’’SURİYE’DEKİ KARIŞIKLIKLAR KARŞISINDA KAYGILANIYORUZ’’

YEMT’ITL Nurbıy
Adige  Mak Gazetesi, Temmuz 2013
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi

Nalçik’te sadece Adige ulusunu değil dünyayıyda ilgilendiren bu sorun üzerine bir araya geldiler. Toplantı katılımcıları arasında Türkiye, Almanya, Ürdün, İsrail ve diğer ülkelerden gelen temsilciler vardı. Petersburg, Karaçay-Çerkessk, Adigey Cumhuriyeti, Kabardey-Balkar ve diğer bölglerden gelen temsilcilerde bulunuyordu. Suriye’ye hayır yardımında bulunmak üzere düzenlenen Telemaraton’u Kabardey-Balkar Cumhuriyeti televizyonunda beş saat canlı yayında verdiler.

Nalçik’teki büyük konser salonunda toplantı başlamadan önce katılımcılarla yaptığımız sohbetlerde pek çok şey duyduk. Adige Cumhuriyeti Ulusal İşler Yurtdışında Yaşayan Soyaşlar ve Basından Sorumlu Komite Başkanı ŞHALAHO Asker Kabardey-Balkar Cumhuriyeti hükümeti kurumları çalışanları ile yurt dışından gelen soydaşlarımızla konuştu.

Adigey’den toplantıya katılanlar hemen tanınıyorlardı. LAMIKO Eduard’ın tuttuğu Adige bayrağının altındalar. Ünlü yazar MEŞBAŞ’E İshak’ı da Uluslarası Adige Xasesi (DÇB)  toplantısı katılımcıları iyi tanıyorlar. Avrupa’daki Adige Xaselerinin Thamatesi Almanya’dan gelmiş olan TAMZEKO Faruk, Türkiye’deki Xaselerin Thamatesi ŞIĞELIĞO Vacid ve diğerleri toplantıya önem veriyorlar, görüşlerini birbirlerine aktarıyorlar. 2012 yılı Ağustos ayında Suriye’de karışıklıklar başlamıştı. Savaşta yaşlı, çocuk, suçsuz sivil halktan insanlar ölüyorlar. Suriye’de 100 binden fazla Adige yaşıyor. Uluslarası Adige Xase Başkanı SEHUREKO Havtıy’in toplantıda belirttiğine gibi, biz Adigelerde zor duruma düşenlere yardım etmek iyi bir gelenek oldu. Rusya Federasyonu Başkanı V. Putin var olan hukuki normlar çerçevesinde Suriye’deki savaşın durudurulmasına yönelik liderlerle akıl dolu görüşmeler yapmaya çalışıyor. Suriye’ye insani yardım etmeye Uluslarası Adige Xasesi’de çalışıyor.

Uluslarası Adige Xasesi Yönetim Kurulu’nun 18 Mayıs’ta Mıyekuape’de yaptığı olağan toplantıda aldığı kararlar doğrultusunda Uluslarası Adige Xasesi’nin Nalçik’teki toplantısında yardım toplamak üzere telemaroton gerçekleştirildi. Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Parlementosu Başkanı HESENE Ruslan Telemaraton ve Uluslarası Adige Xasesi toplantısında konuşma yaptı. Cumhuriyet Başkanı Arsen Kanoko’nun  Suriye’de yaşayan soydaşlarımızın sorunlarının daha iyileştirilmesi için uğraştığını belirtti.

Sadece Kafkasya bölgesinde olmamak kaydıyla soydaşlarımızn yaşadıkları ülkelerde de ünlü olan MEŞBAŞ’E İshak’ın toplantıda yaptığı konuşmadan memnun kaldık. Dinleyicilerde onun söylediklerini onayladılar, alkışlarla konuşması sık sık bölündü. Adigelerin tarihi topraklarında yaşadıkları, Şaçe’de (Soçi) yapılacak olimpiyat oyunları kültürel programında Adigelerin nasıl olursa olsun katılmaları ile yetinemeyeceğimizi MEŞBAŞ’E İshak açık bir dille anlattı. Olimpiyatların açılış, kapanış törenlerinde Adigeler ayrıntılı bir şekilde yar alarak ön plana çıkmalılar.

MEŞBAŞ’E İshak’ın Rus-Kafkas savaşları hakkında yazdığı kitaplarda bu gün Suriye’de yaşanan zorlukları görmek mümkün. Yazar ileri görüşlüydü, Suriye’deki soydaşlarımızın geriye dönüşlerinin sağlanmasının basit bir iş olmadığını yöneticilere söylüyordu.

