|
Taymi Mutlucan
09.05.2007
Evet yoruma bile gerek yok...İnsanların benliğini
bilmemesi çok kötü. Evet Mithat bey, bizde mi o yolda
ilerliyoruz acaba? Yoksa şimdilik mi ayak bağı olup da
dolanıyor?
Kaberdey
09.05.2007
Yazılanlara bakılırsa Mithat Şengün 9 köyden kovulacak
gibi, bana göre de arzu ettiğim bir durum olmazsa da
Mithat Şengün'ün yazdıkları diğer katılımcıların
yazdıklarından daha samimi geldi... Herkes kendisiyle
bir yüzleşsin, ne dersiniz gerçeklerden kaçıyoruz gibi
geliyor bana!
Cerpecej-Hajıyıgo
09.05.2007
Merhabalar,
Konu hakkında yazılanları çizilenleri okudum ve kendimce
yorumluyorum. Bunlar benim şahsi fikirlerim olarak
yazıya dökülecek diyeceğim ama maalesef yetiştirilme
tarzım ve kendimi yetiştirme tarzım bulunduğum ortamlar
gen yaşıma rağmen eski kafalı diye adlandırılan
insanlardanım. Hatta o kadar abartıyorum ki, bu durumumu
geçmişteki adet ve gelenekleri günümüzde
yaşayamayacağımızı bildiğim halde şansımı olaylar ve
insanlar karşısında zorluyorum.
Elimden geldiği kadar, bilinçli-bilinçsiz tüm
engellemelere rağmen... Artık xabze ayak bağıdır
başlığıyla cümleler kuran Mithat bey, aslında art
niyetli değildir bana göre ama çok fazla gerçekçi
yaklaşıyor. Belki de yazdığı bazı cümleleri içinden
gelerek bile yazmamıştır.
Diğer yazıları okudum ve hemen Mithat bey kılıflara
sokulmaya başlanmış, hayırlısı olsun ne diyelim!
Eeeee sonuç nedir? Kim daha fazla xabzeci? Kim daha
fazla Çerkesliği yaşıyor? Nedir yani durum? Ne kazandık
bu söylemlerden?
Biz zaten bunların hepsini biliyoruz, bu hayatta her
şeyin olabilirliğini de biliyoruz insanlar için. Eee
bizde insanız. Ne olacak o zaman? Volehi kafam karıştı
yine!
Yok yok ben uzatmıyorum daha fazla...
- Xabze uygun olan davranıştır.
- Xabze bilmeyenin bildiği de yoktur.
- Nasıl söylersen öyle cevap alırsın.
Uzatmayım diyorum ya bakmayın yine uzatırım ben; ben bu
davranışların asimilasyonundan dolayı sıkıntı çeken bir
gencim yaşım 29'dur. (Genç sayılırım deği mi?)
Her neyselerle devam edeyim cümlelerime: Her neyse kim
nasıl yaşar bilmem ama ben vicdanen Çerkes gibi yaşmayı
kendime yakıştırıyorum ve böylece huzur buluyorum. Bugün
insanlarımızın ilişkilerinden dolayı (ilişkinin adı
önemli değil, dost, arkadaş, akraba, aşk, iş vs.)
ASLINDA bir çoğumuz (kendimi de katıyorum ukalalık
yapmayım) İŞİMİZE GELDİĞİ ZAMAN ÇERKESLİK YAPIYORUZ,
işimize geldiği zaman XABZE diyoruz ve bu işe gelmelerde
genellikle bulunduğumuz ortama ve çevremizdeki insanlara
göre değişiyor! İstisnalar kaideyi hala bozmuyor.
Soruyorum haddim olmayarak, affınıza sığınarak; HANGİMİZ
XABZEyi tam olarak uyguluyoruz, ÇERKESLİĞİ yaşıyoruz.
Büyüklerimize gösteriyor, küçüklerimize öğretiyoruz!
TAM OLARAK diyorum ama tam olmayacağını hepimiz
biliyoruz! Bu açıdan Mithat bey biraz haklı mıdır ki?
Ama olay şu mudur; xabze şöyledir, Çerkeslik böyledir,
zaten kitaplarda da yazar, zaten büyükler anlatır!
Eeee yine çözüm nedir? Sonuç nedir? Demek ki, bizim
konuşmak yazmak gibi bir sorunumuz yok! BİZİM EN BÜYÜK
sorunumuz İŞLEVSELLİK! İcraat yok bizde sanırım! Sen
küçüğüne göstermezsen, büyüğünden öğrenmezsen!
