1561 yılı:
Kabardey Pşı’sı İdar Temrıkue’nin kızı
Göşenay Rus çarı 4.İvan ile siyasi
evlilik yaptı.
|
1771 yılı ağustos 17:
İmparatoriçe 2.Katerina Kabardey halkına
teşekkür mektubu gönderdi.
1786
yılı:
Priblijne, Soldatske Kazak yerleşim bölgeleri
kuruldu.
1796
yılı:
Şapsuglar ile Bjeduğlar arasında Bziyikxue
savaşı oldu.
1811
yılı:
Kabardey tarihinde önemli bir yeri olan Pşı
Hatokşokue İsmeyl’in ölümü.
1831
yılı:
Dığujıkxuey (bugünkü Avşiger) köyünün kuruluşu
1836
yılı:
Katlyarovske Kazak yerleşim bölgeleri kuruldu.
1836
yılı:
A.Puşkin’in çıkarttığı “Çağdaş” dergisinde
Kaz-Geriy’in “Kxajer Taurıhx” adlı hikayesi
yayınlandı.
1836
yılı:
Kxuedzokxue Lokman’ın “Karşı Kıyıdaki Kız”
veya “Ölene Kadar Aşk” isimleri ile bilinen
romanı Moskova'da yayınlandı.
|
|
1841 yılı:
Kabardey yazar, tarihçi bilimadamı ve
eğitmen Hatokuşokue Gaziy’in doğumu |
1841
yılı:
“Rus Bülteni” isimli dergide Han Ceriy’in”
yazdığı “Çerkes Tarihi” notları yayınlandı.
1842 yılı:
Odesada Leonti Lyule’nin Rus-Çerkes sözlüğü
yayınlandı.
1846
yılı:
İslamey (yukarı Kup) köyü kuruldu.
1846
yılı:
“Kafkas” gazetesinde Han Ceriy’in “Çerkes
Halklarının Mitolojisi” isimli çalışması
yayınlandı.
1846 yılı 2 Mart:
“Kafkas” gazetesinde Adil
Geriy’in “Çerkes Çiftçileri ile Beyleri
Arasında İlişkiler” adlı çalışması yayınlandı.
1851
yılı:
Nalçik şehrinde Kabardey okulu açıldı
1851
yılı:
Balkar yazar Çabdarov Süleyman’ın doğumu
1861
yılı:
Nalçik şehrinde kadınlar için okul açıldı.
1861
yılı:
Rus bülteni dergisinde Kxalembiy (K|aşe
Adelceriy)’in “Dağın Zirvesinde” isimli oyunu
yayınlandı.
|
|
1866 yılı:
Adige bilimadamı,yazar Kxaşej Talib’in
doğumu. |
1866
yılı:
H|atokxşokxue Gaziy Nalçik şehrinde eğitmen
yetiştirmek üzere öğretmen okulu açtı.
1866
yılı:
Nalçik’te kadınların haftasonu gidebildikleri
okul açıldı.
1866
yılı:
Prohladnı şehrinde ilk okul açıldı.
1866
yılı:
Sovyet mücadelesine öncülük edenlerden
Wuerkxuase Ş. Doğdu.
1871
yılı:
Sovyet mücadelesine öncülük edenlerden
Yerıjxokxue İ. doğdu.
1871 yılı 14 Mayıs:
“Terek haberleri” gazetesinde K|aşe
Adelceriy’in “Dağlı Türkülerinin Kayboluşu
Hakkında” ve yine aynı yıl 23 Haziran
tarihinde “Eski Kabardey Haberleri”ni
yayınladı.
1876
yılı:
Adige yazar Adelceriy‘in ölümü.
1876
yılı:
Kotlyarevske Kazak yerleşim bölgesinde okul
açıldı.
1876
yılı:
Sovyet mücadelesine öncülük edenlerden
Kxaşokxue H|. ile Jıleh|ah Ts.’in
doğumu.
1881
yılı:
Sovyet mücadelesine öncülük edenlerden Djedu
M, H|ajı M.,Şeriy T.’in doğumu.
1881
yılı:
Alman köyü Gnadenburg (şimdiki Vinogradnoye
köyü) kuruldu.
1886
yılı:
Abıkxuh|able (dzelıkxue kxuaje) kuruldu.
1886
yılı:
Sovyet mücadelesine öncülük edenlerden
Besleney H.,Tkaçenke M, Asanov H,Şkue T.,
Debağue İ. , Bıgue M.,Abaze D.,Yelcırkxue
A.’in doğumu.
1886 yılı 22 Haziran:
Kompozitör A.M. Abramov’un
doğumu
1886
yılı:
Balkar şair, yazar Osman oğlu Said
Şahmurzayev’in doğumu.
1886
yılı:
Adige yazar, eğitimci Uvjxıkxue oğlu Yelbed
Hasan’ın doğumu
1891
yılı:
Bilimadamı, ülke bilim madalyası sahibi
Kovtunenko İvan P.'in doğumu.
