ADİGEY CUMHURBAŞKANI ASLANÇERİ THAKUSİNE’NİN ON-LİNE KONFERANSTA SORULARA VERDİĞİ CEVAPLAR

 

Çeviri: İbrahim Çetao
Adige Mak Gazetesi, 14 Nisan 2007

 
   
 

Not: Adigey Cumhurbaşkanı'na on-line konferansta sorulan sorular konferansa katılan katılımcılar tarafından sorulmuştur.


Soru:
IKEA firmasınca yapılanlar dışında Adigey’de ne gibi yeni yatırımlar söz konusu?

Thakusine: Adigey’in her yatırımcıyı özendirecek doğal kaynaklar vardır. Eskiden Sovyet subayları emekli olduklarında Adigey’de Maykop’ta yerleşmek isterlerdi.Cumhuriyetimiz huzurludur ve huzurlu Krasnodar eyaletinin ortasında yer almaktadır. Bu da yatırımcılar için cezbedici bir durumdur.

Bugünlerde birçok yatırım teklifi incelenmektedir. İçlerinden cumhuriyetimiz için en faydalı olanlar seçilecektir. Örnek vermek gerekirse: Karaçay-Çerkessk’te faaliyet gösteren “Merkuri” firmasının Tevucoj ilçesinde hayvan besi merkezi kurma önerisi bunlardan biridir.

Soru:
Adige Cumhuriyeti’nin “Referanduma Dair” kanunu parlamentoca benimsenmemiş olduğundan Krasnodar ile birleşme konusu referanduma götürülememektedir. Bu konudaki görüşünüz nedir?

Thakusine: Parlamentomuzca benimsenmemiş yalnız referandum kanunu değil başka kanunlarda vardır. Ayrıca bu kanunun benimsenmesi demek hemen birleşme çalışmalarına başlanacağı anlamına gelmez. Federal kanuna dayanılarak da cumhuriyetimizde referandum yapma imkanı vardır.

Soru: Çocukluğunuzda ne olmak isterdiniz?

Thakusine: Öğrenciliğimde en prestijli meslek öğretmenlikti. El falıma bakan bir kadın öğretmen olacağımı söylemiş, bende buna çok sevinmiştim. O yıllarda pedagojiden başka yüksek öğrenim dalı olduğunu da bilmiyordum. Söylenenler gerçekleşti ve öğretmen oldum.

Soru: Interneti çok kullanır mısınız?

Thakusine: Bizim kuşağımız yazılı olanı önemserdi ve duvar telefonları kullanırdık. Bugün tüm aile fertlerim internet kullanıyor. Bende öğrenmeye çalışıyorum. Yaşamımda isteyip gerçekleştiremediklerim: Piyano çalmak ve yabancı dil öğrenmek.

Soru: “Her isteyenin Adigece öğrenme hakkı vardır” diyorsunuz. Cumhuriyetimizde aynı hak Almanca veya Mozambikçe öğrenmek isteyenler içinde mevcut mu?

Thakusine: Rusça gibi Adigece de resmi dildir. Bir halkın dilini öğrenme özgürlüğü kısıtlanamayacağı gibi, dil öğreniminde zorlamada olamaz. Böylesi durumda kişinin hak ve özgürlüğü zedelenmiş olur. Mozambikçe diye bir dilin ise varlığından haberim yoktur.

Soru: Tarihte olmamış bir olayı “Adigelerin kendi istekleri ile Rusya ile birleşmelerinin 450 nci yılını neden kutluyoruz?

Thakusine: Bu olayın Adigey halkınca tartışılan bir konu olduğunu defalarca dile getirdik. Halkımızın çoğunluğu bu olayı önemsemekte ve kutlanmasını istemektedir. Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkessk’te bu amaçla düzenlenecek etkinlik programları yapılmıştır.

