ADIGECE - TÜRKÇE KONUŞMA KILAVUZU   -5
ADIGABZE - TIRKUBZE ZEDEGUŞI’ALHE
   -5
Yayına Hazırlayan: Berzeg Ali

 

İŞ HAYATI / MESLEK
IОФ ШIЭНЫГЪЭР
OF Ş'ENIĞE

 

 

 

Avukat

Очыл

Woçıl

Doktor

Iазэ

Aze

İş adamı

Бизнесмен

Biznesmen

Gazeteci

Журналист

Jurnalist

Muhabir

Корреспондент

Kerréspondent

Mimar

Унэгъэпс

Wuneğeps

İnşaatçı

ПсэолъэшI

Psewolheş'

Memur

ХабзэлI

Xabzel'

İşçi

IофшIакIo

Ofş'ak'o

Eczacı

УцышIэ

Wutsış'e

Şoför

Кузеф

Kuzéf

Muhasebeci

Бухгалтер

Bugaltér

Mühendis

ЗэгъэфакIу / Инженер

Zeğefak'u / İnjenér

Öğrenci

Студент

Yécak'o

Okul öğrencisi

КIэлэеджакIo / ЕджакIo

Ç'eleyécak'o / Yécak'o

Öğretmen

КIэлэегъадж / ЕгъэджакIo

Ç'eleyéğac / Yéğecak'o

Subay

Пащэ

Paşe

Sekreter

Шъэфэгъу / Секретарь

Şşefeğu / Sékrétar'

Nedir iş olarak yaptığın?

Сыда Iофэу пшIэрэр?

Sıda ofewu pş'erer?

Çalışıyor musun? / Çalışıyor musunuz?

Улажьа? / Шъолажьа?

Wulaja? / Şölaja?

İş yapıyor musun? / İş yapıyor musunuz?

Iоф ошIа? / Iоф ШъошIа?

Of  woş'a? / Of şöş'a?

Okuyor musun? / Okuyor musunuz?

Уеджа? / Шъуеджа?

Wuyéca? / Şüyéca?

Çalışıyorum / Çalışıyoruz

Сэлажьэ / Tэлажьэ

Selaje / Telaje

Çalışmıyorum / Çalışmıyoruz

Сылажьэрэп / Tылажьэрэп

Sılajerep / Tılajerep

İş yapıyorum / İş yapıyoruz

Iоф сэшIэ / Iоф тэшIэ

Of seş'e / Of teş'e

İş yapmıyorum / İş yapmıyoruz

Iоф сшIэрэп / Iоф тшIэрэп

Of sş'erep / Of tş'erep

Okuyorum / Okuyoruz

Седжэ / Tеджэ

Séce / Téce

Okumuyorum / Okumuyoruz

Седжэрэп / Tеджэрэп

Sécerep / Técerep

Ben işçiyim

Сэ сыIофшIакIу

Se sı'ofş'ak'u

Sanatın / Mesleğin nedir?

УиIэшIагъэр сыд?

Wui'aş'ağer sıd?

Ben tarihçiyim (veterinerim)

Сэ сытхыдэтх (сыбылымIаз)

Se sıtxıdetx (sıbılım'az)

Ben iş adamıyım

Сэ сыбизнесмен

Se sıbiznesmen

Ben memurum

Сэ сыхабзэлI

Se sıxabzel'

Ben mühendisim

Сэ сызэгъэфакIo

Se sızeğefak'u

Ben öğretmenim

Сэ сыегъэджакIo

Se sıyéğecak'o

Nerede iş yapıyorsun?

Тыдэ Iоф щыпшIэра?

Tıde of şipş'era?

Kimedir iş olarak yaptığın?

Хэта Iофэу фэпшIэрэр?

Xeta ofewu fepş'erer?

Bilim araştırma enstitütüsünde çalışıyorum

ШIэныгъэ ушэтыпIэ институтым сыщэлажьэ

Ş'enığe wuşetıp'e institutım sışelaje

Fabrikada çalışıyorum

Фабрикэм  сыщэлажьэ

Fabrikem sışelaje

Bakanlıkta çalışıyorum

Министрыгъом сыщэлажьэ

Ministriğom sışelaje

Bankada çalışıyorum

Банкым сыщэлажьэ

Bankım sışelaje

Biz meslekdaşız

ТызэIофшIэгъу

Tıze'ofş'eğu

Aylığın ne kadar?

