En ağır böcek
Dünyanın en ağır böceği, Tropikal Afrika'da yaşayan golyat böceğidir. Boyu ortalama 15 cm.'dir ve ağırlığı 98 gramdır.

En uzun ömürlü böcek
En uzun yaşayan böcek, kraliçe termittir. Bu böceklerin 50 yıl yaşadıkları bilinmektedir. Bunun yanında bazı bilimadamları, onların 100 yıl kadar yaşayabileceklerine inanmaktadır.

Dünyanın en hızlı uçan böceği
Dünyanın en hızlı uçan böceğinin, bir tabanid (at sineğine yakın bir tür) olan
'Hybomitra hinei wrighti' olduğu ve saatte 145 km hızla uçabildiği ölçüldü. (Not: Bu bilgi sayın Nedret Güneri tarafından güncellenmiştir.)

Böcek çeşitleri
Günümüzde bir milyon tip böcek yaşamaktadır. Bunların bazıları çok küçüktür ve ancak büyüteçle görülebilir. Boyları 6-7 cm.'yi bulan büyük böcekler de vardır. Bazı böceklerin vücutları ince uzun, bazılarınınki kısa ve yuvarlaktır.

Böcekler nasıl beslenir?
Böceklerin yemediği hayvan ya da bitki yoktur. Mantar ve tütün yiyen böceklerin yanında, kumaş ve odun yiyenler de vardır. Birçoğu, bitkilerden bitkiözü yiyip, hayvanlardan kan emer.

Böceklerin kaç tane gözü vardır?
Böceklerdeki görme, koklama, tatma, işitme ve dokunma duyuları insanlardakine benzemez. Böceklerin iki çeşit gözleri vardır. Birçok minik gözden ya da fasetlerden oluşmuş bir çift petek göz ve çoğunda üç tane basit göz bulunur. Basit gözler başın tepesindedir ve osel adını alır.

Böcekler nasıl koku alır?
Böcekler, duyargaları ile koku alır. Bir böceğin duyargaları ne kadar büyükse o kadar iyi koku alır. Güvelerin tüylü duyargaları, böcekler içinde en iyi koku alan duyargalardır.

Böcekler nasıl işitir?
Hiçbir böceğin başında kulakları yoktur. Bazı böcekler hiçbir şey işitmez. Bunlar, havadaki ya da yerdeki titreşimleri hisedebilir. Sesleri işitebilen böceklerin sayısı azdır. Çekirgelerin kulakları bacaklarında ya da karınlarının kenarındadır.

Böceklerin dokunma duyusu nasıl çalışır?
Dokunma duyusu, bütün hayvanlarda vardır. Böceklerin vücutlarının çeşitli yerlerinde tüyler ve kıllar bulunur. Bunlar, bir çeşit duyu organıdır. Her bir kılın dibinde bir, iki veya üç sinir hücresi bulunur. Bu sinir hücreleri çok ince sinirlerle ana sinir şeridine bağlıdır. Kıllara dokunan bir cisim ya da kılların rüzgârla oynatılması, ana sinir şeridine bir haber şeklinde ulaşır ve böcek uyarılır.
 

İlk kürklü hayvan ne zaman yaşamıştır?
İlk kürklü hayvan, yaklaşık olarak 200 milyon yıl önce yaşamıştır. Günümüzün kır farelerine benziyorlardı. Boyları küçüktü, böcekleri yemek için küçücük dişleri vardı.

Susamuru hakkında neler biliyorsunuz?
Susamurunun boyu 1 m.'yi bulur. Suda avlanır, kürkü su geçirmez. Arka ayaklarının parmakları arasında zar vardır. Balık, kerevides "tatlı su istakozu", kurbağa ve midye yer. Bazen karada, kuş ve küçük hayvanları da avlar.

Kaplanlar en çok hangi bölgelerde yaşar?
Kaplanlar, en çok Sibirya ile Güneydoğu Asya arasındaki bölgelerde bulunur. Sayıları iyice azalmıştır. Boyları aslandan biraz kısadır. Bazen yabanıl manda gibi büyük hayvanları bile avlayabilirler.