1891
yılı:
Şimdi Baksan sınırları içerisinde kalan Baksan
köyünün ilk yerleşimi.
1891
yılı:
Lopatinski’nin ''Adige Grameri'' isimli kitabı
Tiflis’te basıldı.
1891
yılı:
Sovyet mücadelesine öncülük edenlerden Ştokole
A., Kxathxen N., Ulıdj N., Jıju Kx.,Mole T.,
Kxak|uej A. ve Mahue D.’in doğumu.
1896
yılı:
Ahxmetıkxue Gazibeç’in “Çerkes Haberleri”
isimli kitabı Moskova'da yayınlandı.
1896
yılı:
Sovyet mücadelesine öncülük edenlerden
N.S.Bade, Kambiy H., Balayev L., Sirota P.,
Şogen H, Romanenke T., Turenke V., Usenke
M.’in doğumu.
1896 yılı 4 Nisan:
Bilimadamı Georgiy Aleksandroviç Kokiyev
doğdu.
1901
yılı:
Adige yazar Muhammet oğlu Kxuejey Sosrıkxue
doğdu.
1901
yılı:
Ahxmetıkxue Gazibeç’in “ Gönlün Şiiri “ isimli
kitabı yayınlandı.
1906 yılı:
Amiral Arseniy Golovko doğdu.
|
|
1906 yılı:
Adige yazar Mızabeç oğlu Nalo Jansehxu
doğdu. |
1911
yılı:
Sovyet dönemi kahramanı Danil oğlu Grigory
Volovçenko doğdu.
|
|
1911
yılı:
ovyet dönemi kahramanı Yakov oğlu
Stefan Murugov doğdu. |
1911
yılı:
Adige şairi Yelmırze oğlu Çım Tembot doğdu.
1911
yılı:
Ülkedeki üst kademe komutanlardan Musa oğlu
Kxazmıh| İzrail doğdu.
1911 yılı 25 Ekim:
Adige dram sanatçısı, şair Elmas H|ajbiy
doğdu.
|
|
1916 yılı:
Kabardey-Balkar Devlet
Üniversitesi'nin ilk rektörü, tarih
bilimleri doktoru Berbeç H|at|ut|e
doğdu. |
1916 yılı:
Tanınmış filolog Treskov İlya doğru.
|
|
1916
yılı:
Sovyet dönemi kahramanı Vasili
Kuznetsov doğdu. |
1916
yılı:
Balkar şairi Maksim Gettuyev doğdu.
1916 yılı 13 Mayıs:
Balkar yazar H|abu Katsiyev doğdu.
1916
yılı:
Karaçay-Balkar şairi İbrahim oğlu Hamzat
Kubanov doğdu.
1921
yılı:
Adige yazar H|amırze oğlu Nalo Ah|medhxan
doğdu.
1921
yılı:
Sosyalist dönemin tanınmış isimlerinden
Nikolay Yevtuşenko doğdu.
1921
yılı:
Nalçik'te ilk sinema salonu açıldı.
1921
yılı:
Şerelokxue T., Tambiy P, Pşığuet Kx. birlikte
ilk Latin esaslı Kabardey alfabesini
hazırladılar.
1921 yılı 20 Ocak:
Dağlı otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
kuruldu.
1921 Mart:
Halk Komitesi Balkar Sovyet'i kuruldu.
1921 yılı 21 Nisan:
Nalçik’te bölge müzesi açıldı.
1921 yılı 15 Mayıs:
Adige yazar Dudar H|auti doğdu.
1921 yılı 1 Temmuz:
“Kızıl Kabarda” gazetesi yayına
başladı.
1921 yılı 1 Eylül:
Kabardey Otonom Bölgesi kuruldu.
1926
yılı:
Cılakhsteney sulama barajı kurulmaya başlandı.
1926
yılı:
Kabardey-Balkar Bilim ve Araştırma Enstitüsü
kuruldu.
1936
yılı:
Büyük ideal adamı Tsağue Nuri öldü.
1936
yılı:
Sovyetlerin ve KBR’in saygın ziraat uzmanı
Mihail Klevtsov doğdu.
1936
yılı:
“Academia” basımevi “Kabardey Folkloru”
albümünü yayınladı.
1936
yılı:
Tırnavuz’da “Molibden” işleme tesisleri
kurulmaya başlandı.
1936
yılı:
Nalçik'te ilk çocuk sineması açıldı.
1936
yılı:
Dohxuşukxuey alkol-ispirto fabrikası Nalçik et
kombinası faaliyete geçti.
1936
yılı:
Kabardey-Balkar yazı dili için kiril tabanlı
alfabe kullanılmaya başlandı.
1936
yılı:
Nalçik'te ilk müzik okulu açıldı.
1936 yılı Mart:
Kabardey-Balkar da temel eğitimin 7 yıla
çıkartılmasına karar verildi.