Arkaya bakarak ilerlemek mümkün değildir. İvan Grozni zamanında Kırım saldırılarına karşı Adige prenslerine verilmiş olan destek unutulmamalıdır. Bana göre, 450 nci yıl Adigey’de büyük bir bayram olarak kutlanmalıdır. Bununla Rusya ile ebediyen birlikteliğimizi sağlamlaştırmış olacağız.

Soru: Adigelerin çıkarlarını gözardı ederek zaman zaman Ruslara ve federal bölgeye yaklaştığınız oluyor. Adigelerin size olan desteklerinin azalacağından endişe etmiyor musunuz?

Thakusine: Ben Adige'yim ve halkımı destekliyorum. Cumhuriyetimizde yaşayan diğer halkları da seviyorum. Adigey’de halklar arasında ayrım yapmak uygun olmaz. Tekrar edeyim: Halkımı ve cumhuriyetimi seviyorum.

Soru: Güler yüzlü ve insanlarla kolay ilişki kurabilen bir yapınız var. Bu nedenle de çokça arkadaşınız ve yakınınız var. Bunlar sizinle olan yakınlıklarını kendi çıkarları için kullanmak isteyebilirler. Siz bundan zarar görmez misiniz?

Thakusine: Bana olan yakınlığını kendi çıkarı için kullanacak pek fazla kişi çıkacağına ihtimal vermiyorum. Bu gibilere karşı mücadele edeceğim.

Soru: Rüşvetle ve yakın akraba kayırmacılığı ile mücadele edecek misiniz? Cumhuriyetimizin bu konularda çok sıkıntıda olduğunu söylemek gerekir?

Thakusine: Göreve başladığımız üç ay oldu. Kadrolarımızı soyadı veya aile esasında oluşturmadık. Profesyonelliğe önem verdik. Bu tutumumuzu ileride de sürdüreceğiz. Söz konusu eski alışkanlıklar artık yoktur.

Soru: İshak Masbas’ın sanatını beğeniyor musunuz?

Thakusine: Evet beğeniyorum. Henüz ondan ünlü yazarımız yok. O Adige edebiyatının babasıdır.

Soru: Adigey Yüksek Mahkemesi, 2000 yılında kabul edilen “Eğitime dair” kanunda yer alan Adigelerin Adigece'yi zorunlu olarak öğrenme hükmünü geçersiz kıldı. Adige öğrencilerin anadillerini öğrenme zorunluluğunun kişi hak ve özgürlüklerini nasıl zedelediğini insanlarımız anlayamıyorlar. Sizin bu konudaki görüşünüz nedir? Eğitim Bakanlığı Adigece'nin korunmasını garanti edecek yeni bir kanun önerisi yapacak mı?

Thakusine: Evet  yüksek mahkeme bu yönde bir karar almış olup, federal kanuna uygun hareket etmiştir. Bununla birlikte isteyen herkesin Adigece'yi öğrenme imkanı vardır. Adigece cumhuriyetimizde Rusça gibi resmi dildir. Cumhuriyetin anayasasında bu durum belirtilmiştir. Dilin korunması için bu en büyük garantidir.

Soru: Almış olduğunuz ödüller arasında sizce hangisi en değerlisidir?

Thakusine: Her ödül değerlidir. Kat edilen yaşamın bir aynasıdır.

Soru: Kafkas cumhuriyetleri arasında birlik oluşturulması fikrine nasıl bakıyorsunuz?

Thakusine: Bu tür birliği gereksiz buluyorum. Tüm Rusya insanlarının birlikteliği bizim için yeterlidir.