En iri etobur
En iri etobur Bering Boğazı yakınlarında öldürülen bir kutup ayısıydı. Ağırlığı 1010 kg.'dı, boyu 4 m.'yi aşıyordu.

En küçük etobur
En küçük etobur, gelinciktir. Kuzey Afrika'da yaşayan bir tür gelinciğin yaklaşık olarak uzunluğu 35 cm.'dir. Kuzey Amerika'da yaşayanlar ise ancak 15 cm. boyundadır. En küçük gelinciğin ağırlığı sadece 35 gr.'dır.

En Küçük Köpek
Chihuahhua türü köpekler, yaklaşık 450 gr. ağırlığındadır.
 

Kuşlar nasıl uçar?
Kuşlar havada kalmak için kanat çırpar. Bazı kuşlar ise hava akımlarından yararlanarak kanat çırpmadan, süzülerek uçar. Uçmaya hazırlanan bir kuşun ilk yaptığı şey vücudunu alçaltarak, bacaklarını bükmek ve kanatlarını açmaktır. Sonra bacaklarını düzleştirerek havaya sıçrar. Hemen kanatlarını çırpmaya başlar. Kuşlar, havalanınca yükselmek için kanatlarını aşağı doğru çırpar. Kanat lekeleri aralarından hava geçmesine engel olacak şekilde sıkıca birarada tutar.

Kuşların en önemli duyusu nedir?
Bir kuşun en önemli duyusu görmedir. Kuşların çoğunda koklama duyusu çok zayıftır. Atmacada olduğu gibi, bazı kuşlarda gözler, insan gözünden on kez daha keskindir. Atmacalar avcıdır, gözleri başlarının önündedir. Bu nedenle başlarını çevirmeden avlarını gözleyebilirler.

Kuşlar çevrelerini nasıl görür?
Tohum, tane ve böceklerle beslenen küçük kuşların gözleri başlarının yanındadır. Sağ ve sol taraflarında nelerin olup bittiğini görebilirler. Besin ararken, düşmanlarını gözlerken her iki tarafa bakabilirler. Gündüz kuşlar, renkli gördüğü halde, gece yalnız grinin tonlarını görebilirler.

Kuşlar sesleri nasıl duyar?
Kuşlarda, insanda olduğu gibi ses dalgalarını kulağa yönelten kulak kepçesi yoktur. Kulak delikleri tüylerle örtülüdür. Buna rağmen çok iyi işitebilirler. Yine de kuşların pek çoğu, sesin yönünü kolayca bulamaz. Yalnız, baykuşlar, sesin yönünü iyi bulur. Baykuşların iç kulakları özel bir yapıya sahiptir. Avlarının çıkardığı en ufak sesi duyabilirler.

Kuşlar, nasıl koku alır?
Kuşların çoğunda burun delikleri gaganın tepesindedir. Burun delikleri koku almada değil, solunum için kullanılır. Kuşlar genellikle iyi koku almaz.

Karada yaşayan en büyük kuş hangisidir?
Karada yaşayan en büyük kuş devekuşudur. Devekuşu 2.7 m. yükseklikte ve 156 kg. ağırlığındadır.

Uçan en ağır kuş hangisidir?
Sessiz kuğu uçan kuşların en ağırıdır. Ağırlığı bazen 23 kg.'dan fazladır.

En hızlı kuş
Düz uçuşta; kuyruklu kırlangıç saatte 161 km.; yarış güvercini saatte 152 km. Hızla uçabilir. Balık yiyen kuşların hızı saatte 145 km., kuzu kuşunun dalış yaparken hızı ise saatte 128 km.'dir.

Havada en uzun süre kalma rekoru
Kırlangıçlar yaşantılarının çoğunu havada geçirir. Yuva yaptıkları zaman bile zamanlarının yarısını uçarak geçirirler. Havada uyurlar. Uçmayı öğrendiklerinden itibaren yuva yapıncaya kadar asla karaya inmezler. Bu süre 21 ay olabilir.

