...................
...................
ŞİİRLER  -3

Dr. YEDİC Batıray Özbek

                         
...................
 
...................
N A R T L A R I N    A N I S I N A (1)

                I

Güneşin çocuklarıydı onlar,
Güneşe döndüler.
Akınlar bitiremedi,
Bitiremedi onları devler,
Ejderhalar.

Kızıl saçlarıyla,
Mavi gözleriyle
Güneşten doğmuş,
Güneşin çocuklarıydı
Onlar.
Saçlarından,
Kızıl ışıklar yansırdı,
Pırıl, pırıl barış kokan.

Güneşin çocuklarından
Evrene,
Sevgi, dostluk,
Medeniyet yansırdı,
Ateşi çalan,
Nart Savsırıko'nun (2) yurdundan.

Nart ulusu,
Nart vatanı,
Var olsun diye,
Elde kılıç beklerken,
Nart ulusu,
Nart vatanı,
Var oldu düne dek...

 Akına çıkan Nart'ın,
Kılıcında,
Güneş,
Pırıl, pırıl parlar,
Hürriyet destanları yansırdı hep.
Ve de şimşekler yankılanırdı,
Her kalkışta,
Her vuruşta...

Ve atının nallarından,
Kamalarının savatlarından,
Kılıçlarının uçlarından,
Özgürlük,
Destanları damlardı hep...

Nart Atları,
Rüzgardan,
Boradan,
Daha hızlı, daha güçlüydü.
Dalgalardan,
Daha coşkun,
Nart anası
Setenay (3) gibi,
Akıllı.
Psıj'dan, (4) Taman'a
Taman'dan, Don steplerine
Özgürlük için,
Koşarlarken,
Nart kahramanının
"Sağ omzundan,
Güneş doğar,
Sol omuzuna ise
Kar yağardı",

 Nart ulusu, özgür yaşasın,
Nart ulusu öksüz kalmasın,
Nart toprağı mutlu olsun,
Evren durdukça, diyerekten.

Nartların,
Yaşamları böyle başlamış,
Böyle sürüp gitti,
Özgürce, şereflice.

Nart,
Akına çıkınca
Tchojiy (5) kişner,
Şaha kalkınca,
Güneş baş eğer,
Yıldızlar,
Selama dururdu
Güneşin çocuklarına,
Yer gök
Herkes, herkes
Saygıyla baş eğerdi,
Nart ulusuna,
Nart kahramanına...

         II

Ulaşmak güç,
Güç, varmak güneş ülkesine.
Tek bir,
Bir tek bayrak dalgalanır
Güneş ülkesinde,
Güneşçe salınışıyla,
Titreşen huzmelerinden,
Işık hızıyla ulaşır bize,
Ulusumun tüm tutkuları.

Güneş ülkesinde,
Oşha Mafe (6) dağı.
Bembeyaz olmuş saçlarıyla,
Güneşe ulaşmış,
Dost olmuştur güneşle.
Masallarda
Destanlarda, söyleşiler.

Güneş,
Güneş ülkesine
Armağan olsun diye,
İlk parçasını
İlk doğduğunda
İlk insanlığa
Nart insanına
Orada vermişti.
Güneş ülkesinin insanı,
Mutlu olsun,
Sonsuzluğa dek, diyerekten.

İnsanlığın,
Nart ulusunun mutluluğunu,
Kıskanan, Yeminej, (7)
Sahip çıkar,
İlk güneş parçasına...

Uysaldı,
Barışseverdi,
Güneşin çocukları.
Kan sevmezdi onlar.
Mutluca yaşarlardı,
Güneşle,
Kafe (8) Tleperüş (9) oynayıp
Vıc'la, (10)) Şuate (11) içerekten.

Kötülükten hoşlanan dev,
Bozmak için
Bu barışça yaşamı,
Kıskandığından,
Nart - mutlu yaşamını
Nart ulusunun
Güzel,
Akıllı,
Bilge kızı Setenay'i
Kaçırmıştı.
Kan sevmezdi,
Güneşin çocukları.
Ve Susarlar.

Güneş’ceydi düşünceleri,
Uysaldılar,
Öfkelenmezlerdi,
Güneşin çocukları.

Kızmaya görsün güneş,
Yakar soldurur her şeyi,
Tıpkı çocukları gibi...