1936 yılı 13 Haziran:
Kabardey Halk Tiyatrosu kuruldu.
1936 yılı Haziran:
Nalçik'te Tarım Deneme İstasyonu kuruldu.
1936 yılı 26 Haziran:
Yazar ve bilimadamı Olag Oprişka doğdu.
1936 yılı 7 Temmuz:
Spor bakanlığı kuruldu.
|
|
1936 yılı 10 Ağustos:
Balkar şair İbrahim Babayev doğdu. |
1936 yılı 13 Ağustos:
Nalçik'te devlet dram tiyatrosu kuruldu.
1936 yılı 25 Eylül:
Balkar yazar Başir Gulyaev doğdu.
|
|
1936 yılı 20 Kasım:
Paş|e Beçmırze öldü. |
1936 yılı 6 Aralık:
Kabardey-Balkar Otonom Bölgesi,
Kabardey-Balkar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
oldu.
1941 yılı 21 Şubat:
Balkar yazar Ahmet Sozayev doğdu.
1941
yılı:
Kabardey Balkar'ın ilk dağcısı Tamara
Holamhanov doğdu.
1941
yılı:
Adige şair kompozitör Kajer İdris Alman
toplama kampında öldü.
1941
yılı:
Adige şairi, Ash|ad oğlu Şogentsuk Aliy, Alman
toplama kampında öldü.
1941 yılı 1 Mayıs:
Nalçik'te Piyoner gençler için stadyum açıldı.
1946
yılı:
Leningrad konservatuarının Kabardey Balkar
şubesi açıldı.
1946
yılı:
“Kabardin halkının tarihi” kitabını yayınlayan
(kiev, 1913) Kxudaş Yelbedzıkxue New
york’ta öldü.
1946 yılı 30 Mart:
Adige yazar, gazeteci Hafıtse Muhammed doğdu.
|
|
1946
yılı
26 Temmuz:
Adige şair Bıtsu Anatole doğdu. |
1951
yılı:
“Kabardey Hikayesi-Nartlar” isimli kitap
Moskova'da Rusça, Nalçik'te Adigece basıldı.
1951 yılı 13 Eylül:
Balkar şair Safaryat Ahmatova doğdu.
1951 yılı 11 Aralık:
Adige kompozitör Kazan Aslenceriy doğdu.
1956 18 Haziran:
Nalçik Müzik Okulu açıldı.
1961
yılı:
Nalçik Jeofizik Enstitüsü kuruldu.
1961
yılı:
Tarım Teknik Enstitüsü açıldı.
1961 yılı 17 Haziran:
Nalçik'te “Vostok” sinema ve tiyatro sahnesi
açıldı.
1961 yılı:
KBR İmar İşleri Organizasyonu ve Mimari
Bürosu faaliyete geçti.
1961 yılı 22 Aralık:
KBASSR emniyeti arşivi KBASSR. Başkanlık
Sovyet'i arşivine dönüştürüldü.
1966
yılı:
Yabancı ülkelerdeki soydaşlarımıza yardımcı
olmak üzere kurulan dünya komitesinin
Kabardey-Balkar şubesi açıldı.
1971
yılı:
Bölge tarım taşıma ve muhafaza merkezi
Nalçik'te kuruldu.
1991 yılı 31 Ocak:
КъБАССР-Cumhuriyet Ekonomi Konseyi kuruldu.
1991 yılı 31 Ocak:
Yukarı Baksan yerleşkesi yukarı Baksan köyüne
dönüştürüldü.
1991 yılı 31 Ocak:
Sovetske ilçesindeki Sovetske köyünün adı
Kxeşkxetau olarak değiştirildi.
1991 yılı 31 Ocak:
Prohladny ilçesindeki Pervomayski köyünün
kuruluşu.
1991 yılı 30 Mart:
Balkar halkının ilk kongresi toplandı.
1991 yılı 11 Nisan:
Kabardey-Balkar cumhuriyeti bağımsızlık
deklarasyonunu yayınladı.
1991 yılı 18 Mayıs:
KBR dış ilişkiler komitesi ve halk konseyi
kuruldu.
|
|
1991
yılı
19 Mayıs:
DÇB’nin ilk kongresi Nalçikte yapıldı.
Profesör Kalmık Yura Birliğin ilk
başkanı seçildi. |
1991 yılı 16 Ekim:
Kabardey-Balkar yaşlılar konseyi ilk
toplantısını yaptı.
1991 гъэм 14 Aralık:
Kabardey-Balkar halkları kongresi ilk
toplantısını yaptı.
1996 yılı 31 Ocak:
Kabardey-Balkar halklarının anadillerini
geliştirebilmeleri için gerekli çalışmaların
yapılması kararı alındı.
2001 yılı 29 Ocak:
K|ışokxue Alim öldü.
2001 yılı 2 Şubat:
Üst düzey ordu görevlisi Kxudey Kerim öldü.
|