Eskimo kervan çulluğunu tanımak ister misiniz? (Numenius borealis)
Yüzyıllar önce Eskimo kervan çulluğu sürüleri Kanada'nın kuzey kutbu bölgelerinde yuva yapardı. Her yıl Güney Amerika'nın doğu kıyılarına göç ederlerdi. İlkbaharda sürüler Missisipi Vadisi'nden yukarı tekrar kuzeye uçardı. Göç boyunca her yerde avlandıkları için sürülerden ancak bir veya birkaç tane kurtuluyordu. Son 30 yıldır kervan çulluğuna hiç bir yerde rastlanmamıştır. Kimsenin bulamadığı bir yerde yuva yaptıkları sanılıyor.

Fildişi gagalı ağaçkakanı tanımak ister misiniz? (Campephilus principalis)
Fildişi gagalı ağaçkakan, bütün ağaçkakanların en büyük ve en güzel olanıdır. Tüyleri, siyah, beyaz ve kırmızı renklidir. Gagası fildişine benzer. Her bir çiftin kendilerini ve yavrularını böcek kurtçukları ile beslemesi için yaşlı ve kurumuş ağaçlı 800 hektarlık ormana ihtiyacı vardır. Fildişi gagalı ağaçkakanın yaşadığı Güneydoğu Amerika ve Küba ormanları zamanla kesilip yok edildi. Soyunun tükendiği sanılıyordu. 1960 ve 1961'de üç tane, 1963'de bir tane, 1966'da beş tane daha görülmüştür. Yaşamalarını sağlar ümidi ile bazı orman ağaçları bu kuşlar için ayrılıp, bırakılmıştır.
 

En büyük nehir balığı
Güney Amerika nehir sularında görülen Arapaima balığı, 2 m. uzunluğunda ve 111 kg. ağırlığındadır.

En küçük balık
Filipinler'de yaşayan bir kaya balığı 1 cm. boyundadır.

En uzun yaşayan balık
Karadeniz'de yaşayan Mersinmorina'ların 120 yıl kadar yaşadığı görülmüştür. Bu balıkların ağırlıkları bir tondan fazladır.

En az yaşayan balık
Afrika ve Güney Amerika nehirlerinde en fazla bir yıl yaşayan 26 cins balık vardır. Yağmurlu mevsim sonunda nehirler kuruduğu zaman ölürler. Ölmeden önce, kuraklığa dayanıklı yumurtalarını yumurtlarlar. Yağmurlu mevsim başladığı zaman yumurtalardan yavrular çıkar. Bu balıklar bir yıldan daha az yaşarlar.

En hızlı balık
Yelken balığının saatte 68 mil (109 km.) hızla yüzdüğü bilinmektedir.

En zehirli balık
Hint Okyanusu'nda ve Büyük Okyanus'ta yaşayan taşbalıkları en zehirli balıklardır. Son derece acı veren zehirleri altı saat içinde ölüme sebep olur. Fakat bütün sokmalar öldürücü değildir.

Elektrikli yılanbalığında kaç volt elektrik vardır?
Elektrikli yılanbalığında 550 voltluk elektrik vardır.

En yükseğe sıçrayan balık
Bir Tarpo'nun 5 m. yükseğe sıçradığı ve 9 m.'lik yay yaptığı bilinmektedir.

En süslü balık
En süslü balık hindi balığıdır.

En çirkin balık
En çirkin balığın taşbalığı olduğu söylenir.

En büyük balık sürüsü
Ringa balığı sürüsünde 300 milyon balık bulunur.

En uzun isimli balığın adı nedir?
Çütre balığı Hawai'de
humuhumunukunuku-apuaa adıyla tanınır.

Balık yağmuru nedir?
Kasırga ve hortumlarla denizden taşınan balıklar, gökyüzünden yağmur gibi yağarlar. Bu duruma, balık yağmuru denir. 1806'da Almanya'nın Essen kentinde büyük bir dolu tanesi bulundu. Dolunun içinde 4 cm. uzunluğunda bir sazan vardı. 2.7 kg. ağırlığında bir başka balık gökten, Hindistan'daki Jelapur'a düştü.

Kılıçbalığını tanıyor musunuz?
Bir kılıçbalığı kılıcının; bakır zırhı 10 cm.'lik levhayı, 30 cm.'lik beyaz meşe kerestesini, 65 cm.'lik sert meşeyi delip geçtiği bilinmektedir.