О уи мэзапкIэ сыд фэдиз?

Wo wui mezapç'e sıd fediz?

Günlüğün (yevmiyen) ne kadar?

Уи мэфэ лэжьапкIэ сыд фэдиз?

Wui mefe lejapç'e sıd fediz?

İşinden razı mısın (memnun musun)?

Уи IофыкIэ ураза?

Wui ofıç'e wuraza?

Aylığından razı mısın (memnun musun)?

Уи лэжьапкIэмкIэ ураза?

Wui lejapç'emç'e wuraza?

Biz iş yapmayı sabah erkenden başlatıyoruz

Тэ IофшIэныр пчэдыжьым етэгъажьэ

Te ofş'enır pçedıjım yéteğaje

Sabahleyin saat sekizde iş yerine geleceğim

Пчэдыжьым сыхьатыр им IофшIапIэм сэ сыкъэкIощт

Pçedıjım sıhatır yim ofş'ap'em se sıkhek'oşt

Sabahleyin (beni) bekle

Пчэдыжьым къысаж

Pçedıjım khısajj

Sabahleyin (beni) bekleyin

Пчэдыжьым шъукъысаж

Pçedıjım şükhısajj

Sabahleyin (bizi) bekleyin

Пчэдыжьым шъукъытаж

Pçedıjım şükhıtajj

Yarın ben erken (olarak) sabahleyin kalkmam gerek

Неущы сэ жьэу пчэдыжьым сыкъэтэджын фае

Néwuşı se jewu pçedıjım sıkhetecın fayé

Sabahleyin erken (olarak) kalkarsan, çabucak yıkan (elini-yüzünü) işyerine gitmeye kendini hazırla

Пчэдыжьым жьэу укъэтэджымэ, псынкIэу зытхьакI, IошIапIэм укIонэу зыгъэхьазыр

Pçedıjım jewu wukhetecıme, psınç'ewu zıthaç', ofş'ap'em wuk'onewu zığehazır

Ben öğrenciyim

Сэ сыeджакIo

Se sıyécak'o

Nerede okuyorsun (okuyorsunuz)?

Тыдэ ущеджэра (шъущеджэра)?

Tıde wuşécera (şüşécera)?

Okulda okuyorum

ЕджапIэм сыщеджэ

Yécap'em sışéce

Yüksekokulda okuyorum

ЕджапIэшхом сыщеджэ

Yécap'eşxom sışéce

Enstitüde okuyorum

Институтым сыщеджэ

İnstitutım sışéce

Üniversitede okuyorum

Университетым сыщеджэ

Univérsitétım sışéce

Lisede okuyorum

Лицеим сыщеджэ

Litseyim sışéce

Kolejde okuyorum

Коледжым сыщеджэ

Kolecım sışéce

Hangi üniversite acaba okuduğun?

Сыд фэдэ университет узыщеджэрэр?

Sıd fede univérsitét wuzışécerer?

Hangi üniversite acaba okuduğunuz?

Сыд фэдэ университет шъузыщеджэрэр?

Sıd fede univérsitét şüzışécerer?

Adıge Devlet Üniversitesinde okuyorum

Адыгэ Къэралыгъо Университетым сыщеджэ

Adıge Kheralığo Univérsitétım sışéce

Hangi fakültededir bulunduğun?

Сыд фэдэ факултета узэрысыр?

Sıd fede fakultéta wuzerısır?

Hangi fakültededir bulunduğunuz?

Сыд фэдэ факултета шъузэрысыр?

Sıd fede fakultéta şüzerısır?

Kaçıncı sınıftasın (sınıftasınız)?

Сыд курса узэрысысыр (шъузэрысысыр)?

Sıd kursa wuzerısır (şüzerısır)?

İkinci (üçüncü) sınıfta okuyorum

ЯтIонэрэ (ящэнэрэ) курсым сис

Yat'onere (yaşenere) kursım sis

İktisat fakültesinin öğrencisiyim

Экономик факултетым сырыyéджакIo

Ekonomik fakultétım sıriyécak'o

Hukuk öğrencisiyim

Юриспруденс факултетым сырыyéджакIo

Yurisprudens fakultétım sıriyécak'o

Tarih fakültesinin öğrencisiyim

Tхыдэ факултетым сырыyéджакIo

Txıde fakultétım sıriyécak'o

Ben ev kadınıyım

Сэ сыунэгуащ

Se sıwuneguaş

O emeklidir

Ар кIочIэфэгъашIу / пенсионер

Ar  k'oçç'efeğaş'ü / pensionér

Öğrenim durumun nedir?

