Merhaba değerli okuyucumuz. Toplam 21 dersten oluşan bölümümüzü zevkle izleyeceğinizi tahmin ediyoruz. Kısa zamanda satranç oynamayı öğreneceksiniz. ,

CircassianCanada
Bu bir satranç tahtasıdır. Üzerinde 8'er kareden oluşan 8 yatay ve 8 dikey vardır. Hepsi toplam 64 karedir.
   
   
Karelerin yarısı bu tahtada renk olarak bejdir. Tahtada daha açık renkte olan karelere BEYAZ KARELER denir.

Karelerin diğer yarısı bu tahtada yeşildir.Tahtada daha koyu renkte olan karelere SİYAH KARELER denir.

   
   
Bu tahta doğru biçimde yerleştirilmiştir. Sağ alt köşede beyaz kare vardır. Tahtanın bu şekilde konmasına dikkat etmelisiniz.
   
   
Bir satranç oyuncusu bir ordunun komutanı gibidir. Herkesin 16 askeri vardır.
Bir oyuncu beyaz taşların komutanıdır. Diğer oyuncu da siyah taşların komutanıdır.
Satranç oyunu sırayla oynanan bir oyundur. İLK HAMLEYİ HEP BEYAZLAR YAPAR.
   
   
Satranç takımındaki kısa boylu, şişman taşlara KALE ismi verilir. Her oyuncunun İKİ KALE'Sİ vardır. Kalelerin oyuna başlangıç kareleri köşelerdir.
   
   
At başlarına benzeyen taşlar ise AT ismini alır. Gene iki beyaz ve iki siyah at vardır. Oyuna Kale'nin yanında başlarlar.
   
   
Sivri uçlu attan biraz uzun taşlar FİLLERDİR.

İki beyaz iki de siyah Fil vardır.
   
   
Kral tacı gibi olan taşlar ŞAH'TIR. Uzun boyludurlar. Bir beyaz bir de siyah Şah vardır.

Beyaz Şah, Fil'in yanındaki SİYAH KAREDE oyuna başlar.

Siyah Şah Fil'in yanındaki BEYAZ KAREDE oyuna başlar.
   
   

Şah dışında uzun boylu iki taş daha vardır. Tepelerinde taç benzeri bir şekil vardır.Buna VEZİR denir.Fil ile Şah arasına yerleştirilirler.
BEYAZ VEZİR oyuna BEYAZ KAREDE başlar.
SİYAH VEZİR oyuna SİYAH KAREDE başlar.

Geriye dizilmek üzere ufak taşlar kalmıştır. Bunlara PİYON denir.
8 beyaz ve 8 siyah Piyon vardır. Piyonlar oyuna öteki taşların önünde dizili olarak başlarlar.
   
   
   

ÖNEMLİ NOT: Şahların ve Vezirlerin uygun bir biçimde yerleştirildiğine çok dikkat ediniz. BEYAZ VEZİR BEYAZ KAREDE, SİYAH VEZİR SİYAH KAREDE olmalıdır.
   



2.DERS: KALE
Bu ders size Kale'nin hareketini öğretecektir. Kale ileri, geri, sağa ve sola istediği miktarda ilerleyebilir.
Kalenin önünde aynı renkten bir taş varsa Kale o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne doğru hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir.

Kale rakip taşı, onun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR. Bu durumda beyaz Kale siyah Piyon'u ALABİLİR. Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız. Taş alış damadan farklıdır. Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.
 
3.DERS: FİL
Bu ders Fil'in hareketlerini öğretecektir. Fil çapraz (diagonal) olarak istediği miktarda hareket eder. Fil'in hep aynı renkteki karelerde gidebildiğine dikkat ediniz. Eğer aynı karede iki Fil'iniz varsa hata yapmışsınız demektir!
Fil'in önünde aynı renkten bir taş varsa Fil o taşın üzerinden geçemez.

Yani o yöne doğru hareket etmek isterse yalnız o taşın olduğu yere kadar gidebilir.

Fil rakip taşı, onun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR. Bu durumda beyaz Fil, siyah Piyon'u ALABİLİR. Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız. Taş alış damadan farklıdır. Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.

4.DERS: VEZİR
Bu ders Vezir hareketini öğretecektir. Vezir hem Kale hem Fil gibi gidebilir. Kale gibi yukarı, aşağı, sağa ve sola gidebilir. Aynı zamanda Fil gibi çaprazlarda hareket edebilir. Vezir tahtadaki en güçlü taştır. Tahtanın merkezindeyken 27 kareye gidebilir.
Vezir'in önünde aynı renkten bir taş varsa Vezir o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne doğru hareket etmek isterse yalnız o taşın olduğu yere kadar gidebilir.

Vezir rakip taşı, onun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR. Bu durumda beyaz Vezir, siyah Piyonlardan birini ALABİLİR. Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız.Taş alış damadan farklıdır. Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.

5.DERS: AT
Bu ders atın nasıl hareket ettiğini öğretecektir. At "L" harfine benzer şekilde hareket eder. İki kare yukarı ya da aşağı sonrada bir kare sağa ya da sola. Yanda At işaretlenmiş herhangi bir kareye gidebilir.
Atın hareketinde diğer önemli bir olay ise eğer At beyaz bir karedeyse siyah bir kareye gitmelidir. Eğer At siyah bir karedeyse de beyaz bir kareye gitmelidir.

Diğer taşlar gibi At, rakip taşın bulunduğu kareye giderek o taşı kaldırır ve o taşın yerine geçebilir. Bu şekilde taş almış olur.
Diğer taşlardan farklı olarak At adına da uygun olarak diğer taşların üzerinden atlayabilir. Yanda At etrafında pek çok taş olmasına karşın, hala 8 kareye gidebilir.

6.DERS: ŞAH
Bu ders Şah'ın hareketini öğretecektir. Şah bir seferinde herhangi bir yöne yalnız bir kare gidebilir. Yukarı, aşağı, sağa, sola ve çapraz.
Şah yanındaki bir karedeki rakip taşı alabilir. Burada beyaz Şah siyah Piyon'u alabilir.

Şah'la ilgili özel bir kural vardır.

Rakip taşların gidebileceği karelerde Şah DURAMAZ ya da oraya GİDEMEZ.

Yanda Şah Siyah Kale tarafından alınabileceği bir kareye gidemez.
Burada Şah, Fil tarafından alınabileceği bir kareye gidemez.
Burada beyaz şah, siyah Şah'ın yanına gidemez.