Devler devi, Yeminej,
Doymamıştı yine kötülüğe,
Hırçınlaşmıştı, kıskançlığı.
Be kez yine gelerek Nart Ülkesine,
Darı tohumlarını çalmıştı,
Gizlice.
Nart ulusu öfkelenir.
Nart ulusu Chase'yi (12) toplar.
Kan mı akacak ?
Hayır.
Kan sevmezdi güneşin çocukları.
Akıl ve bilgelik özlerindeydi
Nartların.

Devler devi Yeminej,
Ulusun, ulusal tohumu
Darılarını çalmıştı,
Çalının, güneşin çocuklarının
Yaşamıydı.
Savsırıko, yiğitler yiğidi.
Tchojiy ise,
Fırtınalarla yarışır,
Gök yüzünde,
Şaha kalkar,
Bulutlarda dinlenirdi.

Vaşcho'yı (13) selamlar,
Oşha - Mafe'de konaklar,
Dağ tepe,
Deniz ırmak aşar,
Ulaşır devler ülkesine.

Savsırıko,
Nartlar Nartı.
Kahramanlar kahramanı,
Çeker kılıcını,
Bir hamlede vurup düşürür
Yedi başlı,
Yedi canlı,
Devin başını.
Akar, kara bir kan
Seller gibi.
Akan kan değil,
Barış,
İnsanlık,
Mutluluk düşmanının ruhu.
Savsırıko,
Ateşi,
Nart kızını,
Darı tohumunu
Atıp gümüş eğerinin üstüne,
Ğaşcho, Tchojiye'ye, güneşin
Huzmelerinden yol yaparak
Güneşle döndü,
Güneş ülkesine,
Güneşçe davranışlarıyla...

           III

Güneşin çocukları,
Güneşe döndüler.
Güneşten mezarları üstüne
Güneşçe yazılarla,
Destanlarını yazdılar.
Şeref ve kahramanlık dolu
Destanlarını.
Işıklarla gelir bize
Onların destanları.
Her biri bir ışıktı onların,
Işıklar yazabilirdi ancak,
Onların yaşamlarını.
Güneşin çocukları,
Güneş gibi olur.
Güneşçedir yaşamları...

Yaşadığımız evren,
Kötü değil,
Kötülere kaldı evren.
Güneşin çocukları
Dönünce güneşe,
Yedi düvelin düşmanları
Birleşip,
Bir asırdır bayram etti
Bu güne dek.
Güneş ülkesinde,
Güneşin mezarları çiğnendi,
Güneşten mezarlar çiğnendi.
Kahramanları ölmez denen ülkede,
Kahraman kalmadı,

Güneş ülkesinde.
Kahramanların tümü,
Yad ülkelerde,
Yad ülkeler için kahraman oldular,
Bir günlüğüne
Bir aylığına,
Yada,
İşleri bitene dek...
Yinede unutamaz, güneş ülkesi
Çocuklarını,
Nede çocukları güneş ülkesini.
Ve atları rüzgar kanatlı,
Tayfun dalgalarından daha coşkun,
Burun deliklerinden güneş solurlar.
Gümüş eğerli,
Gümüş kemerli,
Gümüş kamalı,
On iki yağız at üstünde
On iki yiğit
Güneşten doğup
Güneşle akına çıktılar.
Korku bilmeyen on iki atlı,
Önlerinde,
Düşmanlar titrerdi.
Kurt, kuş selama durdu o gün,
Korkudan değil,
Saygıdandı selamları.
Bu akın,
En son akınları mıydı neydi ?
Pek çoğu dönmedi,
Güneş ülkesine.
Savaşta mı öldüler dersin ?
Hayır....

Yoksa güneş de doğmazdı,
Sağ omzunda, ve
Yas tutardı ebedi karanlıklarla.
Akındalar mı ?
Hayır...
Yoksa  kar yağmazdı
Sol omzunda.....



