Daha sonra çalışma gruplarının başkanları sıra ile söz alarak ,çalışmaları hakkında ve bu çalışmalar sırasında karşılaştıkları sorunlar hakkında bilgi verdiler.

İlk olarak DÇB’nin anadil ve enformasyon komitesi başkanı KBR Adige Xase başkanı Hafıtse Muhamed uzun bir konuşma yaparak, geçen üç yıllık dönemde organizasyonun yardımı ile bastırılan kitaplar ,gazeteler hazırlığı devam eden yayınlar konusunda bilgi verdi.

Nart, Adige Psalhe, Adige Makg, Çerkes Xeku, Şapsığ gazetelerine dikkat çekerek; bu yayınların Adige yaşamı ve kültürü ile ağrılıklı yayınlar yaptıklarından bahsederek, bu  gazetelerin organizasyonu ile [dilim, canım, dünyam (si bze,si pse ,si duney )] kampanyasını okullarda 6 yıldır devam ettirdiklerini anlattı.



Benzer faydalı çalışmalar içerisinde yer alan Adige dili gününü önümüzdeki yıl 14 Mart günü Kabardey’de de  kutlamaya başlayacaklarını ve bunun hazırlıkları içerisinde olduklarından bahseden Hafıtse, konuşmasında pek çok ailede Adige dilinin konuşulmadığını belirterek  bu konuda anne babaların çok büyük hata ettiklerini söyledi.

Yabancı ülkelerde yaşayan hemşehrilerimizin çoğu Arapça veya Türkçe konuşmaktadırlar,örneğin Mısır'da yaşayan 25 bin Abaza ve 300 bin Adige'nin hiç birisi anadilini bilmemektedir.

Bir başka örnek ise Türkiye'de, Ürdün'de, Irakta Lübnan'da Çeçenler ve Ermeniler anadillerini korumaktadırlar, Biz DÇB olarak ulusal program hazırladık bu konuda, eğer bu programa işlerlik kazandırılabilirse çok büyük yarar sağlayacağını düşünüyorum, dedi.

Grubun içerisinden bazı üyeler dil konusundaki olumsuz durumdan üzüntülerini dile getirerek bu çalışmaların başarısız olduğunu, KBR televizyonunun doğru dürüst çalıştırılamadığını, diğer tv stüdyolarında Adige dili ile yapılan programların çok az ve yetersiz olduğunu belirttiler.

DÇB başkan yardımcısı Utıj Boris geçen yıl İstanbul'daki toplantıda sunduğu önerinin tartışılamadığını, işlerlik kazanamadığını ve bundan üzüntü duyduğunu belirterek, yazı dilinin ulusal sorun olarak algılanması gerektiğini belirtti.

Toplantıda pek çok konu gündeme geldi ve ayrı ayrı tartışıldı.

Bunların arasında; diğer ülkelerde yaşayan Adigelerin bir kısmının dil öğreniminde Latin alfabesini kullanmaları konusu, Abhazya'da olduğu şekilde dil konusunda ulusal bir komisyon olması gerekliliği, bilim ve araştırma enstitülerinde toplum bilim ile ilgili laboratuarlar olması gerekliliği konuları yer aldı.

DÇB başkanı Nehuş Zavurbiy anadilin muhafazası ve öğrenilmesi konusunda ihmal ve ciddiyetsizlik olmaması gerektiğini belirterek bu tür çalışmaların aceleye getirilmeden detaylı ciddi ve samimi  çalışmalardan sonra halkın önüne  konulması gerektiğini belirtti.

Zavurbiy devamla Başkurtistan, Tataristan ve diğer benzer cumhuriyetlerde yapılan çalışmaların incelenerek bize uyabilecek olan pratiklerin alınması gerektiğini, yapılacak çalışmaların RF yasalarına, gelişmiş ülkelerin normlarına, diaspora Adigelerinin istifade edip kullanabilmelerini sağlayacak koşullara haiz olması gerektiğini belirterek tüm bu detayların göz önünde bulundurulmasını istedi.

Düşüncelerini açıklayan ve kendi görevli oldukları konularda bilgi veren konuklar arasında Adigey'den Dr. Necdet Hatam, Türkiye'den işadamı Hikmet Adamey, Abhazya'dan Doçent Yura Argun, Moskova'da görevli öğretim üyesi Yura Agırba yer aldı.

Şapsığ Adige Xase başkanı Çaçuh Mejid organizasyonlarının gençler ile birlikte gerçekleştirdikleri toplantılar, konferanslar ve benzer güzel çalışmalardan bahsederek örnekler verdi.

KBR üniversitesi öğretim üyesi Dzemıh| Kasbolet, Adige eğitim rehberi içerisinde yer alacak konular ile ilgili bir çok bilim adamının çalıştığından bahsederek, çok büyük önemi olan bu çalışma sırasında  aynı şekilde çok büyük sorunlarla da karşılaştıklarını anlattı.

Bunların dışında Hafıtse Muhamed Türkiye'den ve Ürdün'den gelen heyetlerin devlet başkanı Arsen Kanoko ile yaptıkları görüşmelerden bahsederek, bu ziyaretlerde konuşulan konular hakkında toplantıdakileri bilgilendirdi.

Ayrıca 13-14 eylül tarihinde Nalçik'te meydana gelen olaylar ile ilgili görüşülerek, bu tür faciaların tekrar yaşanmaması için yapılması gereken çalışmalar hakkında öneriler getirildi.

Toplantıda Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te yaşayan soydaşlarımızın bir ricasından bahsedilerek, burada kurulmuş bulunan -Adige- isimli derneğin DÇB’ye katılma isteği gündeme geldi.

Kuruluş tüzüğüne uygunluğu kontrol edildikten sonra,üyeliğin kabulü konusunda görüşme yapılması kararı alındı.

Toplantı sonunda Başkanın önerisi ile gelecek DÇB kongresinin 2006 Mayıs ayı başında İstanbul’da yapılması konusunu görüştüler ve ortak karar aldılar.
Komisyon DÇB ödüllerinin verileceği tarih ve ödül verilecek kişiler hakkında bir karara varamadı, sonuca bağlanamayan konuda ve gerek görülürse başka konuları da görüşmek üzere yeni yılda tekrar bir toplantı yapılabileceği yönünde karar alınarak toplantıya son verildi

Th|amokxue Baresbiy
KBR Adige Xase Başkan yardımcısı.