İKİ ŞAH ASLA YAN YANA DURAMAZLAR!
Burada beyaz Şah, siyah Şah'ın yanına gidemez.

7.DERS: PİYON
Bu ders Piyon hareketlerini öğretecektir. Biraz daha karışıktır o nedenle dikkatli olunuz!

İlk karesinde bir Piyon isteğe bağlı olarak, İLERİ DOĞRU ya BİR KARE ya da İKİ KARE gidebilir.
İlk hareketinden sonra Piyon BİR KERESİNDE YALNIZ BİR KARE GİDEBİLİR.

Bu durumda Piyonlar sıkışmışlardır. Hiçbiri ilerleyemez.
Diğer taşlardan farklı olarak Piyonlar HAREKET ETTİKLERİ GİBİ TAŞ ALMAZLAR İLERİ DOĞRU ÇAPRAZ olarak taş alırlar. Bu durumda beyaz Piyon'un 3 olası hamlesi vardır. İleri doğru bir hamle gidebilir ya da iki siyah Piyon'dan birini alabilir.
Piyon'un çok işe yaramadığını düşünebilirsiniz. Ancak Piyon'un ÇOK ÖZEL bir hareketi vardır. Eğer Piyon'u tahtanın en dibine götürürseniz, onun yerine başka bir taş koymak zorundasınızdır: Vezir, Kale, Fil ya da At. Bu konu hakkında ilerideki derslerde daha çok bilgi verilecektir.
Anlaşılması diğer zor bir Piyon hareketi GEÇERKEN ALMADIR. Eğer yandaki gibi BEŞİNCİ YATAYDA bir Piyon'unuz varsa ve rakibiniz onun yanına İKİ KARE İLERLETEREK bir Piyon sürerse, o Piyon'u sanki BİR KARE İLERLETMİŞ GİBİ ALABİLİRSİNİZ. Bu hakkınızı ilk fırsatta kullanmazsanız daha sonra kullanamazsınız.

8.DERS: ŞAH
Eğer Şah'ınız rakip taş tarafından TEHDİT EDİLİYORSA "Şah ŞAH'TA" (Şah tehdidi altında) denir. Şah tehdidinden yapabiliyorsanız, BİR AN ÖNCE çıkmalısınız. Yanda beyaz Kale siyah Şah'a ŞAH çekmiştir. Siyahlar, SALDIRILMAYAN bir kareye giderek ŞAH'TAN KURTULABİLİR. Siyahın neden tek hamlesini olduğunu anlamaya çalışın.
Siyah, Kale tarafından yine ŞAH ALTINDADIR. Bu kez Şah güvenli bir kareye kaçamaz. Neden olduğunu görebiliyor musunuz? Ancak Vezir, Kale ve Fil tarafından ŞAH altındaysa ŞAH TEHDİDİNDEN ARAYA TAŞ KAPATARAK KURTULABİLİRİZ. Burada Siyah, Şah tehdidini ARAYA TAŞ KAPAYARAK ENGELLEYEBİLİR. Siyah araya Fil kapayarak Şah tehdidini engeller.

Üçüncü ve genelde en iyi Şah'tan kurtulma yöntemi ŞAH ÇEKEN TAŞI ALMAKTIR. Burada, siyah Şah'ını güvenli bir kareye götüremez ve araya taş kapatamaz. Ancak siyah Fil beyaz Kale'yi alabilir.
Burada siyah Şah güvenli bir kareye KAÇAMAZ. Araya TAŞ KAPATAMAZ. Şah çeken taşı ALAMAZ. Öyleyse? ŞAH MAT! Beyaz oyunu kazandı.
Şimdi bu pozisyonda varsayalım ki siyah bir hata yapıyor ve Şah'ını beyaz Kale'nin kontrol ettiği yere geliyor. beyaz, siyah Şah'ı ALARAK oyunu kazanabilir mi? HAYIR KAZANAMAZ!! Yalnız rakip Şah'ı SIKIŞTIRARAK MAT EDEBİLİRİZ Şah'ı alarak DEĞİL! Beyaz, siyahtan hamlesini değiştirmesini istemelidir.
Bu konumda siyah Fil, Şah'ı ŞAH tehdidinden koruyor. Siyah Fil'le oynayamaz, çünkü o zaman Şah tehdit altında kalır. Bu fille AÇMAZDA diyoruz. Eğer yanlışlıkla siyah Fil'le oynarsa, beyaz hamleyi geri almasını ve başka hamle yapmasını istemelidir.

9.DERS: TİPİK MATLAR
Rakip Şah kenardayken mat etmek daha kolaydır. Bu derste iki değişik MATI inceleyeceğiz. Vezir ve Kale ile rakip Şah'ı kenara sıkıştırarak çok sık mat edebilirsiniz. Buna MERDİVEN MATI denir. Vezir Şah çekmekte, Kale de Şah'ın kaçışını engellemektedir.
Başka bir mat. Bu sefer Kale mat etmiştir. Bu tür matlara ARKA YATAY MATI denir.

Bu örnekte yalnız Şah ve Kale ile nasıl ŞAH MAT yapıldığı gösterilmiştir. Beyaz Şah, siyah Şah'ın kaçışını engellemektedir. Unutmayın ki iki Şah yan yana duramazlar. Kale kazanan hamleyi yapar.
ŞAH MAT
Diğer bir yaygın MAT. Buna SURATTAN MAT da denir.Yine Şah kenardadır ve Vezir, Şah'ın en yakınındaki karededir. Beyaz Şah Vezir'i KORUR. Siyah Vezir'i alamaz çünkü o zaman rakip Şah'ın yanına gelmiş olur.
Bu başka bir surattan Mat'dır. Beyaz Fil, Vezir'i koruyor, dolayısıyla MAT Vezir'inizi Şah'ın üzerine gönderirken korumalı olup olmadığına dikkat ediniz.
Bu durum MAT MIDIR? Tabii ki değil!! Siyah At, beyaz Vezir'i ALABİLİR. MAT ettiğinizi düşündüğünüz hamleyi yapmadan önce dikkatli düşününüz. Rakibiniz derse dikkatlice bakıp bir kurtuluş olup olmadığına bakın.

10.DERS: PAT
Bu diagramda hamle siyah'tadır. Şah'ını güvenli bir kareye gidemez. Oynayacak hamlesi yoktur. Ne oluyor? ŞAH MAT değil çünkü ŞAH ÇEKİLMEMİŞ. Bu durum PATTIR. Şah'ın ŞAH ÇEKİLMEMİŞ olmasına karşın, olası hamlesi olmadığı duruma PAT denir. Sonuç BERABEREDİR.
Burada siyah ŞAH TEHDİDİ altında değil ve Şah herhangi bir yere gidemez. PAT mı? Hayır değil! Unutmayın PAT ŞAH ALTINDA olmadığınız ve HİÇBİR taşınızı oynayamadığınız durumdur.