Сыд фэдэ гъэсэныгъа уиIэр?

Sıd fede ğesenığa wui'er?

Ben üniversiteyi bitirdim

Университетыр къэсыухыгъ

Univérsitétır khesıwuxığ

 
 
 

ÖRF-ADET 
ХАБЗЭ
XABZE

 

 

 

Adıgelerde çok iyi adetler (aralarında, içlerinde) var.

Адыгэмэ хэбзэ дэгъубэ ахэлъ

Adıgeme xebze değube axelh

Büyüğü yücelten Adıgelerin (bu) adetçiliği çok hoşuma gidiyor

Нахьыжъыр агъэлъапIэу адыгэмэ зэрихабзэр лъэшэу сыгу рехьы

Nahıjhır ağelhap'ewu adıgeme zerixabzer lheşewu sıgu réhı

Adıgeler söylenenlere (söylediklerine) göre kadına çok büyük saygı (ona) gösteriyorlar

Адыгэхэм, зэраIорэмкIэ, бзылъфыгъэм лъытэныгъэшхо фашIы

Adıgexem zera'oremç'e, bzılhfığem lhıtenığeşxo faş'ı

Ne gibi (hangi) örneklerle onu (kadına saygıyı) doğrulamak elinden gelir?

Сыд фэдэ щысэхэмкIэ ар къэбгъэшъыпкъэн плъэкIыщта?

Sıd fede şısexemç'e ar khebğeşşıpkhen plheç'ışta?

Kadına çok büyük saygı göstermeleri erkek milletinin büyük kültür sahipliğinin delaletidir

Бзылъфыгъэм лъытэныгъэшхо зэрэфашIырэр цIыф лъэпкъым културэшхо зэрэхэлъым ишыхьат

Bzılhfığem lhıtenığeşxo zerefaş'ırer ts'ıf lhepkhım kultureşxo zerexelhım yişıhat

Öyleyse neden kadınlar sürekli (her zaman) sofrada (diğerleriyle) beraber oturmazlar?

Арымэ сыда бзылъфыгъэхэр ренэу Iанэм къыкIыдыпэмысхэрэр?

Arıme sıda bzılhfığexer rénewu 'anem khıç'ıdıpemısxerer?

İyi adet (olarak) Adıgelerde olanlardan biri imecedir

Хэбзэ дэгъоу адыгэмэ ахэлъмэ ащыщ шIыхьафыр

Xebze değowu adıgeme axelhme aşış ş'ıhafır

Adıgelerde misafire çok büyük saygı gösterirler, misafirin kalbini üzmezler

Адыгэхэм хьакIэм лъытэныгъэшхо фашIы, хьакIэм ыгу хагъэкIырэп

Adıgexem haç'em lhıtenığeşxo faş'ı, haç'em yıgu xağeç'ırep

Adıgelerde erkek çocuk sahibi olduklarında ağaç dikmeleri adet

Адыгэхэм кIалэ къызафэхъукIэ чъыг агъэтIысхьэу хабзэ

Adıgexem ç'ale khızafexhuç'e ççıg ağet'ıshewu xabze

Büyük aralarına girerse (katılırsa) ayağa kalkarlar, ona oturacak yer verirler

Нахьыжъ къакIэрыхьэмэ адыгэхэр къэтэджых, ащ тIысыпIэр раты

Nahıjh khaç'erıhame adıgexer khetecıx, aş t'ısıp'er ratı

 
 
 

TOPLANTI-MİTİNG 
ЗЭIУКIЭ-МИТИНИГ
ZE'UÇ'E-MİTİNG

 

 

 

Bugün dernek toplantımız (bizim) olacak

Непэ хасэ зэIукIэ тиIэщт

Népe xase ze'uç'e ti'eşt

Toplantıya ben gidiyorum

ЗэIукIэм сэ сэкIо

Ze'uç'em se sek'o

Toplantıya o gidiyor

ЗэIукIэм ар макIо

Ze'uç'em ar mak'o

Toplantıya sen gitmiyor musun?