Oltayla tutulan en büyük balık
1959'da Güney Avustralya açıklarında 1.208 kg. ağırlığında bir büyük beyaz köpekbalığı yakalandı.

Köpekbalıklarında kaç tane solungaç bulunur?
Her ne kadar köpekbalıklarında beş tane solungaç yarığı varsa da bazılarında altı solungaç yarığı bulunur. Yedi solungaç yarıklı köpekbalıkları da vardır.

Solungaç nedir?
Balıkların solunum organıdır. Solungaçlardaki ince deri tabakasının altında kan damarları bulunur. Kan çevresindeki sudan oksijen alır, artık olan karbondioksiti dışarı verir.

Balıklar suda nasıl haraket eder?
Sandıkbalığı ve denizaltıların dışında bütün balıklar vücutlarını ve kuyruklarını sallayarak yüzerler. Balığın bu haraketi, yılanın karadaki haraketine benzer. Onun için buna yılankavi haraket denir. Yılan, yerde haraket ederken vücudunun farklı kısımlarını yer üzerindeki ufak çıkıntılara bastırarak vücudunu öne iter. Balıklar da vücudunu kıvırırken suyu bastırır ve böylece kendini öne götürür.
 

Halı köpekbalığı kendini nasıl gizler?
Avusturalya'da yaşayan halı köpekbalığının yassı bir görüntüsü vardır. Diğer köpekbalıklarından daha fazla dipte yatar. Derisi halı desenine benzer. Bu durum, onun deniz dibinde gizlenmesine yardım eder.
 

En küçük kelebek
Dünyanın en küçük kelebeği, Güney Afrika'da yaşayan bir cins mavi kelebektir. Bu kelebeğin kanatlarının iki ucu arasındaki uzaklık 1 cm.'dir.

Kelebekler nasıl gelişir?
Bir kelebeğin gelişmesi, bir çekirgenin gelişmesinden farklıdır. Kelebek ilk önce tırtıldır, daha sonra bir koza haline dönüşür. Ergin kelebek, pupa kabuğunun içinde gelişir. Bundan sonra pupa kabuğu yarılır ve ergin kelebek buradan dışarı çıkar. Kanatları genişleyip sertleşene kadar bir süre bekler, sonra uçar.
 

İlk sürüngenler ne zaman yaşamıştır?
Bilinen en eski sürüngen, 290 milyon yıl önce Kanada'da yaşamıştır.

En büyük sürüngen
Günümüzde yaşayan en büyük sürüngen bir cins tuzlu su timsahıdır. Boyu 3.5-4 m. arasındadır. 1823 yılında Filipinler'de öldürülen bir tuzlu su timsahının boyunun 8 m. ve ağırlığının da 2 ton olduğu söylenmektedir.

En büyük kertenkele
Komodo ejderhası, 3 m.'lik boyu ve 140 kg.'lık ağırlığıyla yeryüzünün en büyük kertenkelesidir.

En büyük su kaplumbağası
Deri sırtlı kaplumbağanın boyu yaklaşık olarak 2 m., ağırlığı ise 360 kg.'dır. Fakat, 1961 yılında Kaliforniya kıyılarında 858 kg. ağırlıkta, deri sırtlı bir kaplumbağaya da rastlanmıştır.

En büyük kara kaplumbağası kaç kilodur?
1847'de Hint Okyanusundaki Aldabra Adası'nda 405 kg. ağırlığında bir kara kaplumbağası yakalanmıştır.

En uzun yılan
Güney Amerika'da yaşayan anakondalar, genellikle 6 m. boyundadır. Anakondalara yakıştırılan 9 m. boy, büyük bir olasılıkla abartılmış bir ölçüdür. Çünkü yılanların boyları genellikle abartılarak söylenir.

En uzun ömürlü kaplumbağa kaç yaşında ölmüştür?
1766 yılında Mauritius Adası'nda bulunan bir erkek kara kaplumbağası 1918 yılında kaza sonucu öldüğünde yaşı 152'ydi.

En hızlı yüzen dört ayaklı hayvan
Büyük Okyanus'ta yaşayan deri sırtlı kaplumbağa saatte 35 km. (22 mil) hızla yüzebilir.

