...................
...................
ADİGE ATASÖZLERİ  -6
6
. Bölüm / Еянэ Пычыгъуэ
lУЭХУГЪУЭ ЗЭМЫЛlЭУЖЬЫГЪУЭХЭМ ЯТЕПСЭЛЪЫХЬ, КЪИНЭМЫЩl ПСАЛЪЭЖЬХЭР

КЪЭРДЭНГЪУЩI Зырамыкущ
Hazırlayan, Tercüme eden: KHUMIKH Vehbi Kovulmaz

                         
...................
...................

●Абы жиlам и дзэ удэмыплъэж. (Жиlар уи фlэщ пщlы хъунущ, жыхуиlэщ.)●
●Абы и гъащlэр lэхъуэхэмыхьэу ехь.●
●Абы и lуэхур щхьэкъутэщ.●.
●Абы нэхърэ хьэм нэхъ укlытэ иlэщ.●
●Абы ущыгугъмэ, уи гурыгъыр ижынщ.●
●Адыгэр зэхъуэзэщэщ, нэгъуейр зэщэзэблэкlщ.●
●Адыгэр зэшмэ, мэупсэ, урысыр зэшмэ, матхэ.●
●Ажалыр зыщ, ар тlущ. (Жагъуэ дыдэу ялъагъум хужаlэ.)●
●Ажэ цlыкlу бжьакъуэшхуэ.●
●Ажэбжьэ зэрына зэригъэкlыфыркъым.●
●Акъылкъым, былымкъым.●
●Акъылыр щагуэшым шыпсыранэм хэсащ.●
●Алмэстым «сыцlыху и гугъэу хьэр къызобэн» жеlэри мэгуфlэ.●
●Анэдэлъху дзыр хъужыркъым.●
●Анэдэлъху узыр хъужыркъым.●
●Анэм лlыуэ къилъхуащ.●
●Андызыр къетlри шыгъу кlанэ ирегъэтlысхьэж. (Андыз-удзщ, тхьэрыкъуэфщ. И лъабжэр хущхъуэщ. Цlыху быдэм, нэпсейм хужаlэ.)●
●Ар зыхыхьа псы жэбзэнкъым.●
●Ар си набдзэкlитlщ, ар си нитlым язщ.●
●Арыкъ сабынкlэ тхьэщlи къабзэ пхуэщlыжынкъым. (Щlэпхъаджэ куэд зыщlа цlыхум хужаlэ.)●
●Ауан ящl ауаныщl кlуащ.●
●Бадзэ къытелъэмэ, и шхулъэ йопкl.●
●Бадзэ тlыса игъэтеджыркъым. (Цlыху lэсэм хужаlэ.)●
●Банэхэсрэ Ерусалимрэ зэхегъэгъуащэ. (Банэхэс-Краснодар и гъунэгъуу щыс адыгэ къуажэщ. Ерусалим- къалэцlэщ. Палестинэм щыlэщ.)●
●Бэджэндибгъу кlуэнщ. (Гуащlафlэщ, гугъуехь хуэшэчынущ, жыхуиlэщ.)●
●Бэрэжьей гущэ ирапlыкlа? (Цlыху lуэнтlам хужаlэ.)●
●Бгъур иукlыу епщlанэр кlэсу къихьа хуэдэщ. (Зыкъызыфlэщlыжым хужаlэ.)●
●Бдзантхьэ гъэва хэува хуэдэщ.●
●Бжьо хуэдэщ. (Кlуэкlэ дахэ зиlэ цlыхубз бжьыфlэм хужаlэ.)●
●Бжьын щlэгъуэм lэпэ шынщ, бжьын шхыгъуэм жумэранщ.●
●Бзаджэм и бзаджагъэр япэ кърегъэщ.●
●Бзаджэм ишх фlым хуеlуатэ.●
●Бзаджэм ищlэр фlым трелъхьэ.●
●Бзур lукlэ къеубыд. (Бзэlэфl зыlурылъым хужаlэ.)●
●Благъуэр гъуэ къыреху. (Бзаджэlейм хужаlэ.)●
●Блэ зэраукlа башщ.●