Başka bit PAT vaziyeti. Siyah nereye giderse gitsin Şah tehdidi altına girecektir. Unutmayın ki iki Şah asla yan yana duramaz.
Bu örnek köşedeki Şah'ın nasıl Vezir tarafından PAT edildiğini gösteriyor. siyah Şah, ŞAH ALTINDA değil ama Vezir gidebileceği tüm kareleri KONTROL EDİYOR. Yine PAT
Sonuç BERABERE
Rakibinizin tek Şah'ı kaldığında PAT yapmamak için çok DİKKATLİ olmalısınız. Piyon tahtanın sonuna gelince başka bir taşa (genelde Vezir) dönüştüğünü hatırlayın. Eğer beyaz Piyon'uyla Vezir (ya da Kale) çıkarsa yine PAT olur. Siyah'ın hamlesi yoktur.

11.DERS: ROK
ROK Şah ve Kale'yle yapılan 2 hamlenin oluşumundan oluşan tek bir harekettir. Oyunda bir en fazla bir mez yapabilirsiniz. Şah'ınız Kale'ye doğru iki hamle atar. Aynı hamlenin devamı olarak, Kale Şah'ın üzerinden atlar ve yanına yerleştirilir.
Tahtanın iki kanadından birine rok atabilirsiniz. ŞAH KANADINA (Şah'ın olduğu taraf) ya da VEZİR KANADINA (Vezir'in olduğu taraf) Diagramda beyaz ŞAH KANADINA ROK ATMIŞTIR.

Bu durumda Siyah VEZİR KANADINA ROK ATMIŞTIR. Vezir kanadına rok atılırsa Şah merkeze daha yakın olur. Şah kanadına rok atılırsa Şah daha kenardadır.
Yalnız kıpırdamamış bir Şah ve Kale ile rok atabilirsiniz. Siyah rok ATAMAZ çünkü Şah'ıyla oynamıştır. Şah'ını eski yerine gelse bile ROK ATAMAZ. Beyaz ise VEZİR KANADINA rok ATAMAZ çünkü VEZİR KALE'SİYLE oynamıştır.Ancak ŞAH KANADINA ROK ATABİLİR.
ŞAH ALTINDAYKEN rok ATILAMAZ. Burada siyah Fil'le ŞAH ÇEKİLMİŞ durumdadır. Şah tehdidinden kurtulmak için ROK ATILAMAZ. Daha önceden Şah çekilmiş ama Şah'ınız kıpırdamamışsa rok atabilirsiniz.
Rakip taşla kontrol edilen yere gelecek şekilde rok atamazsınız. Bu konumda eğer beyaz VEZİR KANADINA rok atarsa Şah, Fil'in tehdidi altında kalmış olur.
Eğer Şah, rakip taş tarafından kontrol edilen bir kareden geçmek zorundaysa ROK ATAMAZ. Burada beyaz VEZİR KANADINA ROK ATAMAZ çünkü beyaz Şah, siyah Kale'nin kontrol ettiği bir kareden geçmek zorundadır. Beyaz ŞAH KANADINADA ROK ATAMAZ çünkü beyaz Şah, siyah Fil tarafından kontrol ettiği bir kareden geçmek zorundadır.
12.DERS: PİYON TERFİSİ
Bu konumda beyazın YEDİNCİ YATAYA ulaşmış Piyon'u vardır. Tahtanın sonuna bir Piyon'u sürdüğünüz zaman, Piyon'un yerine başka bir taş koymalısınız Vezir, Kale, Fil ya da At'dan herhangi birisini seçebilirsiniz.
Beyazın Piyon'u TERFİ ETMİŞTİR. Piyon'unu Vezir'e dönüştürmüştür. Neredeyse her zaman Piyon, en güçlü taş olan Vezir'e terfi ettirilir. Dikkat ediniz ki Piyon tahtadan kaldırılır, eski yerine konmaz.

Bu durumda eğer beyaz Vezir ÇIKARSA PAT olur! Bunun yerine KALE ÇIKMALIDIR.
Bu durumda eğer beyaz Vezir ÇIKARSA, siyah bir sonraki hamlede MAT olur. Sarı oku takip ederek nasıl mat olduğunu görünüz. Bu nedenle beyaz AT ÇIKMALI! At çıkararak ŞAH çeker. Aynı zamanda Ssiyah Vezir'i TEHDİT EDER. Bir sonraki hamlede alır. Aynı taşla iki TEHDİT birden yapmaya ÇATAL denir.
Bir Vezir'e sahip olsanız bile başka Vezir çıkabilirsiniz. Burada beyaz Piyon'uyla Vezir çıkabilir. O zaman iki tane Vezir'e sahip olacaktır.Eğer bütün Piyonlarınızı son sıraya ulaştırırsanız tahtada aynı anda DOKUZ Vezir'e sahip olabilirsiniz! Eğer başka Vezir bulamazsınız onun yerine Vezir anlamına gelen ters konmuş Kale kullanın.

13.DERS: GEÇERKEN ALMAK
GEÇERKEN ALMA kuralı pek çok insanın anlamakta en çok zorluk çektiği kuraldır. Unutmayın ki GEÇERKEN ALMA, Piyon İKİ KARE sürüldükten sonra yapılır. Şimdi yavaş yavaş bu konuyu anlatalım.
Beyazın Piyon'u BEŞİNCİ YATAYA ulaşmıştır. Beyazların tarafından sayınız. Hamle sırası siyahındır. Yanındaki dikeyde Piyon'u vardır. Piyon'unu İKİ KARE sürmek üzeredir.

