ustura (чаныц, чыяншъхьаупс) yaptı, bunları cebine koyup Setenay guaşenin yanına gitti.

Setenay guaşe, kendisi için bir koyun kesmesini istedi Tlepş’in oğlundan. O da cebinden usturaları çıkardı, usturanın biri delikanlı, diğeri de kız oldu. Oğlan koyunu kesti, kız da temizledi. İşleri bitince de, Tlepş oğlu Negureşho’nun (Нэгурэшхо) yanına gelip usturaya dönüştüler. Neguroşho da onları alıp cebine koydu.

Setenay guaşe adeta büyülenmişti. Usturaları kendisine vermesini istedi, yalvardı ama alamadı.
– Bu gece beni koynuna alıp uyutursan veririm, dedi Neguroşho.

Setenay’ın gözü usturalarda kalmıştı, Tlepş oğlunu koynuna aldı.

Verzemeg sabaha karşı büyük bir sürünün başında eve döndü. Karısına seslendi ama zor bir durumda olduğundan, karısı kapıyı açmadı. Bunun üzerine, Verzemeg de kuşkulanmış ve küsmüş halde bahçeden ayrılıp gitti.

Setenay guaşe, tanınmamak için erkek kılığıyla evden ayrıldı.

Başıboş dolanıp dururken koyun ağılının birinde Verzemeg’i gördü.

Kim olduğunu belli etmeden usturaları çıkardı ve usturaların yaptıklarını gösterdi. Verzemeg’in gözü usturalarda kaldı, istedi, çok yalvardı ama alamadı.
– Ancak benimle bir gece yatan bir kadına verebilirim, dedi.
– Bir kadın olsaydım seninle yatardım! dedi Verzemeg. Bunu üzerine Setenay guaşe de olup biteni anlattı. Barışıp birlikte eve döndüler.

DİPNOTLAR:
(*) Bu Hatukuay teksti Adigey’in Hatikuaye köyünde 1878 yılında doğan Bilevsten L’ıpıy (Л1ыпый Билъэустэн) tarafından 10 Ağustos 1946’da Asker Hadeğal’a yazdırıldı. B. L’ıpıy ünlü bir ozan ve öykü anlatıcısı idi. Nartlara ve halk kahramanlarına ilişkin Adıgeler arasında söylenen öykü ve şarkıların tamamını biliyordu dense yeriydi. Kavrama yeteneği eşsizdi, yer ve kişi adlarını, onların görünümlerini anımsayıp rahatlıkla anlatıyordu. Akşamları ‘haç’eş’inde toplanılırdı. “O’nun şarkı ve öyküleri doyumsuzdur!” diyorlardı insanlar. ”Hımışıko Peterez”, ”Savsırıko” ve “Şebatınıko” adlı türküleri zevkle söylüyordu. -AH.
(**) Verzemeg sözcüğünde olduğu gibi, sonuna “o” ve “u” seslileri gelmediği sürece, “g” sessizi, Adigece’nin Natukuay, Shapsugh, Hak’uç ve Vıbıh Adigece’si gibi kıyı lehçelerinde “g”, doğudaki bozkır (Abadzeh, Bjedugh, K’emguy, vb) lehçelerinde de “dj” (c) olarak okunur, çünkü “g” sessizi “c” sessizine dönüşür:”Ga”, “ge”, “gi” heceleri “ca”, “ce”, “ci” olarak okunur. Bu sessizlerin sonuna “o” ve “u” seslileri geldiğinde “go” ve “gu” biçiminde tam ya da yarım sesli biçiminde söylenir. -HCY.