●Блэ япщэжа дыжьыныжьщ. (Фlым хужаlэ.)●
●Вэнэей уэшх хэшхащ. (Гугъуехь зыхуэмышэч хуэмыхур щыдзыхэкlэ хужаlэ.)●
●Вы мыхъунур жэмыбжьэщ, лlы мыхъунур жьэгъу жьакlэщ.●
●Вындыпэ иlыгъщ. (Зяужь ихьэр къохъулъэ, жыхуиlэщ.)●
●Гу зимыlэ лlибгъу я ней къысщыхуэ.●
●Гу кlуэм гудзэ къыхеуд.●
●Гу къабзэ щхьэ цlапlэ.●
●Гукъеуэншэ пшэрыгъуафlэщ.●
●Гупыр зыгъэгупыр гуп и уасэщ.●
●Гупыр зыгъэукхъуэр кхъуэм хуэдэщ.●
●Гурымыкъ гурымыкъ и щlасэщ.●
●Гушыlэкlэ зымыщlэр lэштlымкlэ мауэ.●
●Гъэми щlыми зи павэжь. (Зи ныбжьым емыкlуу щlалагъэ зыхэлъым хужаlэ.)●
●Гъэпсалъи епхыж.●
●Гъуапэкъым, пщампlэкъым.●
●Дахэжыlэ фlы мыщlэ.●
●Дахэр зыгъэдахэр и набдзитlщ.●
●Делэ гуэшэгъу нэхърэ губзыгъэ дауэгъу.●
●Делэ дыхьэшхырилэщ.●
●Делэ къуэлэн и щlасэщ.●
●Делэ хьэлывэ щlэнэцlщ.●
●Ди гъунэгъум сыкъыщышхи ди унэ мышхэу сынэсыж.●
●Ди гъунэгъум я джэдыр къаз хуэдэщ. (Нэпсейм, фыгъуэнэдым ауаныщlу хужаlэ.)●
●Дунейгъэбжьыфlэщ.●
●Дунейгъэдахэщ.●
●Дунейкъым, ахърэткъым. (Зыми щыщкъым, зыкlи сэбэпкъым, жыхуиlэщ.)●
●Дунейр бжьакъуэпэкlэ зэредзэ. (Гурбияным хужаlэ.)●
●Дунейр нэкlэ игъэл фlощlыж. (Зыкъызыфlэщlыжам хужаlэ.)●
●Дыгъужьыгу кlуэцlылъщ.●
●Дыгъужьыдзэ lутщ, бажэкlэ пытщ.●
●Дыгъужьым мэл зыфlихьынур и пыlэ щыгукlэ къещlэ.●
●Дыжьыныжь пщэжам хуэдэщ.●
●Дыщэ лъэнкlэпс, уэсэпс хэмыхьэ.●
●Джатэ ихам хуэдэщ.●
●Джэгугъуэм лlыхъужьщ, зэуэгъуэм жьындущ.●
●Джэду хьэжы зыкъещl. (Цlыхуфlыфэ зытрегъауэ, жыхуиlэщ.)●
●Джэдыкlэм цы къыхех.●
●Дзыбэ дзыусщ.●
●Еджа щхьэкlэ, епщэжакъым. (Зи щlэныгъэр къэзымыгъэсэбэпыфым хужаlэ.)●
●Ежьэ мыхъу ежьэ хъуа упэмыплъэ.●
●Езым фlимыгъэжар хьэрэмщ.●
●Емынэр зигу, жьэгум дэмыкl.●
●Емыlусэ цыснэlу.●
●Еплъагъулlэр ебгъуэтылlэжыркъым. (Зи теплъэмрэ зи лlыгъэмрэ зэхуэмыдэм хужаlэ.)●
●Жэщ дэлlэ, махуэ дэхъуж.●
●Жылэм ямыщхьым шыдыщхьэ фlэтщ.●
●Жылэм ямыщхьым бабыщыщхьэ къыфlокlэ.●
●Жылэр егъасэ, бадзэр есэкl. (Щхьэзыфlэфl дзыусым хужаlэ.)●
●Жьэкlэ маисэщ, lэкlэ сэмэгущ.●
●Жьэмыгъэпсэху псэмыгъэтыншщ.●
●Жьэрыlэзэ lэпэзадэ.●
●Жьы хъуар шхыдэ бэlущ, уемыдэlумэ, зегъэгусэ.●
●Жьым тесу псым йопыдж.●