Bir timsah en fazla kaç kilometre yüzebilir?
4,5 m.'lik bir deniz timsahı, Solomon Adaları'ndan Kuzey Fiji Adaları'na kadar 960 km (600 mil) boyunca açık denizde yüzmüştür.

En öldürücü zehirli kara yılanı
Güney Avusturalya'da yaşayan kaplan yılanı, 118 koyunu öldürecek kadar zehir taşır.

Bir yılan tarafından yutulan en büyük hayvan nedir?
1955 yılında 5 m.'lik Afrika kaya pitonu, 57 kg.'lık bir antilopu yutmuştur.

İlk kurbağagiller ne zaman yaşamıştır?
Bilinen en eski kurbağagiller, 300 milyon yıl önce Grönland'da yaşamış olan Ichthyostega'lardır.

En büyük kurbağagil
Çin'de yaşayan dev semender, 1 m. boyunda ve 13 kg. ağırlığındadır. Bunların en büyüğü 50 yıl önce Güney Çin'de yakalanan 1,5 m. boyundaki bir semenderdir.

En küçük kurbağagil
En küçük kurbağagil, Küba'da yaşayan ok zehiri kurbağasıdır. En büyükleri 8,5-12,5 mm. boyunda olurlar.

En uzun yaşayan kurbağagil
Bir erkek Japon dev semenderi, Amsterdam Hayvanat Bahçesi'nin akvaryumunda 55 yıl yaşamıştır.

En uzun havada kalan kurbağa
Malaya, Saravak ve Borneo'da yaşayan süzümlen kurbağa, aralarında 30 m. uzaklık bulunan bir ağaçtan diğer bir ağaca havada süzülerek gidebilir.

En zehirli kurbağa
Dünyanın en zehirli hayvanı Kolombiya ve Güney Amerika'da yaşayan kokoi ok zehiri kurbağasıdır. Bunun zehirinden yalnızca 0,0001 gramının bir insanı öldürebileceği saptanmıştır.

Sürüngenler çevrelerini nasıl görür?
Sürüngenlerin çoğu besinlerini gözleriyle bulurlar. Sürüngenlerin pek çoğu renkleri görebilir. Bu onlara böcek ve diğer hayvanları görmede yardım eder. Bazı sürüngenler renkleri ile karşı cinse kur yaparlar.
 

Eklem nedir?
Kemikler arası bağlantı, eklemler aracılıyla gerçekleşir. Kafatasımızda kemikler zikzak girinti çıkıntılarla birbirlerine kilitlenmişlerdir. Bu tür eklemlere "oynamaz eklemler" denir. Diğer bölgelerde eklemlerin çoğu hareketlidir. Omuz ve kalçadaki top şekli eklemle, dirsek ve dizdeki hareket kolaylığı sağlayan eklemler, "oynar eklemler"dir. Haraketli eklemlerin tümünde, kemiklerin eklem uçları, kıkırdak adını alan yumuşak yastıklarla kaplıdır. Kıkırdak tabaka ve eklem sıvısı, hareketlerimizi kolaylaştırır ve kemiklerimizin aşınmasını önler.

Gözlerimizin çalışması...
Her bir gözün ağtabakasında, çubuk ve koni adını alan 120 milyon kadar görme hücresi vardır. Çubuklar alaca karanlıkta görmeye yarayıp, ancak gri tonları fark eder. Koniler, renkli görmemize yarar. Her bir ağtabakada, çok sayıda ışığı görme hücresi vardır. Bu hücrelerde bulunan özel kimyasal maddeler, ışık etkisiyle, geçici olarak değişime uğrar. Bu olaysa, sinirlerde elektrik iletileri başlatır. Uyanıklık esnasında, beyne gözlerden, saniyede milyonlarca ileti gelir. Beyin, bunları inceleyip, iki gözden gelen görüntüleri karşılaştırır ve iki ayrı ters görüntüyü tek ve net bir düz görünüme dönüştürür.