Dipnotları:

1) Nart'lar  Çerkes  Efsanelerinin  temelini oluşturan kahramanlık  destanlarıdır. Bu destanlar M.Ö. 3000 yılında ortaya çıkarak günümüze kadar, sözlü anlatımlarla aktarılmıştır. Yazılı  hale geçen yüzyılda Rus bilim  adamlarınca getirilmeye başlanmışsa da, Sovyetler Birliği döneminde yetişen Adığe kökenli bilim adamları Çerkesya'da topladıkları materyalleri yayınlayarak ölümsüzleştirmişlerdir.
Bir kaç  milyon Çerkes'in yaşadığı Türkiye'de  binlerce  seneden beri yaşatarak beraberlerinde getirdikleri efsane tekstleri ise, bir kaç anlatım haricinde maalesef binlercesi bilenleriyle birlikte
mezarlara gömülmüşlerdir. Bu kültürel katliamın suçluları ve sorumluları 'Çerkes kökenli !' aydınlar ve sadece adları 'kültür' olan Kuzey Kafkasya Kültür dernekleridir.

2) Savsırıko. Nart efsanelerinin temelini oluşturan bir kahramandır. Taştan, demirciler tanrısının kırmasıyla doğan Savsırıko, doğar doğmaz derhal soğuk suya batırılarak gövdesi çelikleştirilir. Sadece  Tlepş'ın  elleri yanmasın diye kerpetenle tuttuğu yer olan dizleri et olarak kalır. Kendisinin tanrısal özellikleri de olan Savsırıko, Yunan efsanelerinin  Prometheus'u gibidir. Tanrılara karşı gelir, ateşi insanlığa armağan eder.

3) Nart Efsanelerinin bilge ve güzel kadınıdır. Setenay kültür  taşıyıcıdır ve
Nartlar onun yardımına her zaman muhtaçtırlar.

4) Kuban nehrinin Adiğe dilindeki adıdır.

5) Tchojiy, Savsırıko'nun konuşabilen, düşünebilen, uçabilen vs. atıdır.

6) Elbrus dağının Adığece adıdır. Kutsal dağ anlamına gelir.

7) Yeminej Nart efsanelerinde insan üstü kuvvete sahip  devleridir.  Nartların düşmanlarıdırlar.

8) Kafe, bir kızla erkeğin karşılıklı olarak oynadıkları  geleneksel Adığe halk oyunudur.

9) Tleperüş, bir kızla erkeğin karşılıklı ve ayak parmakları üzerinde dans ettikleri Adığe halk oyununun adıdır.

10)  Vıc grup halinde  el ele ya da kol kola  tutuşularak  dans  edilen Adığe halk oyunudur.

11) Şuate, balmumu ve baldan yapılan bir Adığe içkisidir.

12) Chase, Adığe Milli Halk Meclisi' ne verilen addır. Genelde her üç yılda bir toplanır geleneksel yasalar zamana uydurularak yeniden düzenlenirdi.

13) Vascho, gök tanrısının Adığece adıdır. Bu tanrı Hatilerin de tanrısıdır ve adı "Va" dır.



Bir ırmak akıyor yad illere,
Dağların bağrından kopa, kopa.
Çağıltılarla, inleyen yaslı nağmelerle,
Nereye aktığı bilinmeyen bir ırmak...

Çiçeklerle yoğrulmuş, buram buram kokan,
Adığey benim vatanım ve gururum.
Bir ulus yere vurulmuş, çiğnenir ayaklar altında,
Yapış yapış olmuş kara toprakta.

Rüzgar eser orada, tatlı ve serin,
Karlar savrulur, yapraklar ocaktan ocağa.
Ağlayan yaslı kara toprağa cevap vermeyen,
Kendini unutup, diyar diyar koşuşan ırmağım.

Ağaçlar sararmaz orada hiç bir mevsim,
Tıpkı armonikamdaki bir Zefak'u, Tleperuş.
Sen onların özlemiyle yanıp tutuşurken,
Akacaksın daha nice yıllar kendini bilmeden.

Başkaları için çalış, aksın alın terin,
El topraklarında şöhretinle sarhoş ol gönlünce ?
Unut kendini. Saklan, unuttur kendini,
Tüm halklar gururla asıllarını söylerlerken.

Senin ulusun da yüce, diğer uluslar gibi,
Çiçekler döküldü, meyve verecek iken.
Kandırdılar ırmağım seni, yol açtılar meçhullere,
Kedilerine hep uşaklık edesin diye.

Uyan artık !
Şöyle bir silkin !
Haykır evrene Çerkes olduğunu
                gururla.
Diğer uluslara köle olmaktan
                usanmadın mı ?
Atanın sızlayan kemiklerinin
                acısını hala duymadın mı ?
 

1. Bölüm   2. Bölüm    3. Bölüm   4. Bölüm   5. Bölüm    6. Bölüm     7. Bölüm