ЗэIукIэм о укIорэба?

Ze'uç'em wo wuk'oreba?

Toplantıya siz gitmiyor musunuz?

ЗэIукIэм щъо щъукIорэба?

Ze'uç'em şö şük'oreba?

Nedir toplantı(nın) (üzerinde) konuşacağımız işleri?

Сыда зэIукIэр зытегущыIэщт Iофыгъохэр?

Sıda ze'uç'er zıtéguşı'eşt ofığoxer?

Ben toplantıda konuşacağım (orada konuşacağım)

Сэ зэIукIэм сыкъыщыгущыIэщт

Se ze'uç'em sıkhışıguşı'eşt

Söz verin (bana)

ГущыIэ къысэшъут

Guşı'e khıseşüt

Ne karar(ı acaba) toplantıda alındı?

Сыд унашъуа зэIукIэм ыштагъэр?

Sıd wunaşüa ze'uç'em yıştağer?

Mitinge gidecek miyiz?

Митингим тыкIощта?

Mitingim tık'oşta?

Gideceğiz

ТыкIощт

Tık'oşt

Sen mitingde konuşacak mısın?

О митингим укъыщыгущыIэщта?

Wo mitingim wukhışıguşı'eşta?

Evet, kendimi hazırlıyorum (hazırlanıyorum) orada konuşmaya

Ары, зысэгъэхьазыры сыкъыщыгущыIэнэу

Arı, zıseğehazırı sıkhışıguşı'enewu

Köydeki yaşlı olarak ikamet edenlerle (onlarla) konuşmayı istiyorum

Къуджэм лIыжъэу дэсмэ садэгущыIэ сшIоигъу

Khuacem l'ıjhewu desme sadeguşı'e sş'öyiğu

 
 
 

DOĞAL ORTAM 
ЧIЫПIЭ КЪЫЗЭРЫКIО
ÇÇ'IP'E KHIZERIK'O

 

 

 

Nehir, akarsu

Псыхъо

Psıxho

Dere

Къуладжэ

Khulace

Şelale

Псыкъефэх

Psıkhéfex

Pınar, su kaynağı

ПсынэкIэчъ

Psıneç'eçç

Deniz

Хы

Göl

Псы убытыгъэ

Psı wubıtığe

Gölet

ПсыутIэ

Psıwut'e

Dağ

Къушъхьэ

Khuşşhe

Tepe

Бгы

Bgı

Sırt

Бгы

Bgı

Ova

Губгъо

Gubğo

Yazı, alçak düzlük

Лъэгуан, охы, чIыохы, хашъу, Iушъо-лъашъу

Lheguan, woxı, çç'ıwoxı, xaşü, uşö-lhaşü

Bozkır, alçak düzlük

Губгъо нэкI, Iушъо-лъашъу

Gubğo neç', uşö-lhaşü

Yayla

ХъупIэ

Xhup'e

Mera

ХъупIэ

Xhup'e

Orman

Мэзы

Mezı

Ağaç

Чъыгы

Ççıgı

Yamaç

Чапэ

Çape

Vadi

Къогъу, ТIуакIэ

Khoğu, t'uaç'e

Bu yerlerde ilk defa olarak (buralarda) bulundum

Мы чIыпIэхэм апэрэу сащыIагъ

Mı çç'ıp'exem aperewu saşı'ağ

Bunun gibi güzel doğa ilk defa görüyorum

Мыщ фэдэ чIыпIэ къызэрыкIо дахэ апэрэу сэлъэгъу

Mış fede çç'ıp'e khızerık'o daxe aperewu selheğu

Nasılda fotoğraf gibi (olarak) güzel nereye bakarsan!

Сыдэу сурэтым фэдэу даха тыдэ уплъагъэми!

Sıdewu suretım fedewu daxa tıde wuplhağemiy!

Şelaleler bu yerde varlar mı?

Псыкъефэххэр мы чIыпIэм иIэха?

Psıkhéfexxer mı çç'ıp'em yi'exa?

Evet, (bize) uzak olmayan mesafede şelale var

Ары, къытпэмычыжьэу псыкъефэх щыI

Arı, khıtpemıçıjewu psıkhéfex şı'

Nasılda yanaşacağız o şelaleye?