Ses nedir?
Çan ya da ses telleri gibi titreşen bir nesnenin başlattığı titreşimler dizisine, ses denir. Bu titreşimler hava, su ve katı maddelerde ilerleyebilir. Bir treni gözünüzün önüne getirin. Biri, en son vagonu kuvvetle iterse, bu bir öndekine, o da karşısındakine çarpar ve bu çarpmalar, öne doğru kuvveti azalarak ilerler. Bir ses dalgası havadan geçerken, ufak hava moleküllerinde de buna benzer bir olay görülür. İşittiğimiz birbirini yüksek bir hızla izleyen çok sayıda ses dalgalarıdır.

Ses tellerimiz ne işe yarar?
Ses telleri, gırtlaktaki iki ince gergin zardır. Bunlar titreştikçe aralarındaki açıklık süratle daralıp genişler. Bu açıklığın genişliğine göre sesin yüksekliği ayarlanır. Dar olduğunda ince sesler, genişlediğinde ise kalın sesler çıkartılır.

Kulaklarımız nasıl duyar?
Dış kulak tarafından, kulak zarı çok çabuk titreştirilir. Bu titreşimler orta kulağın üç küçük kemiği olan, çekiç, örs ve üzengi'ye; üzengiden de, oval pencerenin çok ince zarından iç kulağa geçer. Oval pencere, kulak zarından çok ufak olduğundan, hareketleri daha küçük fakat şiddetlidir. Sonunda, titreşimler, gerçek işitme organı olan ve ses uyartılarını beyne ileten, salyongoza (koklea) erişir.

Dokunarak nasıl hissediyoruz?
Deride milyonlarca sinir lifi bulunur. Bunların bazısı okşamaya, diğerleri bastırma ya da hafif dokunmaya özellikle duyarlıdır. Sıcak, soğuk, gıdıklanma ve ağrı gibi çok çeşitli dokunma duyuları ayırt edilebilir. Her birinin, ayrı sinir lifiyle iletildiği düşünülmektedir. Dokunma, genellikle hızlı iletici, ağrıysa yavaş iletici liflerce taşınır. Zararlı bir nesnenin önce dokunma, az sonra ağrı duyusunu uyarmasının nedeni budur.

Başlıca tad ve koku organları nelerdir?

• Koku lobu (beyin)
• Yumuşak damak
• Omurilik
• Burun boşluğu
• Sert damak
• Dil
• Dişler

Nasıl koku alırız?
Kimyasal buharlar, koku hücresi kılları üstündeki sıvıda erir. Hücre, bu maddeye duyarlıysa, sinirlerde ileti başlar.

Beynimiz nasıl çalışır?
Bilimadamları, son yüzyılda çok sayıda araştırma yapmış olmasına rağmen beynimizin tam olarak nasıl çalıştığını çözememişlerdir. Beyin milyonlarca sinir hücresiyle, glia hücresi adını alan destek hücrelerden oluşur. Sinir hücrelerinin, bilgileri getirici ve götürücü uzantıları vardır. Tek bir hücrenin, 200 diğer hücreyle bağlantısı olabilir. Birçok hücrenin, vücudumuzun uzak bölgelerine varan çok uzun lifleri bulunur.

Atardamar ne işe yarar?
Atardamar, kanı kalbimizden organlarımıza kan taşıyan damardır.

Böbreğimizin ana görevi nedir?
Böbreğimiz, kandan idrarı çıkartmaya yarar.

Diafragma nedir?
Göğüs ve karın boşlukları arasında bulunan, solunumda önemli rolü olan geniş bir kastır.

DNA nedir?
DNA genlerin esas yapısı olan, bir kimyasal maddedir.

DNA nedir?
DNA genlerin esas yapısı olan, bir kimyasal maddedir.

Hormon nedir?
Hormon, vücudun bir bölgesinde bir bezce yapılan, dolaşımla gidip, diğer vücut bölgelerinin çalışmasını etkileyen bir kimyasal habercidir.

Hücre bölünmesi nedir?
Bir hücrenin iki ufak hücreye bölünerek üremesidir.

Kalbimiz nasıl çalışır?
Kalp, kanı vücutta dolaştıran kas pompadır. Dakikada, ortalama 70 kez atar. Her atımda, kalbin iki tarafından üçte bir bardak kadar kan atılır. Tek bir dolaşım yarım dakika kadar sürer. Kalbin sol tarafı, akciğerlerden gelen oksijeni zengin kanla buluşturur; sağıysa kirli kanı temizler.