Çevrendeki davranışlara iyi veya kötü tepkisiz kalırsan!
Çerkesliği bilsen ne olur xabzeyi yazsan çizsen
uyguluyorum desen ne olur! Ben görmedikten sonra senden
öğrenmedikten sonra! Senin mevki ve konumun benim
Çerkesliğime hiç bir yarar getirmez. Ha senin mevki ve
konumun benim ekmeğime suyuma katkıda bulunur (Gerçi
senin bana bu konuda katkıda bulunduğunda meçhul).
Bu arada ''SEN'' kimdir acaba? Evet sensin o kendini çok
iyi biliyorsun, beni hiç bir zaman kandıramadın
kandıramayacaksın da! Ve SEN senin gibileri arttırmaya
çalıştığın kadar benlere yardım etseydin, biz şu anda
xabzeyi Çerkesliği asimilasyonu bu kadar
konuşmayacaktık!
Harbiden SEN KİMSİN ya? Safını belli eder misin? Ne
olduğunu bilelim ki sana o derece yaklaşalım. Bir gün
öylesin bir gün böylesin! Ben buyum de saygı duyalım
kabul etmemekte ama yanar dönersen ancak yanar döner
olursun senin ışığının bana faydası olmaz! SEN, SEN OL
bize katıl ama samimiyetini gözlerinde göreyim. Tek
başınayken bile xabze uygulamalarını inanayım!
Ooo konu dağılmış... Yine her neyse hayırlısı olsun...
Nemrut ateşini yakmış Hz. İbrahim'in içine atacak ve bir
karınca su taşıyor ateşe, çok küçük bir karınca! Ve
ateşe odun taşıyan katır soruyor nereye götürüyorsun o
suyu diyerekten karıncaya, karınca Hz.İbrahimin ateşine
götürüyorum demiş! Katır kahkaha ile gülmüş ve demiş ki
sen küçücük bedenin o suyu taşıyorsun ne hiç mi hiç
faydası olmaz o suyun ateş söndürmek namına, KARINCA
cevap vermiş evet biliyorum fayda etmeyecek götürdüğüm
su ateşe AMA BEN YİNE DE SAFIMI BELLİ EDEYİM. (Hangi
tarafta olduğumu göstereyim anlamında.) Siz ne
taraftasınız? Samimi misiniz? Bilelim ki saygı duyalım
bilelim ki örnek alalım peşinizden koşalım! Ortada
duranların bence kendisine saygısı da yoktur. (Ortada
durmaktan kastım yanar döner olanlardan bahsediyorum.)
YOLUNUZ AÇIK OLSUN
Tokmak Sacit
09.05.2007
LÜTFEN xabzeyi bilmeden eleştirmeye kalkmayın. Dünyada
''insan hakları'' dedikleri XABZEyi bir masa kabul
edersek onun bir köşesi olur.
Ancak bizim insanımız bilmediği şeyi eleştirmeyi çok
sever.
Selamlar.
Adige
09.05.2007
Değer verilmediği apaçık belli...BU KONUYA KARŞI
ÇIKMAYANLAR KESİNLİKLE ÇERKESLİĞİ TOPRAĞA GÖMMÜŞLER...
Benliğinizi kaybetmeyin... HİÇ YAKIŞTIRAMADIM BU
DAVRANIŞI... Çerkeslik bu kadar basit değil, lütfen
yazılarınıza dikkat ediniz...
Benliğinizi ne çabuk unuttunuz...
Jade Wumar
09.05.2007
Sorunun xabzede değil asimilasyonun bizi getirdiği
boyutta olduğunu düşünüyorum.
"Hadrıxi xabze şi'" saygılar...
Karaemilyano
09.05.2007
Hani Doğu Batı farkı vardır. Bilimci rasyonel Batı,
mistik derinsel Doğu.
Birde Kuzey Güney var sanırım. Törelerine bağlı soğuk
Kuzey, piyasacı yaygaracı Güney.
Kuzey'den biraz Güney'e inmek değiştirmiş bazılarını
diye düşünüyorum. Sosyolog değilim tamamen yanılıyor
olabilirim. Xabzesi çözüleni bu bağlamda düşünüyorum.
Soğuğunda özgür olabildiğini çok iyi biliyorum.
Saygılar, sevgiler.
Hun'e Ediz
10.05.2007
Aslında çok güzel bir şekilde tartışılabilecek bir konu.