Soru: Hamiski köyünde meydana gelen olay hakkındaki görüşünüzü merak ediyorum. Bu tur olaylar cumhuriyetimizde ilk olmayıp daha önceleri başka köylerde de meydana gelmiştir. Birbiriyle çatışan taraflar olayın içine mensup oldukları halkları da katmak, toprağın sahibini belirlemeye çalışmak istiyorlar. Bu doğru değildir. Toprak hepimizindir. Aynı sokakta yürüyor aynı havayı soluyoruz. (Çevirenin açıklaması: Hamiski köyünde bir eğlence yerinde 31 Mart tarihinde köye dışarıdan gelen Adige gençleri ile köy gençleri arasında meydana gelen bir kavgadan söz ediliyor)

Thakusine: Bu olay etnik taraflar arası bir kavga değildir. Soruşturma sürmekte olup suçlu bulunanlar kanuna göre cezalandırılacaktır. Bende olayın takipçisiyim. Ben Hamiski’de bulundum ve halkı dinledim. Halktan etnik bir çatışma izlenimi edinmedim. Adigey ve Kuban halkları arasındaki yakınlığın bu tür olaylarla zarar görmesine izin vermeyiz.

Soru: Tanri inancı olan bir Müslüman mısınız?

Thakusine: Tanrı'ya inanırım. Piyoner ve Komsomol teşkilatlarında bulundum ancak nenemin şu sözünü hiç unutmadım: ''Uyumadan önce Tanrı'nın varlığını hatırla ve dua et.'' Bu nedenle Tanrı'ya inandığımı kesin bir dille söyleyebilirim. Akrabalarim arasında Hıristiyan dininden olanlar da vardır.

Soru: Adigey'in demografik durumunun düzelmesine dikkat edecek misiniz?

Thakusine: Nart mitolojisinde altın elma ağacı vardır ve bu ağaçtan elma yiyen kadınlar hamile kalırlar. Altın işlemeci Yevtih Asiyet’in yaptığı bu ağacın heykelini şehir parkına koyacağız. Yeni evlenen gençlerimizin bu ağacı ziyaret edeceklerini umuyorum.

Soru: Biz Adigey ile Krasnodar’ın birleşmesini istemiyoruz ve bunun önlemini almanızı bekliyoruz.

Thakusine: Birleşme diye bir sorun olmayacak. Rahat olabilirsiniz.

Soru: Genç ailelere ihtiyaçları olan evler ne zaman verilebilecek?

Thakusine: Çözümü güç bir sorun. Federal programların sağladığı imkanları şüphesiz ki sonuna kadar kullanacağız ve buna kendi yapabileceklerimizi de katacağız.

Soru: Nisan, Mayıs aylarında gurup olarak bir doğa gezisi yapmayı düşünüyoruz. Bize nereyi önerirsiniz? Siz Adigey’de nerede dinlenirsiniz?

Thakusine: Cumhuriyetimizin dağlık bölgeleri dinlenmek için çok uygundur. Lago-Nak bölgesini size önerebilirim. Burası Soçi’deki Krasna-Polyana bölgesinden hiçte aşağı değildir.Yakın bir zamanda burada kayak sporunu geliştireceğiz. Bu sorunun çözümüyle federal merkezde yakından ilgileniyor.

Soru: Sizce Adigey nedir?

Thakusine: Burası benim ülkem, evim ve ailemdir. Burada insanlarımıza iyi bir yaşam kurmak için politikaya girmiş bulunuyorum. Küçük ülkemin dünyanın en iyi yerlerinden biri olması için elimden gelen her şeyi yapacağım. Adigey’in Rusya’nın en zengin bölgesi haline geleceğine inanıyorum... Dünyanın da en güzel yeri olacaktır.

Soru: Nasıl bir cumhuriyet devraldınız?Yeniden yapılması ve değiştirilmesi gereken çok şey var mı? İşe nereden başlamayı düşünüyorsunuz?

Thakusine: Cumhuriyetin ekonomik durumu memnuniyet verici değildir. Toplumsal politik düzeninin bozulmuş olduğu dönemlerde  ekonomimizin başta gelen unsuru olan tarımsal sistemimiz de bozulmuştur. Orman ürünleri, alkol, konserve ve tatlı gıdalar alanındaki işletmeler çalışmaz haldedir. Amacımız cumhuriyetimizin ekonomisini düzeltmek, insanlarımızın yaşam seviyelerini yükseltmektir. Tüm hükümet üyeleri de bu amacı gerçekleştirmek arzusundadır.