Сыдэущтэу уекIолIэщт а псыкъефэхым?

Cıdewuştewu wuyék'ol'eşt psıkhéfexım?

Bu nehir derin mi?

Мы псыхъор кууа?

Mı psıxhor kuwua?

Bu nehirde (burada) yüzülür mü?

Мы псыхъом ущесы хъущта?

Mı psıxhom wuşésı xhuşta?

Bu denizde yüzülür mü?

Мы хым ущесы хъущта?

Mı xım wuşésı xhuşta?

Bu gölde yüzülür mü?

Мы псы убытыгъэм ущесы хъущта?

Mı psı wubıtığem wuşésı xhuşta?

Bu nehirde köprü (üzerinde) var mı?

Мы псыхъом лъэмыдж телъа?

Mı psıxhom lhemıc télha?

Köprü ne tarafta?

Лъэмыдж тэдэкIэ щыIа?

Lhemıc tedeç'e şı'a?

Bu nehirde balık (içinde) yaşıyor mu (var mı)?

Мы псыхъом пцэжъые хэса?

Mı psıxhom ptsejhıyé şı'a?

Bu nehrin adı nedir?

Мы псыхъом ицIэр сыд?

Mı psıxhom yits'er sıd?

Bu nehirde gemi sefer yapıyor mu?

Мы псыхъом къухьэ щызекIуа?

Mı psıxhom khuha şızék'ua?

Yerleşim yeri (köyün, kasabanın yakını...) yakınlarında pınar (su kaynağı) yok mu?

Iэгъо-блэгъум псынэкIэчъ щыIэба?

Ağo-bleğum psıneç'eçç şı'eba?

Var! Hadi, kaynaksuyu içeceğiz

ЩыI, НекIо, псынэкIэчъыпс тыкъешъощт

Şı'. Nék'o, psıneç'eççıps tıkhéşöşt

Ne gibi yabani hayvanlar dağlarınızda (ormanlarınızda) var olanlar?

Сыд фэдэ хьэкIэ-къуакIэха шъуикъушъхьэхэм (шъуимэзхэм) ахэсхэр?

Sıd fede haç'e-khuaç'exa şüikhuşşhexem (şüimezxem) axesxer?

Ne gibi av hayvanlarını (onları) avlamaya serbestsin?

Сыд фэдэ псэушъхьэхэм  уяшэкIон уфита?

Sıd fede psewuşşhexem wuyaşek'on wufita?

Kurdu avlamaya serbestsin, ötekilerini avlaman için izin ihtiyacı var

Тыгъужъым уешэкIон уфит, адрэхэм уяшэкIоным пае изын ищыкIагъ

Tığujhım wuyéşek'on wufit, adrexem wuyaşek'onım payé yizın yişıç'ağ

Nasılda buranın temiz hava(sı) var, nasılda hoşnut olarak nefes alıyorsun!

Сыдэу мыщ жьы къабзэ щыIэр, сыдэу уигъатхъэу жьы къапщэра!

Sıdewu mış jı khabze şı'er, sıdewu wuiğatxhewu jı khapşera!

Nasılda iyi bunun gibi güzel doğada bulunman!

Сыдэу дэгъуа мыщ фэдэ чIыпIэ къызэрыкIо дахэм ущыщыIэныр!

Sıdewu değua mış fede çç'ıp'e khızerık'o daxem wuşışı'enır!

...................

SAATE (zamana) İLİŞKİN
УАХЪТЭМ ЕХЬЫЛIАГЪЭУ
WUAXHTEM YÉHIL'AĞEWU

GÜNE İLİŞKİN
МАФЭМ ЕХЬЫЛIАГЪЭУ
MAFEM YÉHIL'AĞEWU

HAFTANIN GÜNLERİ 
ТХЬАМАФЭМ  ИМАФЭХЭР
THAMAFEM YİMAFEXER

AYLAR
МАЗЭХЭР
MAZEXER

AYLAR
МАЗЭХЭР
MAZEXER

YILA İLİŞKİN
ИЛЪЭСЫМ ЕХЬЫЛIАГЪЭУ
YİLHESIM YÉHIL'AĞEWU




 

........................................................................................................................................................................