●Жьым щхьэ ядэшх, щlэм лъакъуэ ядэшх.●
●Зэрымылъагъумэ, зэщlолlэ, зэрылъагъумэ, йолlыкl.●
●Зэрымытым lэтищэ ирегъэувэ.●
●Зэрытым йоплъэ, зэрылъым йотэбэ.●
●Зэрыхъун хъури и нэр хъурей хъужащ.●
●Зи бзэ ныкъуэм гуныкъуэгъуэ ущигъащlэркъым.●
●Зи гупкlэ пысым и псысэ еlуатэ.●
●Зи мырамысэ зыхуэмыщlыжыр гъунэгъум жэмыкуащlэ макlуэ.●
●Зи нэгу къабзэм и гури къабзэщ.●
●Зи ныбэр зи lэфlылъэм и шур и лъэмыжщ.●
●Зи фlыщlэ зи мыгъуа, зи гъунэгъу зи бий.●
●Зи хущхьэ хъум и бзущ.●
●Зи шыкlэр къурыкъуу зи къэрар мащlэ. (Къэрар – быдагъэ, фlэщ хъуныгъэ. Зи къэрар мащlэ – зи псалъэ фlэщ хъугъуей, псалъэ быдэ зимыlэ.)●
●Зи щхьэ мыжьу зи жьэ джатэ.●
●Зи щхьэ lуэху зыхуэмыщlэжыр хамэ lуэхукlэ ерыщщ.●
●Зи щхьэр къабзэ, зи гур бзаджэ.●
●Зы щlыпlэ щокъакъэ, зы щlыпlэ щокlэцl.●
●Зыдигъазэр и къэблэщ. (Зэрегуакlуэу, щхьэзыфlэфlу мэпсэу, жыхуиlэщ.)●
●Зэрымылъ пэ лъагэ.●
●Зибг имылъ къудан.●
●Зым и lупщlэ зым и щlыбщ.●
●Зэхуэмыфl зэфlэlуа.●
●Зыухым и дей йокlри зыукlым и деж йохьэ.
(Зыукlым – lэщ зыукlым.)●
●Зыхамыlуэ мэтэджри мэпсчэуlу.●
●И адэр къалъхури и къуэм зигъэпсэхужащ. (Къуэ щхьэхынэм ауаныщlу хужаlэ.)●
●И бэкъу гурыщхъуэ дещlыкlыж. (Гурыщхъуэщlым хужаlэ.)●
●И деж укlуэмэ, пащlэ лалэщ, уи деж къакlуэмэ, пащlэ задэщ.●
●И нэр ису и рсэр хэгъуащ.●
●И ныбэ и хьэщlэ, и щlалэ и къан.●
●И псалъэ фоупсщ, и фадэ псы защэщ.●
●И фэр бэгущ, и гур бзаджэщ.●
●И фэр фlыцlэ щхьэкlэ, и кlуэцlыр дагъэщ.●
●И хьэм ижынур ещlэж. (Хузэфlэкlынур ещlэж, жыхуиlэщ.)●
●И цищ мэрхъу.●
●И цlэ выщ, ив матэщ.●
●И шэ гъуанэ дадзыжынукъым. (И щlыхь къутэжынукъым, яхуэгъэпудыжынукъым, жыхуиlэщ.)●
●И гу дыжьынщ, и жьэгу хьэ гъыпlэщ.●
●И щхьэр матэщ, и жьэр джатэщ.●
●И щхьэр мыжьрэ и жьэр бзаджэу.●
●И щхьэр пкъуэлъу и лъэр пкъуокl.●
●И lуэху зыхэмылъым и бэлагъ хеlу.●
●Имылъу мэлъатэ.●
●Ерыщыр щыту малlэ.●
●Ириуэнуи ирищтэнуи гу кlуэцlылъкъым.●
●Ишхыр кlуэцlокъупщхьэри и пхэ къупщхьэр къыхощ.●
●Ишхыр фlэмащlэщ, ищlэр фэкуэдщ.●
●Къэрабгъэр япэ мауэ.●
●Къэхь фэкl, мэхь ищlэркъым.●
●Напэ зимыlэм дзажэпкъ иlэщ.●