Belki Mithat bey konuya ilgi olsun diye bu şekilde
yazmış olabilir ama yinede xabze hakkında bu şekilde bir
yorum bence hoş değil. Tam olarak xabzenin ne olduğu
bilinmiyor, örf adetlerle xabzenin aynı olduğu
düşünülüyor.
Bence xabzeye uymak toplumumuzca ayıp sayılan durumları
yapmamak ahlaklı davranmak anlamına gelmektedir en basit
şekliyle. Gelenek göreneklerimizle xabzemizi ayrı
tutmalıyız. Geleneklerimizi modern hayata uyacak şekilde
düzenleyebiliriz ama ahlaki yapımızı değiştiremeyiz. Bu
bizim yok olmamız demektir.
Xabze konusunda detaylı bilgisi olan bir vatandaşımızın
CC sitesinde bizlerle paylaşmasını talep ediyorum. En
azından konuya yaklaşım kişileşmeden özüyle tartışılır
ve eksiklerimiz var ise öğrenmiş oluruz.
Saygılarımla
Blatse
10.05.2007
Bu konu başlığı son dönemlerde kanımca durgunlaşan form
trafiğini patlatmak için açıldı. Kim neyi eleştiriyor?
Aranızda xabzeyi bilen var mı da, tutup burayı işgal
ediyorsunuz? Daha önce bas bas bağırıyordunuz ben
xabzeyi bilmem ama vs.vs. diye. Yetkisiz ağızlar mı
tartışacak bu konuyu? Tercih yapacaksınız bu kadar
basit. Zor oyunu bozar katılımcılar.
Çerkeslik yer yiğidin harcı değildir.
Cerpecej
10.05.2007
Selamlar;
Evet Sayın Blatse, haklısınız belki de. Ancak,
kullandığınız cümlelerinde sizinde bu tartışmaya yeni
boyut kazandıracağı da kesin? Belki de xabzeyi kimse
bilmiyor? O zaman buradakilerde bende dahil sizde dahil
olmayan bir şeyi tartışıyoruz yada tartıştığımızı
sanıyoruz? Belki de fikir beyan ediyoruz? Yetkiliden
bahsetmişsiniz? Pardon bizlerin yetkilileri kimlerdir ve
bu yetki neye göre onlara verilmiştir diyerek bende sert
cümleler kursam neler olur acaba?
Biz tek baştan yönetilen bir toplum değiliz; ki, toplum
olduğumuzda muallakta... Bu arada siz xabze hakkında
neler biliyorsunuz ya da bildiğiniz şeyler gerçekten
xabze ile bire bir örtüşüyor mu?
Hoş görün ben öğrenciyim daha, kaba deyimle talebeyim
amacım burada öğretici olmak değil bana düşmez ama
öğreneceğim bir şeylerde varsa noktasına, virgülüne
kadarda takip ederim öğrenmeye çalışırım. Ve yine hoş
görün ki bence biraz sert cümleler kurmuşsunuz ya da
bana öyle geliyor!
Xabze dediğimiz şey a'dan z'ye tanımı yapılacak bir şey
mi? Yoksa yazımda da bir cümleyle belirttiğim gibi
"XABZE UYGUN OLAN DAVRANIŞTIR" mı? Eğer ki öyleyse bu
uygunluk kişiye göre uygunluk mu? Çerkeslere göre
uygunluk mu? Yoksa ortama göre uygunluk mu?
Hadi farz edelim bu soruların cevabı EVET. O zaman bizim
davranışlarımızın çeşitlilik göstermesi de bir xabzedir
tartışmaya da gerek yok, herkes kendi bildiğini okusun
herkes doğrudur demekte yanlış bir sonuç olmaz mı?
Benim kafam yine karıştı! XABZE nedir?
O zaman şöyle yapalım? BURADAKİ KATILIMCILARA YENİ BİR
BAŞLIKLA fikir beyan etmelerini isteyelim, herkes xabze
diye nitelendirdiği 3-4 cümleyi bu başlık altında
toplasın ve herkes okusun bakalım neler xabze imiş neler
değilmiş? Ama biz yine uzlaşamayız, çünkü biz doğruları
bile eleştirecek durumlara gelmişiz bu asimilasyonla bu
yaşantıyla?
Ha unutmadan okuduğum yazılarda şöyle bir cümle geçti,
belki de yanlış okudum? Adet ve geleneklerle xabze yi
bir tutmayalım ayıralım gibi bir cümleydi?
YA BENİM KAFAM YİNE KARIŞTI?
Nasıl yani?
