DERS -2
 MAMŞIRATI İrme Ö. Temurlenk
...................

Ses bilgisi (Fonetik)
 

Y y

 

Harf “у-u”, dar, daha dudaksıl, yüksek sesli. Rusça’daki “y-u” dan daha kapalı. Tam olarak Türkçe’de ki “u” karşılığı sestir. Ancak başka sesli harf ile yanyana geldiğinde İngilizce’de ki “w” sesi gibi okunmalıdır.


Aşağıdaki harf bileşimlerini okuyalım.


 

бу-bu ду-du гу-gu лу-lu му-mu ну-nu ру-ru фу-fu уб-ub
уг-ug уд-ud ум-um ун-un ур-ur уф-uf

 


Aşağıdaki sözcükleri inceleyelim ve ezber fişleri oluşturalım      

УД - уд ud can
   
CУГ - cуг  şug yakacak odun
   
ÆРДУ - æрду ærdu saç teli (saçlar)
   
КУРЫН - курын  kurın  istemek
   
БУР - бур bur sarı
   
ДУР - дур dur taş
   
ДУДЫН - дудын dudın sızlamak
   
УРОМЫН - уромын uromın durdurmak (beklemek, engellemek)
   
СУДЗЫН - судзын şuzın yanmak
   
РУВЫН - рувын ruvın  okşamak
   
КУСЫН - кусын kuşın çalışmak
   
ÆМПУЛЫН - æмпулын æmpulın büzülmek (çekmek)

 

 

Seslendirmede, æyyилын-æuuilın-çiğnemek, бaayyoн-bauuon-güven gibi bir çok seslinin “a, æ, и-i, o, y-u, ы-ı vs..) yan yana gelmesinden oluşan bir sözcüğün okunuşunda ‘u’ sesinin İngilizce de ki gibi ‘w’ (dublu v) ile seslendirilir. Oset Anadiline harf olarak “w” girmediği ve Anavatanın onayı alınmadıkça seslendirmeği İngilizce de ki “w” gibi yapacağız, ancak yazımı, birlikteliği sağlamak açısından, “u” ile yazmaya devam edeceğiz.

 

Aşağıdaki y-u ile başlayan sözcüklerde ki “y-u”, İngilizce de ki “w” gibi okunmalı.

 

 

УЫНГ - уынг uıng wıng sokak
       
УЫДОН - уыдон uıdon wıdon onlar
       
УЫНЫН - уынын uının wının görmek
       
УЫНД - уынд uınd  wınd  görüntü
       
УЫЙ  - уый uıy wıy o
       
УАГ - уаг uag wag terbiye(ar)
       
УАД - уад uad wad oda
       
УИДАГ уидаг uidag widag kök(dal)
       
УАДУЛ - уадул uadul wadul  yanak
       
УАРЫН - уарын  uarın warın yağmur
       
УИДЫГ - уидыг uidıg widıg kaşık

 

 

Aşağıdaki sözcükler arasında bulunan “y-u” dan sonra gelen sesli ile birlikte okunurken “y-u” nun İngilizce de ki “w” gibi okunması.


 

AУАЙЫН -  aуайын auayın awayın seğirtmek (çabuk gitmek)
       
ХАЙУАН - хайуан xayuan xaywan hayvan
       
ТАУЫН - тауын tauın  tawın  yaymak (sermek)
       
ТУАГ - туаг tuag twag ekşi
       
СУАНГ - суанг şuang  şwang ta (ta oraya kadar)
       
ХАУЫН - хауын xauın  xawın düşmek
       
КÆУЫН - кæуын  kæuın  kæwın ağlamak


 

Aşağıdaki sözcüklerin sonunda bulunan “y-u” nun İngilizce de ki “w” gibi okunması.


 

КАУ - кау  kau  kaw çit
       
САУ - сау  şau şaw siyah(kara)
       
АРГЪАУ -  аргъау arğau arğaw masal(hikaye)
       
НАУ - нау  nau  naw  gemi

 

 

Aşağıdaki harf bileşimlerini okuyalım.

 

уа-ua уи-ui уе-uye уо-uo уы-uı ау-au иу-iu еу-yeu оу-ou
ыу-ıu ауа-aua ауи-aui ауо-auo ыуи-ıui ауы-auı

 

 

Aşağıdaki sözcükleri inceleyelim ve ezber fişleri oluşturalım

 

АУЫЛТЫ - ауылты  auıltı  buradan
   
БАУАЙЫН- бауайын   bauayın uğramak
   
БАУАД- бауад bauad uğrama
   
БАУЫРНЫН - бауырнын bauırnın inanmak
   
ИУХАТТ- иухатт iuxatt bir kez


 

Aşağıdaki harf bileşimlerini okuyalım.
 

куы-kuı гуы-guı хуы-xuı

 


Aşağıdaki sözcükleri inceleyelim ve ezber fişleri oluşturalım

 

 

КУЫД - куыд kuıd  nasıl
   
КУЫРОЙ - куырой kuıroy değirmen
   
ГУЫДЫР - гуыдыр guıdır kilit
   
ХУЫДОН - хуыдон xuıdon domuz ahırı
   
ГУЫБЫН - гуыбын guıbın karın
   
ГУЫБЫР - гуыбыр guıbır kambur
   
ГУЫРЫН - гуырын guırın doğmak
   
КУЫРД - куырд kuırd sözlü (istenmiş)
   
КУЫРМ - куырм  kuırm ama(kör)

 

 

Aşağıdaki sözcükleri уы-uı bileşenini düşünerek okuyalım.

  

КУЫРОЙ - куырой kuıroy değirmen
     
КУЫД - куыд  kuıd nasıl
     
ГУЫДЫР - гуыдыр guıdır kilit
     
ХУЫДОН - хуыдон  xuıdon domuz ahırı

 
 

 

ALIŞTIRMALAR

 

Aşağıdaki Sözcükleri Okuyalım. Boşlukları doldurarak kendimizi test edelim.

  
  

буар buar .............................
     
дуне .............................. .............................
     
хайуан .............................. .............................
     
нау   nau  .............................
     
кау kau .............................
     
ауайын .............................. .............................
     
уидаг uidak .............................
     
уидыг .............................. .............................
     
уарын uarın .............................
     
уадул uadul .............................
     
уад uad  .............................
     
уаг .............................. .............................
     
уый .............................. .............................
     
уынд uınd .............................
     
уынын .............................. .............................
     
уынг uıng .............................
     
гуыдыр .............................. .............................
     
уыдон uıdon .............................
     
курын .............................. .............................
     
уынын .............................. .............................
     
куырд kuırd .............................
     
дукани dukani  .............................
     
дуне  .............................. .............................
     
иухатт .............................. .............................
     
бауырнын baurnın .............................
     
куырой  kuıroy .............................
     
бур bur .............................
     
буар buar .............................
     
дур dur .............................
     
дудын dudın .............................
     
уромын uromın .............................
     
куыд .............................. .............................
     
хуыдон xuıdon .............................
     
гуыбын .............................. .............................
     
гуыбыр guıbır .............................
     
гуырын .............................. .............................
     
куырм kuırm .............................

 

 

Aşağıdaki sözcükleri okuyalım ve bitimine dikkat edelim.

     
       

мад mad anne
     
бел byel bel
     
дукани dukani dükkan
     
дуне dunye dünya
...................
1.Ders      2.Ders      3.Ders      4.Ders      5.Ders      6.Ders      7.Ders      8.Ders      9.Ders      10.Ders      11.Ders
...................
........................................................................................................................................................................