●Ныкъуэделэр ефэмэ, делэ дыдэ мэхъу.●
●Нысащlэ мышынэ-мыукlытэ мэлыщхьэ фlэбзам щошынэ.●
●Пашэ ящlри яхуэкlуэркъым, дакъэм дащlэри яхуекъуркъым.●
●Пащтыхьым и щхьэхынэщ. (Щхьэхынэ lейм хужаlэ.)●
●Плlэкlэ къихьар ныбэкlэ ихьыжащ. (Къихьар ишхыжри кlуэжащ жыхуиlэщ.)●
●Псэжьитlыр щызэфlым зэкъуалъхьар щызэбийм зэкъуахыж.●
●Пlастэгъэф уафэлъагъущ. (Цlыху сэбэпыншэм хужаlэ.)●
●Си тхъэгъуэм си гъуанэдэплъэ, си лъаджэгъуэм къыслъимыплъэж.●
●Удым и удыгъэр япэ ирегъэщ.●
●Уеплъмэ, дахэщ, зэгуэпхмэ, банэщ.●
●Укlытэр и нэгу щэлъщ, акъылыр и бзэгу телъщ.●
●Укlытэр щагуэшым дурэшым дэсащ.●
●Унэм я мыгъуэр я гъуоущ.●
●Фэ зытетым гу кlуэцlылъщ.●
●Фэкlэ щlалэрэ гукlэ лlыуэ.●
●Фыз бзаджэ нэпсрыгуащэщ.●
●Фыз фэрыщl лlыгъапцlэщ.●
●Фызгъэгъу лlы гъум.●
●Хабзэмыщlэ щытхъухьым хьэгулывэм фо хекlэ.●
●Хэмылъ хэлъхьэ кlуэри лъэпхъуамбыщlэ хилъхьащ. (И lыхьэ зыхэмылъым къыхихын и гугъэу кlуэри хилъхьэри къэкlуэжащ, жыхуиlэщ.)●
●Хуабэ хъумэ, мэдыд, щlыlэ хъумэ, мэдий.●
●Хьэ къарэ кlапэ жьэдэлъ хуэдэ. (Нэкlу фlыцlэ дзэ хужьым хужаlэ.)●
●Хьэжыщlри сату щlынри зэдегъакlуэ.●
●Хьэзыр lупэху, щlэращlэ.●
●Хьэкlэри кхъуэкlэри зэрепх. (lуэху куэд зэпызыщэм хужаlэ.)●
●Хьэлэболэ былым хуэщщ.●
●Хьэр и напэщ, кхъуэр и пащlэщ.●
●Хьыгъуэм гуащэщ, къэхьыжыгъуэм псэжьщ.●
●Шхэгъуэм дыгъужьщ, лэжьэгъуэм жындущ.●
●Шхырыджэгу ныбалъэ, гъаблэ хъумэ, щхьэпlыж.●
●Шыщlэ къамылъхуам уанэ хузэщlелъхьэ.●
●Щымысымаджэми бэджынэ и щlасэт. (Зызыгъафlэм хужаlэ.)●
●Щыуэгъум лъапцlэщ, щыпцlапцlэм вакъэщ.●
●Щlалэ фlыцlэ нэкlуфlэ, ахъшэ фlыцlэ гуфlакlэ.●
●Щlалэм къижыхьмэ, лlыжьым и лъэдий мэуз.●
●Щlыр бжьэкlэ епщри, къыпыщым тоувэ.●
●Щlыр къэмыщтэу къэщтэнукъым.●
●Яхуэукlыркъым, яхуигъэкlыжыркъым.●
●Яхутемыхьэ яхутекlыжыркъым.●
●lэгу нэщl пащlэ пlий.●
●lэмбатэ зэрымытым lэтэ ирегъэувэ.●
●lэнэ щагъэувым щохуэх, фадэ щаlэтым щохутэ.●
●lыхьсыхь lыхьэшх.●
●lупэ зэв джей быхъу.●

...................
Giriş     1.Bölüm     2.Bölüm     3.Bölüm     4.Bölüm    
5.Bölüm     6.Bölüm     7.Bölüm     8.Bölüm     9.Bölüm
...................