Doç. Dr. VINEREKO Mir
Adige Geleneği (Адыгэ Хабз),
Altıncı. sınıf ders kitabı çevirisi, Maykop, 2007. s.46-.47.
Adige Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından kabul edilmiştir.
Maykop, Adige Cumhuriyeti Devlet Basımevi, 2007
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız

Adige kadın ayağı giysi ve takıları birkaç parçadan oluşurdu:

– Yuvarlak deri (сэхътан) ayakkabı

– Pabuç (папыщ)

– Takunya, nalın (пхъэцуакъэ)

– Yüksek topuklu çizme (щырыкъу лъэдэкъэ лъагэр) (*)

– Dikişli yumuşak deri ayakkabı (цокъэзэк1ад)

– Bacaklık (tlay/лъай) – Deriden,silindir gibi olur,bacaklara geçirilirdi.

– Kaba deri ayakkabı (1ашъо цуакъэ) – Köle kadınlar tarafından giyilen ve  kaba/işlenmemiş sığır/öküz derisinden yapılmış ayakkabı.

Yumuşak deri ayakkabı (цокъэзэк1ад), ilk ve sonbahar mevsimlerinde giyilmek üzere dikilirdi.
Yumuşak deri ayakkabının bez görünümlü kaba, keçe gibi  bir çeşidi  tarlada ayağa takılırdı.
Kaba deri ayakkabı (1ашъо цуакъэ), işlenmemiş sığır derisinden yapılır, kış mevsiminde ev ve bahçe hizmetlerini gören köle kadınlar (пщыл1-унэ1ут шъузхэр) tarafından giyilirdi.
Adige kadın ayak takımlarında, ayağa uygun ve güzel bir görünüm elde edilmesine özen gösterilirdi. Kadın ayakkabılarının, giysi ve takılarının rengi ve dikiş biçimi, o kadının ya da kızın mensup olduğu aileyi (л1акъо), statüsünü (**) belli ederdi (s. 76-78).
Bilgi notu:

(*) Burada bir basım hatası vardır, kitabın 77. sayfası basılmamış, 76. sayfadan 78. sayfaya atlanmıştır.

Мы ч1ып1эм напэ 77-р тедзагъэп-HCY/Хь. Дж.

(**) Bu renk, biçim ve dikişlerden kadın ya da kızın bey (pşı), soylu (werk), serbest köylü (fekol’, tlkhukol’)  ya da  köle, hangi gruptan olduğu anlaşılırdı. Sözgelişi bir fekol kadın, bey/pşı ya da soylu/werk çizmesi giyemezdi, günümüzde de çavuşun general apoleti takamayacağı gibi. -HCY
Sözlük:

Mest  (сэхътан цокъэ хъурай) – Katlı mestin üzerinde üçüncü ayak takısı olarak mest ile bacaklık (лъае; tlaye) üzerine giyilirdi.

Pabuç  (папыщ) – Kadın ayak giysisi;topuğa (лъэдакъэ) düşen kısmı  yüksek ama topuklu (лъэб)olmazdı.

Çizme (щырыкъу) – Ayakkabıcı ya da fabrika üretimi ayağa giyilen giysi.

Yüksek topuklu çizme (щырыкъу лъэдэкъэ лъаг) – Ayakkabıcı tarafından yapılan ya da fabrikada üretilen yüksek topuklu çizme.

Ekli dikişli ayakkabı (цокъэзэк1ад; çokazeç’ad) – Yüzü kapitone (хъэдэн дытагъ) ya da deri, tabanı kalın deriden (1ашъо)  yapılmış ayakkabı.

Deri ayakkabı (1ашъо цуакъ) – Sığır derisinden yapılmış ayakkabı.