Siyah Piyon'u İKİ KARE sürmüştür. Şimdi beyaz isterse, SİYAH PİYON SANKİ BİR KARE SÜRÜLMÜŞCESİNE ONU ALABİLİR.
Bu durum beyaz GEÇERKEN ALMA HAREKETİNİ yaptıktan sonraki durumdur. Dikkat ediniz ki Piyon şimdi ALTINCI YATAYDADIR.
Şimdi de siyahı aynı şeyi yaparken izleyelim. Siyahın BEŞİNCİ YATAYDA bir Piyon'u vardır. Beyazınsa İKİNCİ YATAYDA bir Piyon'u vardır ve iki sürmek üzeredir.
Şimdi beyaz Piyon'unu İKİ KARE sürmüştür. Siyahın GEÇERKEN ALMA şansı vardır.
Bu konum siyah GEÇERKEN ALDIKTAN sonraki konumdur. GEÇERKEN ALMAYI YALNIZ PİYON'LA YAPABİLİRSİNİZ. İKİ KARE BİRDEN SÜRÜLMÜŞ BİR PİYON'U ALABİLİRSİNİZ. RAKİP PİYON İKİ SÜRÜLDÜKTEN hemen sonra GEÇERKEN ALABİLİRSİNİZ.
GEÇERKEN ALMA kuralını bilmek oyunun kaderini değiştirebilir. Bu durumda hamle sırası beyazdadır. Basitçe Şah'ıyla siyah Piyon'u alarak oyunu rahatça kazanabilir. Ancak GEÇERKEN ALMA kuralını unutup Piyon'unu iki sürebilir. Bunu yaparsa, siyah, Piyon'u GEÇERKEN ALIP Piyon'uyla iki hamlede Vezir çıkıp oyunu kazanabilir.

14.DERS: KAZANÇ ve BERABERE
ŞAH MAT la oyunu kazanmayı öğrenmiştiniz.Aynı zamanda PAT ile de berabere olabileceğini öğrendiniz. Bu derste diğer kazanç ve berabere yollarını öğreneceğiz.
Beyazın Piyon'u BEŞİNCİ YATAYA ulaşmıştır. Beyazların tarafından sayınız. Hamle sırası siyahındır. Yanındaki dikeyde Piyon'u vardır. Piyon'unu İKİ KARE sürmek üzeredir.

Rakibiniz terk ederse oyunu kazanırsınız. Bu demektir ki, rakibiniz durumunun umutsuz olduğunu, ne oynarsa oynasın kaybedeceğini düşünüyor ve bu nedenden devam etmiyordur.Rakibiniz TERK EDERSE, MAT etmiş gibi kazanmış olursunuz. Yeni başlayanlar MAT olana kadar oynamalıdırlar. Rakibinizin oyunu nasıl bitirdiğini görerek de öğrenebilirsiniz. Belki de kim bilir rakibiniz PAT yapabilir.


Satranç saati kullanılıyorsa oyunu ZAMANDAN da kaybedebilirsiniz. TURNUVADA oynuyorsanız, sınırlı bir zamanınız vardır. Oyun ne kadar zamanınız kaldığını gösteren bir SATRANÇ SAATİYLE oynanır. Zamanınız biterse ve rakibinizin MAT edecek taşı varsa OYUNU KAYBEDERSİNİZ.
Bir satranç oyunu, iki tarafında MAT edecek taşı yoksa berabere biter.Sadece İki Şahın kaldığı durumda oyunu bırakabilirsiniz.Durum BERABEREDİR.
Şah ve At'a karşı Şah beraberedir. Diagramdan da MATIN mümkün olmadığını görebilirsiniz.Eğer Şah'a karşı Şah'ınız ve iki At'ınız varsa MAT ETMEK olasıdır ama ZORUNLU OLARAK MAT olanaksızdır değildir. Dolayısıyla beraberedir.
Şah'a karşı Şah ve Fil'de kazanamaz.Bu konum gelirse beraberedir.Şah ve At'a karşı, Şah ve At ya da Şah ve Fil'e karşı Şah ve Fil de beraberedir. Şah ve iki Fil'le Şah'ı MAT edebilirsiniz (ama çok zordur). Şah, Fil ve Atla Şah'ı MAT edebilirsiniz (ama çok zordur).
n Hamlenizi yaptığınız zaman durumun eşit olduğunu düşünüyorsanız, BERABERE TEKLİF EDEBİLİRSİNİZ.Eğer rakibiniz BERABERE TEKLİFİNİZİ KABUL EDERSE oyun berabere olur. Ancak bu satranç kariyerinizde bu düzeydeyken, berabere teklif etmemek ya da teklifi kabul etmemek daha iyidir. Her oyunu MAT veya PAT olana kadar oynayınız.


n Eğer AYNI KONUMA HAMLE SIRASI AYNI KİŞİDE OLMAK ÜZERE ÜÇ KEZ VARILIRSA oyun berabere olur. Bu şekilde ancak hamleleri yazıyorsanız ya da birisi izliyorsa berabere yapabilirsiniz. Dikkat ediniz bu kural KONUM TEKRARIDIR hamle tekrarı DEĞİL. SÜREKLİ ŞAH'DAN dolayı değil konum tekrarı oluştuğundan berabere olur.

n Oyunun herhangi bir aşamasında İKİ oyuncuda 50 HAMLE BOYUNCA TAŞ ALMAMIŞ YA DA PİYON SÜRMEMİŞSE, oyun BERABEREDİR. Tek başına Şah kalmışsa bile rakip PİYON SÜRERSE saymaya yeniden 1'den başlarız.
15.DERS: OKUMAK ve YAZMAK

1. Bol bol satranç oynamak güzeldir ama daha çok zevk alabilmek için satranç hamlelerini yazmayı ve okumayı öğrenmeniz gereklidir. Bunu öğrenmenizi istememde başka iyi bir sebep daha var. Her karenin bir ismi vardır. "At f6'da" demek "At Şah'ın yanındaki Fil'in önündeki Piyon'un önünde" demekten daha kolaydır. Beğenmiyorsanız siz bilirsiniz!

2. Satranç hamlelerini okumayı öğrenirseniz satranç kitaplarının ve dergilerinin şaşırtıcı dünyasına adımınızı atabilirsiniz.

3. Hamleleri yazmayı öğrenirseniz, bütün oyunlarınızı kaydedebilirsiniz. Bunu şu nedenlerden yapmalısınız.

1.Çocuklarınıza ve torunlarınıza göstermek üzere oyunlarınızı toplayabilirsiniz.
2.Oyunlarınızı nerelerde hata yaptığınızı görebilmek için tekrar edebilirsiniz (mümkünse daha kuvvetli bir oyuncuyla)
3.Eğer iyi bir oyun kazanırsanız, ne harika olduğunuzu arkadaşlarınıza gösterebilirsiniz.
4. 50 hamle kuralından veya üç kez konum tekrarından dolayı berabere iddia edebilirsiniz.
5.Eğer tahtadan bir taş düşerse onun nerede olduğunu bulabilirsiniz.
6.Siz yokken rakibiniz taşların yerini değiştirip sizi kandıramaz.
7.Önemli turnuvalarda hamlelerinizi yazmak zorundasınızdır.