Çeşitli görüş ve çıkarsamalar…

Yukarıda adlarını andığımız ŞIĞELIĞO Vacid, TAMZEKO Faruk, cumhuriyetimizden toplantıya katılan BEĞUŞE Adam, MEŞFEŞ’U Necdet, Ürdün Adige Xasesi thamatesi KARDEN Samir vd. bakış açıları-görüşleri tam anlamı ile örtüşmüyorduysa da  ortak bir düşünceleri vardı; Suriye’den soydaşlarımızın getirilmesi ve yardım edilmesi gerekiyor.

Bu sorunun çözümlenmesi için devletin bir yaklaşımı olmadan olmaz. Suriye’den ve yurtdışından gelenlerin anlattıkları şeyler insanın yüreğini sızlatıyor. Suriye’de sürmekte olan savaşta 100 kadar Adige canını yitirdi. Köyleri yakıp yıkıyorlar yaşayacak eve dahi sahip olmayan pek çok kişi var. Suriye’den ayrılabilmek için gereken evrakları hazırlamaları da zor oluyor. Bunun için gereken paraya sahip olmayanları da pek çok kişi. Uzun yıllar boyunca elde ettikleri mülkler ya yanıp yıkılıyor ya da yağmacılarca yağmalanıyor.

İsrail’den gelmiş olan JAJIY Beçrey toplantıya böyle kalabalık bir katılımın ol masının milletimizin bir arada durabilmeyi becerebildiğini dünyaya gösterir olduğunun önemine değindi.

Toplantıda Adigey’de yapılan yardım çalışmalarınada değinildi. Kosova’daki Adigelerin geri getirilmesinde  cumhuriyetimiz Rusya yöneticileri ile biraraya gelerek konuyu çözümlemişdi.

Toplantıya da katılan, Kosova’dan soydaşlarımızın getirilmesinde aktif ve yararlı çalışmaları olan cumhuriyetimizden toplantıya katılan gruba başkanlık yapan ÇEMIFO Gazi’den de bahsedildi. Suriye’deki Adigelerin vatana geri getirilmeleri için Rusya Federasyonu vatandaşlığı elde etmelerinde, kısa bir sürede ihtiyaç duydukları belgelerin hazırlanmasında var olan kanuni normların uygulanabilir niteliklerde olması gerekiyor. Pek çok çıkış yolu bulunabilir fakat bu çıkış yollarını düzenleyecek olanlar halktan insanlar değil. Toplantıda söylendiği gibi kardeş cumhuriyetlerin başkanları Suriye’deki karışıklıklardan dolayı kaygı duyuyorlar, gerçekleştirdikleri şeylerde az değil. Bu gün ise başlanmış bu işlerin nasıl ilerletileceği konusunda düşünüyorlar.

Petersburg’ta kurulmuş olan Adige Xase’nin temsilcisi Adige Cumhuriyeti Onursal santçısı Ç’IÇ’ Sofe toplantıda duyduklarını soydaşlarımıza ileteceğini söyledi.

Telemaroton’u düzenleyenler arasında yer alan ÇUMAKO Fatim etkinliğe çok sayıda sanatçının katılmış olmasından memnun olduğunu belirtti. Kabardey-Balkar ve Adige Cumhuriyeti onursal sanatçısı THAĞELIC Svetlane sahneye çıkmadan önce onunlada görüştük.

Adige ulusunun birliğinin dahada pekiştiğini, milli bilincin çoğaldığını biz Adigeler görüyoruz, bütün sanatçılar olarak bizde yardımcı olmak istiyoruz dedi.

THAĞELIC Svetlane; ‘Gelenek-göreneklerimiz yüreklerimizde, Suriye’deki Adigelere yardım etmek istediğimizi şarkılarımızla gösteriyoruz’ dedi.

Devlet kurumları çalışanları, Sivil toplum kuruluşları temsilcileri, halktan insanlar yardım telemaroton’una katıldılar toplanan paralar Suriyede yaşamakta olan Adigeler ve vatana geri dönenler için harcanacak.

Toplantıda alınan kararlara bazı şeylerde ilave edilecek. Gelecekte Suriye’ye yapılan yardımın devlet işi olması sağlanarak soydaşlarımızın barış içinde yaşamalarının sağlanması içinde çaba vermeye devam edilecek.