Kaberdey
10.05.2007
Sayın Hajıyıgo,
Xabze anlatılmaz demiyorum ama "xabze yaşanır"
anlatmayla ne kadar anlar, ne kadar uygularsın ki? "Bir
Çerkes gelinin su isteyen büyüğüne suyunu verdikten
sonra arkasını misafire dönmeden geri geri giderek
suyunun içip bitirinceye kadar ayakta bekleyip bardağını
alıp yine geri geri giderek odadan çıkması"nı bunu
görmeyen birine, yaşamayan birine ne kadar
anlatabilirsin/kadar anlar ki! Bu xabzemizin en basit
bir örneği.
Di xabze daxehar, Di xabze daxehar...Yok oldu demeye
dilim varmıyor, yok oluyor!
Merzeykxe Agur
10.05.2007
Günümüzde Adigabze işlevini gençler arasında yitirmiş
olabilir. Bu konuda elimizden geldiğince bir şeyler
yapıyoruz, yapmaya çalışıyoruz. Ama xabze geri
getirilemez. Çünkü xabze binlerce yıllık bir kavramdır.
Binlerce yıl içerisinde Adige boyları arasında
şekillenmiştir. Şimdi kimse çıkıp da xabzeye sahip çıkın
demesin. Artık xabze yok. Son 25 yılda yaşlıların
dilinde kaldı. Biz bu kavramı 150 yıl barındıramadık.
Maalesef. Ama en acı olanda şu ki, evlatlarımız bize
baba bana miras bırakılan ama bana aktarmadığın xabzenin
hesabını ver, bile demiyor.
Saygılar.
Aşşına
10.05.2007
Katılıyorum. Xabze artık külfettir.
Sayın Hamit Esen, ''xabze artık ayak bağıdır'' sözünü
neden saldırı olarak aldığınızı anlamadım.
Blatse
10.05.2007
Sayın Cerpecej,
Sorularına tek tek cevap vermeyeceğim. Çünkü tutulur
yanları yok. Bu çok basit bir matematik. Ucundan,
kuyruğundan tutup çekelemek ne sizin ne de başkalarının
hakkı. İşinize gelirse mevcut adet örf ananeye uyarsınız
ya da uymazsınız bu kadar basit. Fakat işin kolay tarafı
bu gibi durumlarda tercih sebebidir. Ne gibi, canı
düğünlerde atlamak zıplamak isteyenler Çerkes'im der,
gözüne kestirdiği kızla oynar ego tatmin eder, yahu
bende Çerkes'im der, kendisine sosyal çevre oluşturmaya
çalışır ve Çerkeslik mefhumunun meyvesini ve kültürün
iyi niyetini suiistimal eder.
Siz hiç kendinize sordunuz mu "BANA VERİLEN BU DEĞER
ŞAHSIMDAN DEĞİL, KÜLTÜRÜMDEN" diye (siz derken
nezdinizde genele soruyorum). Adamın teki çıkar, önüne
gelen genç kızla bizim kültürümüzde bu mubahtır der
saygısız ve fütursuzca gönül eğlendirir, Çerkes'im
der... YAPTIĞINIZ EN BÜYÜK YANLIŞ XABZEYİ-TÖREYİ-
INTERNET SAYFALARINDAN ÖĞRENMEYE ÇALIŞMAKTIR. BU KÜLTÜRÜ
ANNE, EVLADINA ÖĞRETİR. BAŞKADA BİR AÇIKLAMASI YOKTUR.
EĞER ANNE EVLADINA BU KÜLTÜRÜN EN İNCE AYRINTILARINI
MOTİF MOTİF İŞLEMEDİYSE YAPILACAK HİÇBİR ŞEY OLMADIĞI
GİBİ O KİMSENİN DE BU MEFHUMU BENİMSEMESİ KABULLENEMEZ.
Akabinde toplumsal bir yargı nasıl olurda
şahsileştirilir? Bu cüreti kendinde gören kimse apaçık
cahildir. Yetkili birilerini aramaksa Çerkes'im diyen
biri için ancak utanç kaynağı olabilir kanaatindeyim.
Xabze geri getirilemez diyenlere de müsaade buyurun adam
akıllı bir gülelim. Sende kalmamışsa başkalarını ne diye
mesul tutarsın ki? Elbette toplumsal sorumluluğu üzerine
alma yetisi olanlar bu gibi cevaplar vereceklerdir hoş
görmek lazım.
Aslına bakarsak konu başlığı çok ta doğru: Xabzeyi
taşıyamayan kişiler ÇERKESLİK MEFHUMUNA AYAK BAĞIDIR.
|