4. Bazı insanlar hamleleri yazmanın sıkıcı olduğunu düşünürler ama buna alışırsanız satrançta çok daha iyi ilerlersiniz. Büyük olasılıkla en iyisi 1 yıl oynamak, sonra yazmaya başlamaktır.
5.İşte bir satranç tahtası. Dikkatliyseniz kenarlardaki numaraları ve harfleri fark etmişsinizdir. Her yatayda A'dan H'a kadar harfler vardır  ve her dikeyde de 1'den 8'e kadar sayılar vardır.

6. Satranç tahtasındaki Her KARENİN bir ismi vardır. Bu kareler dikey ve yataydaki harf ve sayıların kesişiminden ortaya çıkmaktadır. "Amiral Battı" oynadıysanız bu size yabancı değildir.
7. İşte başlangıç konumu. Dikkat ediniz,
BEYAZ TAŞLAR 1 ve 2 numarada başlarlar.
SİYAH TAŞLAR: 7 ve 8 numarada başlarlar.
BEYAZ ŞAH: e1'de.
SİYAH ATLAR: b8 ve g8'de
BEYAZ PİYONLAR: a2, b2, c2, d2, e2, f2, g2, ve h2'dedir,
SİYAH VEZİR d8'dedir.



8. Her taş türü için bir harf vardır. Şah için 'Ş', Vezir için 'V', Kale için 'K' Fil için 'F', At için 'A'. Ya Piyonlar? Onlar ufak taşlardır ve herhangi bir harf almazlar. Dikkat edin ki aletler için BÜYÜK HARF kareler için KÜÇÜK HARF kullanılır.

9. Hamleleri yazmak için iki yol vardır. UZUN YOLDA, önce aletin harfi yazılır sonra bulunduğu kare, sonra da gittiği kare yazılır. KISA YOLDA taşın nereden geldiğini yazmazsınız , yalnız gittiği yeri yazarsınız. Daha kolay derslerimizde UZUN YOLU kullanacağız. Örneğin eğer At'ı g1'den f3'e gidersek Ag1-f3 yazarız ya da, Af3 Piyon yalnız kareler kullanarak yazılır. e2-e4 ya da yalnız e4

10. Alışları ifade etmek için X harfini kullanırız. Eğer f3'deki bir At e5'deki bir Piyon'u ALIRSA, Af3xe5 yazarız ya da yalnız Axe5. Eğer e4'deki Piyon d5'den bir şey alırsa exd5 yazarız, kısa biçimi de exd5'dir. Eğer Şah çekersek hamleden sonra + işareti koyarız: Ff1-b5+. Mat için # işaretini kullanırız: Vh5xf7# Şah kanadına rok atarsanız 0-0 , Vezir kanadına rok atarsanız 0-0-0 yazarız.

11. Bu bilgilere eklenmesi gereken birkaç şey daha var ama şimdilik bunlar yeterli.

16.DERS: TAŞLARIN DEĞERLERİ
Taşların hareketlerini öğrendiğinize göre bazı taşların diğer taşlardan daha iyi olduğunu görmüşsünüzdür. Takımınızda bazı oyuncular çok kuvvetli, diğerleri ise daha az kuvvetlidir. Şimdi taşların değerlerine bakalım.

Taşların puan olarak değerlerini yandaki resimde görüyorsunuz. Dikkatinizi çekmiştir ŞAH yok. Çünkü Şah'ın puana gereksinimi yok. Çünkü oyunun bütün değerine eşittir.

1. Bu değerler yeni başlayanlara rehberlik edebilecek bilgilerdir. Fil ve Vezirin değeri çok az daha fazladır. Genelde Fil, At'tan biraz daha iyidir. Bir Fil ve At, Kale ve bir Piyon'dan genelde daha değerlidir. Güçlü oyuncular puanlardan çok tecrübelerine ve pozisyon değerlendirmesine göre hareket ederler.

2. Satrançta da normal hayatta olduğu gibi büyük ordu küçük orduyu genelde (her zaman değil) yener.

3. Öyleyse satranç oynarken rakibinizinkinden daha kuvvetli bir orduya sahip olmaya çalışın.

4. Ordular konusunda biraz daha fazla düşünelim. Varsayın ki 1000 kişilik bir ordu 999 kişilik bir orduyla savaşıyor. Çok büyük bir üstünlük yoktur değil mi? Ancak varsayın ki iki taraftan da 998 adam Öldü. Şimdi iki kişilik orduya karşı bir kişi var. Çok daha iyi değil mi?

5. Satrançta da aynı şey geçerlidir. Puan olarak öndeyseniz, oyunu kazanmanın en kolay yolu TAŞ DEĞİŞMEKTİR. Ancak bu gözüktüğü kadar kolay değildir. Bazen de oyunu kazanmak için Piyon'u Vezir çıkmak zorundasınızdır ve ne kadar çok Piyon'unuz varsa o kadar Vezir çıkmanız kolaylaşır.

6. Sonuç olarak size iki tavsiyemiz var I. PUAN OLARAK ÖNDEYSENİZ TAŞLARI DEĞİŞMEYE ÇALIŞIN AMA PİYONLARI FAZLA DEĞİŞMEYİN II. PUAN OLARAK ALTTAYSANIZ TAŞLARI DEĞİL PİYONLARI DEĞİŞMEYE ÇALIŞIN

17.DERS: TAŞ ALIŞ
1. Satranççılar arasında BEDAVA veya BOŞTA kavramı vardır. Kendi rengindeki bir taş tarafından korunmayan ve rakibin alabileceği taşlara denir. Eğer rakibiniz bir şeyleri boşa bırakacak kadar dikkatsizse, genelde almak doğrudur. Unutmayın ki genelde ordusu daha kuvvetli olan ordu oyunu kazanır.
 
2. İlk derste bir şey vermeden herhangi bir şeyi alabilmek için aşağıdaki duruma bakın. Hamle sırası beyazdadır. Bedava ne alabilirsiniz? Evet doğru! Siyah dikkatsiz bir şekilde Vezir'ini siz alabilecek şekilde boşa koydu. Dolayısıyla KURAL BİR, oyun boyunca her hamlede bedava bir şey alıp alamayacağınıza bakın.

3. Taşların değerlerinin ne olduğunu hatırlıyor musunuz? Piyon:1, At:3, Fil:3, Kale:5, Vezir:9 Bir sonraki önemli şey, daha değerli bir taşı daha az değerli bir taşla alıp alamayacağınızı kontrol etmektir. Burada beyaz ne yapmalı? Fil'i Kale'yi almak için nasıl kullanabileceğinizi görebiliyor musunuz? Elbette Fil'inizi vermiş olacaksınız ama hiç de önemli değil çünkü 3 puanlık taşı verip 5 puanlık bir taş alacaksınız. Çok karlı bir alış veriş!
4. Pek çok zaman bir taşın defalarca SALDIRILDIĞI ve yine pek çok taşla SAVUNULDUĞU konumlar elde edeceksiniz. O zaman dikkatlice neler olduğunu HESAPLAMALISINIZ. Almaya devam ederseniz kim karlı olacak? İşte basit bir örnek. Beyaz Siyah Piyon'a ikiyle hücum ediyor fakat Siyah sadece bir kuvvetle savunuyor. Dolayısıyla bu durumda Beyaz ister Piyon'la ister At'la Piyon'u kazanabilir.
5. Hepsi güzel ama sizde sahip olduğunuz şeyleri güven altında tutmalısınız. Bunu nasıl başarabilirsiniz? Taş kaybetmemeniz için bazı yöntemler düşünebilir misiniz?

6. Çok basit. BİR ŞEY YAPMADAN ÖNCE İYİCE BAKININ. Eğer yola BAKMADAN karşıya geçmeye kalkarsanız ezilebilirsiniz. Uçurumun kenarında BAKMADAN dolaşırsanız aşağıya düşebilirsiniz. Öyleyse rakibinizin son hamlesine bakın. Niye bu hamleyi oynadı? Herhangi bir taşımı TEHDİT EDİYOR MU? diye kendinize sorun.
7. Bu pozisyona bakın. Siyah son hamlesinde Vezir'in önündeki Piyon'u iki sürdü. Ne TEHDİT EDİYOR? Tahtaya dikkatlice bakın siyahın BEYAZ VEZİR'İ TEHDİT ETTİĞİNİ göreceksiniz. Son hamlesi Fil'in ÖNÜNÜ AÇTI ve Beyaz Vezir'i TEHDİT ETTİ. Bu tür hamlelere AÇARAK TEHDİT YAPMA denir. Rakibinizin sadece oynadığı hamlesine bakarsanız AÇARAK TEHDİTLERİ gözden kaçırabilirsiniz. Bu yüzden DİKKATLİ OLUN
8. Bu pozisyona bir bakalım. Siyah, Beyaz Şah'ın önündeki Piyon'u TEHDİT ediyor. Bu konuda ne yapacaksınız? Belki Vezir'i iki çapraz giderek KORUYABİLİRSİNİZ. Sizce bu iyi hamle midir?
9. İşte Vezir hamlesinden sonraki konum, şimdi Siyah ne yapabilir? Siyah BEDAVA bir At alabilir. Beyaz SAVUNMA TAŞINI ÇEKEREK hata yaptı!
10. Bu pozisyona geri dönelim. Fil'i çapraz olarak iki ilerleterek Piyon'u korumak için kullanabilir miyiz? Bunda bir yanlış görüyor musunuz?
11. İşte Fil oynadıktan sonraki konum. şimdi siyahın ne yapabileceğini görüyor musunuz? Siyah yine BEDAVA At'ı alabilir. Beyazın Fil'inin nasıl Vezir'in At'ı SAVUNMASINI ENGELLEDİĞİNİ GÖRÜYOR MUSUNUZ?
12. Bu tür hatalar yapmak ÇOK KOLAYDIR. Siz de benzeri hatalar yapacaksınız. Satranca yeni başlayan herkes böyle hatalar yapar. Bununla beraber rakipleriniz de böyle hatalar yapacaktır. O yüzden gözlerinizi açın. Her hamle bedava bir şey alma şansınızı kovalayın.

18.DERS: SALDIRI ve SAVUNMA
1. Satranç futboldaki gibi bir ATAK ve DEFANS oyunudur. Bu dersde üç terimi anlatacağız, ATAK, DEFANS ve TEHDİT ve bunların satrançta nasıl kullanıldığını göreceğiz.

2. Eğer bir taş diğer taşı alabilecek durumdaysa buna ATAK denir. Daha sonra taşlara saldırabildiğiniz gibi KARELERE de saldırabileceğinizi göreceksiniz. Fakat bu derste TAŞLARA ATAĞI göreceğiz.

3. Varsayın ki ben sizin taşlarınızdan birine SALDIRIYORUM ama sizinde ben bu taşı aldığımda, o taşı geri alacak taşınız var. Bu taşa SAVUNMA TAŞI denir. ATAK VE DEFANS satrancı oluşturan şeylerdir.

4. SAVUNMASIZ TAŞA SALDIRIYA TEHDİT denir. Yeterince korunmayan taşa SALDIRIYA da TEHDİT denir. DAHA KUVVETLİ TAŞA, DAHA ZAYIF TAŞLA yapılan SALDIRIYA da TEHDİT denir. Eğer rakibinizin hamlesi bir TEHDİT YARATIRSA, bu konuda bir şey YAPMALISINIZ. Aşağıdaki pozisyonlarda örnekler verilmektedir.
5. İki oyuncu da merkeze Er sürerek oyuna başlamışlardır. Sonra Beyaz At'ını geliştirir, ve Piyon'u TEHDİT EDER. Siyah bu konuda bir şey yapmalıdır. Piyon'u kaçamaz, ama onu KORUMANIN pek çok yolu vardır. Kaç yol bulabilirsiniz?
6. Siyah TEHDİT EDİLMİŞ Piyon'unu At GELİŞTİREREK koruyor, ve Beyaz diğer merkez Piyon'unu sürüyor. Şimdi merkezde karışık bir pozisyon var. Beyaz Siyah'ın merkez Piyon'una İKİYLE SALDIRIYOR, öte yandan Siyah BİRLE KORUYOR. Siyah bu TEHDİDE karşı bir şey yapmalı.
7. Şimdi bu konuma tekrar bakın, ancak bu kez Beyazın sürdüğü Er'e dikkat edin. Siyah bu Piyona İKİYLE SALDIRIYOR, Piyonla ve Atla Beyaz İKİYLE KORUYOR, At'la ve Vezir'le Siyah şimdi DEĞİŞMELERE girebilir.
8. Siyah Beyaz Piyon'u kendi Piyon'uyla ALIR ve Beyaz da At'ıyla Piyon'u GERİ ALIR (EN İYİ HAMLE) Piyon'u Beyaz Vezir'le almak çok kötü bir hata olurdu. Neden olduğunu görüyor musunuz? Eğer bir karedeki taşı iki veya daha fazla taşla alma olanağınız varsa, neredeyse her zaman alışa daha zayıf taşla başlamak doğrudur. şimdi Siyah istese Atları da DEĞİŞEBİLİRDİ. (BU TÜR DEĞİŞİMLER SATRANÇTA ÇOK SIK OLUR)
9. Siyah ATLARI DEĞİŞMEK yerine Fil'ini GELİŞTİRMEYİ tercih ediyor. Bu hamle bir TEHDİT yaratır. Beyazın At'ına İKİYLE SALDIRILMIŞTIR, ama sadece BİRLE KORUNMAKTADIR. Bu konuda birşey yapmalıyız. ATLARI DEĞİŞEBİLİRİZ. AT'INI DAHA GÜVENLİ bir kareye çekebilir. AT'I SAVUNABİLİRSİNİZ. Bunun Piyon ve Fil'le NASIL YAPILABİLECEĞİNİ GÖREBİLİYOR MUSUNUZ?
10. Şimdi bu konuma bakın. Beyaz Vezir'iyle yeni oynadı. Vezir üç Piyon'a birden SALDIRIYOR. İkisi SAVUNULMAKTADIR. Diğeri savunulmamaktadır, öyleyse Siyah bu Piyon'u korumalıdır.
11. Bu pozisyonda Beyaz en son Vezir'iyle oynadı. Bu hamle ÇİFT TEHDİT yapmaktadır. Merkezdeki Siyah Piyon'a Beyaz Vezir SALDIRMAKTADIR ve KORUMASIZDIR. Filin önündeki Piyona Vezir ve Fil'le İKİYLE SALDIRILMAKTADIR ve yalnız BİRLE SAVUNULMAKTADIR. Siyah İKİ TEHDİDİ de engellemelidir. Bunu Vezir'iyle engellemenin iki yolu vardır. İkisini de bulabilir misiniz?
12.Son olarak, burada ne oluyor? Beyaz aynı Siyah Piyon'a Fil ve At'la SALDIRIYOR. Piyon sadece BİRLE SAVUNULUYOR. Bu kez Siyah Vezir'ini SAVUNMA TAŞI olarak kullanamaz çünkü saldıran taşlardan daha DEĞERLİDİR. SAVUNMANIN tek yolu Beyaz Fil'in önünü, Vezir'in önündeki Piyon'u iki sürerek KAPATMAKTIR.
 
   

19.DERS: MAT ETMEK
1. Unutulmamalıdır ki satrançta en önemli amaç MAT ETMEKTİR. Bir oyunu rakip terketmediği durumda ancak mat ederek kazanabiliriz. Bu dersimizde bir takım temel mat tekniklerini inceleyeceğiz.

2. En tipik mat MERDİVEN MATIDIR. Burdaki sistem şöyle çalışır. Kalelerden biri Şah çeker, diğeri de Şah'ın aşağı doğru kaçmasını engeller bu biçimde yavaş yavaş Şah sıkıştırılır. Bu mat 21. dersimizde ayrıntılı olarak gösterilmiştir.

 
3. Diğer bir mat türü ARKA YATAY MATIDIR. Bu durumda Siyah Kale'siyle yeni Piyon'u almıştır. Ancak şimdi Beyaz Kale ile en dibe kadar ilerleyerek ŞAH MAT edebilirsiniz. Siyah Şah'ın kaçabilecek yeri yoktur.

4. (Bu diagramda Piyon h6'dadır) Peki bu konum da Beyaz mat edebilir mi? Hayır edemez Çünkü hala Şah'ından sonra Şah kaçabilir. Bu tür durumlar için Siyah'ın HAVA DELİĞİ vardır denir.
5. Bir başka örnek. Beyaz Şah çekmiştir. Mat mıdır? Evet mattır. Siyahın HAVA DELİĞİ vardır ama oraya KAÇAMAZ çünkü Fil hava deliğini tutmaktadır.
7. Şimdi bu konuma tekrar bakın, ancak bu kez Beyazın sürdüğü Er'e dikkat edin. Siyah bu Piyona İKİYLE SALDIRIYOR, Piyonla ve Atla Beyaz İKİYLE KORUYOR, At'la ve Vezir'le Siyah şimdi DEĞİŞMELERE girebilir.
6. Yine başka bir konum. Beyaz Şah çekmiştir. Mat mıdır? Siyahın yine hava deliği vardır ama hava deliğinden NEFES ALAMAZ çünkü Fil hava deliğini kapatmaktadır. Şah yukarı çıkamaz çünkü Fil çıkış karesini tutmaktadır.
7. Şimdi göstereceğimiz mat türü SURATTAN MATTIR. Bu örnekte Siyah Şah tahtanın kenarındadır. Beyaz Vezir, Siyah Şah'la yüz yüze gelmiştir. Vezir'i Beyaz Şah korumaktadır. Bu tür matlara surattan mat denir.
8. Benzer düşünceyi oyun ortasında rok atmış Şah karşısında da uygulayabiliriz. Vezir onu koruyan Fil sayesinde SURATTAN MAT etmiştir. Rakibiniz rok atmışsa bu şekilde MAT etmenin yollarını arayınız. Rok atmışsanız DİKKAT EDİN! Anahtar kareyi beyazın yaptığı gibi korumak iyi bir fikirdir.
9. Burada da SURATTAN MATIN nasıl açılışta uygulanabileceğine örnek gösterilmektedir. Yalnız dört hamle sonra Siyah ŞAH MAT olmuştur. Fil'in, Vezir'i nasıl koruduğuna, böylece Siyah Şah'ın Beyaz Vezir'i alamadığına dikkat edin.Buna ÇOBAN MATI denir.

20.DERS: TEMEL AÇILIŞ PRENSİPLERİ

  
1. Satranç oynarken, ilk hamleleri doğru yapmak ÇOK, ÇOK ÖNEMLİDİR. Eğer bunu başarabilirseniz oyunun geri kalan bölümü kolaylaşır. Size yardımcı olacak üç TEMEL KURAL VARDIR.

2. KURAL 1: TAŞLARINIZI GELİŞTİRİN
Bir futbol takımın antrenörü olduğunuzu varsayın. Gerideki taşlar sizin adamlarınızdır. Onları oyuna sokmalısınız. Ve oyuna sokmanız gereken ilk taşlar ATLAR VE FİLLERDİR.
3. KURAL 2: MERKEZİ ELE GEÇİRİN
Futbolda olduğu gibi, ORTA SAHAYI kontrol eden taraf genelde oyunu kazanır. Öyleyse TAHTANIN ORTASINDA oynayın, kenarlarda değil.
4. KURAL 3: ŞAH'INIZI GÜVENLİK ALTINA ALIN
Şahınızı futboldaki gibi korunması gereken bir kale gibi düşünün. Futboldakinden farklı olarak satrançta kalenizi istediğiniz yere koyabilirsiniz. Şah'ı ortada bırakmak çok tehlikelidir. Bu demektir ki genelde hızlı bir şekilde ŞAH KANADINA ROK ATMALISINIZ. Oyunun başında rok attıktan sonra Şah'ın önündeki üç eri kıpırdatmamaya çalışın.
5. Diğer tavsiyeler: Şah'ınızın önündeki Piyonu İKİ KARE sürerek başlayın. Bu MERKEZ KARELERİ KONTROL ETMEYE ve Fil ve Vezir için HATLAR AÇMAYA yarar. Başka iyi hamleler de vardır ama bu hamleyle başlayan açılışlar yeni başlayanlar için iyidir.
6. İYİ BİR NEDEN OLMADAN VEZİR'İNİZİ ERKENDEN OYUNA SOKMAYIN. Vezir çok değerlidir ve daha az değerli taşlar tarafından kovalanabilir.
7. Kaleleri üçüncü yataydan oyuna sokmayın Aynı şekilde onlar da daha fazla değerlidirler ve Filler ve Atlar tarafından kovalanabilirler. Kaleler genelde oyuna SON giren taşlardır. Genelde ARKA YATAYDA, Piyonsuz hatlar bulmak için gidip gelirler. Bu sebepten dolayı da genelde çabucak ROK ATILIR.
8.Kenardaki Erleri iyi bir neden olmadan sürmeyiniz. Bu durumda, gösterildiği gibi Siyah Vezir'ini ilerleterek ŞAH MAT edebilir. Bu Vezir'i oyuna erkenden sokmak için iyi bir nedendir! Buna APTAL MATI denir. Ancak bir aptal böyle oynar.
9. Açılışta iyi bir neden olmadıkça aynı taşla iki kez oynamayın. Beyaz burada aynı taşla iki kez oynamıştır. Bir taşla ikinci kez oynamadan önce bütün taşlarınızla bir kez oynayın. Tüm taşlarını çıkabilen ilk oyuncu yine atak şansını ilk elde eden oyuncu olacaktır.
10. Öteki taşların önünü engelleyecek şekilde taşları geliştirmeyiniz. Burada iki oyuncu da bu hatayı yapmıştır. Beyaz Fil'ini, öteki Fil'ini çıkmak için süreceği Piyon'un önüne koymuştur. Siyah, Vezir'ini Fil'in önüne koymuştur böylece bu Fil'i artık çıkamaz.

11. Unutmayın ki bu kurallar başta oyunu iyi bir şekilde sürdürmenize yardımcı olabilecek kurallardır. Bu kurallara uymamanız gereken pek çok özel durum olabilir. Örneğin taş kazanmak ya da mat etmek gibi. Ancak önemli olan istisnaları öğrenmeden temel kuralları öğrenmektedir.

12. Son olarak. Son 500 yılda, dünyanın en iyi oyuncuları satranca en iyi şekilde nasıl başlanacağını araştırmışlardır. Bu uzmanlar BİNLERCE kitap yazmışlardır. Bu düzeyde, sözünü ettiğimiz kitaplar sizin için anlaşılması zordur. Zaman içinde kendinizi geliştirerek onları anlayacak duruma gelirsiniz. HER İŞİN BAŞLANGICI ÖNEMLİ, SONRASI ÇORAP SÖKÜĞÜ GİBİ GELİR

21.DERS: MERDİVEN MATI
1. Bu derste nasıl MERDİVEN MATI yapacağımızı göreceğiz. Bu konumdan başlayacağız. Siyah Şah'ı tahtanın en dibine sürükleyerek MAT edeceğiz.

2. İlk Kale Şah'a saldırıyor.
3. şimdi öteki Kale Şah çekiyor. Kaleler tahtayı merdiven gibi düşünürsek, adım adım yukarıya çıkıyorlar. Şah yine yukarıya çıkmalı.
4. şimdi yine öteki Kale Şah çekiyor. Merdivende yukarıya doğru bir adım daha atıldı. Basamaklar yavaş yavaş bitiyor!
5. Sıra öteki Kale'ye geliyor. Şah yine yukarı çıkmak zorunda , aşağıya geçiş yok. Son basamağa gelindi!
6. Birinci Kale yine harekete geçiyor. Bu kez kaçacak yer yok. Aşağıya gidemez çünkü öteki Kale'nin atış alanına girmiş olur. ŞAH MAT Oyun bitmiştir.
7. Şimdi aynı konumu baştan inceleyeceğiz ama bu kez Siyah işleri biraz zorlaştıracak. Şah bu kez Kalelerden birinin üzerine gitmeye çalışıyor. Bakalım ne olacak?
8. Yine ikinci Kale Şah'a ateş açıyor. Şimdi Siyah Şah cesur bir şekilde Kale'nin üzerine gidiyor. Beyaz dikkatli olmalı, şimdi ilk Kale ateş açarsa Siyah Şah öteki Kale'yi ALABİLİR. Öyleyse ne yapmalı?
 
10. Beyaz Kale yine merdiveni çıkmaya başlar ve Şah'a ateş açar. Siyah Şah yine tüm gücüyle Kale'ye saldırmak için harekete geçer. Ama bu sefer geç kalacaktır.
11. İkinci Kale de bir basamak çıkar ve şaha ateş açar. Oyun neredeyse bitmiştir. Siyah Şah'ın tahtanın en kenarına gitmekten başka çaresi yoktur. Bir sonraki hamle ŞAH MAT olacaktır. Görebildiniz mi?
12. Şah yine tahtanın kenarında sıkışmıştır. Merdivenin basamakları bitmiştir. Yukarı çıkamaz, aşağı inemez, yine aynı şekilde kenarlara da gitmek mümkün değildir.
13. MERDİVEN MATINI arkadaşlarınızla deneyin, zaman geçtikçe bu matı çok kolay yapabileceksiniz. Benzer şekilde bu matı Vezir ve Kale ile de yapabilirsiniz. Eğer bir oyunu kazanıyorsanız ve mat etmekte zorluk çekiyorsanız MERDİVEN MATINI kullanın.