KUÅžHA BeÄŸ Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız BüyüÄŸü Yımıs, küçüÄŸü de Vezırmes olan iki Nart kardeÅŸ vardı. Yımıs yeni evli, Vezırmes ise bekardı. Yımıs, evi kardeÅŸine bırakıp bir yıl sürecek olan…
L'IPIY Bilevsten Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nart Verzemeg (**) (ОрзÑмÑдж) sefere çıkacağı sırada eÅŸi Setenay’a dönüp; fazla gecikirsem bir bizi (дыды) eline batır, kan akarsa ölmüÅŸüm demektir, dönemeyeceÄŸim ama süt…
BERETAR Ä°smail Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız I TlepÅŸ Nartların ilk demircisiydi. Demiri ısıtıp tavına getirdiÄŸinde bir eliyle ateÅŸten çıkarır, diÄŸer elinin yumruÄŸuyla da döverdi. Böyle çalışıp dururdu. Gün geldi oÄŸlunu…
NESKUR Ä°brahim Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Bir gün iki kendini bilmez kiÅŸi TlepÅŸ’in (ЛъÑпшъ) yanına geldiler. - TlepÅŸ! dediler. - Ne istiyorsunuz? - Bize birer kılıç yap, dediler.- Nasıl bir…
ÅžHALAHO Abu Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Bu olay çok eski bir tarihte oldu. O zamanlar ülkemizde Nartlar yaÅŸamaktaydılar. Çok sayıdaki mezarları halen Vıbın Irmağı ötesindedir. Karadeniz kıyısında oturan Nartlar balıkçıydılar,…
Ada Net Mercuicus rüzgar tanrısıdır, babası Zeus annesi ise yaÄŸmur perilerinden biri olan Maia'dır. Kanatlı sandalları olan Mercuicus aynı zamanda tanrıların habercisidir. Arkadia da Kylleni dağının dik yamaçlarında bulunan oldukça…
Bu yıl Adıge Cumhuriyeti 100. yılını kutluyor. Bu baÄŸlamda, Adıge Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı, Adıgey devletinin 100. yıldönümü için en iyi slogan yarışması ilan etti. Herkes kendi sloganını çnerebilir. Slogan önerileri 15…
CC Notu: AÅŸağıda makalenin yazarını bilen okuyucularımızın bizi bilgilendirmelerini rica ediyoruz. Nart Destanları Kuzey Kafkasya otokton boylarından olan Adigelerin diÄŸer boylarla birlikte müÅŸterek destanlarıdır. Adige deyimi içerisinde Kabardey-Balkar Özerk Cumhuriyeti…
Derleyen: Sirazhdin Elmurzayev Çeviri: Tarık Cemal Kutlu Çeçen Närt Erstxó Efsaneleri ve Masalları , Sayı 43-49 Yüzyıllar önce dünyada, her biri diÄŸerinden çok daha güçlü olan altmış Närt Erstxó yaşıyormuÅŸ.…
Magomet Habiçev Çeviri: Adilhan Appa Kırım Dergisi, Sayı 23 Karaçay Nart mitolojisi ile ilgili materyaller henüz tam anlamıyla toplanamamıştır. Åžimdiye kadar çeÅŸitli yerlerde yayımlanmış olan Karaçay Nart destan ve efsaneleri,…
YÄ°SMEYL Özdemir Özbay Mitoloji ve Nartlar Kuzey Kafkasya Halk Destanlarının sembolü olmuÅŸtur Seteney GuaÅŸe. Güzeldir, bilgedir, Nart kurultaylarında çözümlenemeyen toplumsal sorunlar O'nun dudakları arasından çıkan sihirli bir kaç söz ile…
Kvics Hezretaly Çeviri: YEUTYKH Adnan Cankılıç At arkadaÅŸ gibidir. Adige karnını aç bırakır. Ama atın karnını aç bırakmaz. Atın ilk evcilleÅŸtirilmesinden bugüne kadar, geçen beÅŸ bin yıldan beri insanoÄŸlu dur…
AyÅŸe Övür Arkeolog M.A. Toplumsal Tarih Dergisi, Sayı 155, Kasım 2006 Türklerin Çerkes/Çerakis adını verdiÄŸi Kuzey Kafkasyalı Adige halkına, Araplar fierkes/fierakis, Batılılar ise Kirkassien (Circassian) adını verirler. Çerkeslerin MÖ 6.…
YAÄžAN Ümit Özveri Kafdağı Dergisi Dilden dile, ağızdan aÄŸza aktarılarak zamanımıza dek ulaÅŸan bir söylencedir Amazonlar söylencesi. Ä°nsanı büyüleyen bu söylence gerçek midir? Amazonlar gerçekten yaÅŸamışlar mıdır? Yoksa bütün bunlar…
YÄ°SMEYL Özdemir Özbay Mitoloji ve Nartlar Kitabından "Nart efsaneleri, Kuzey Kafkasya'nın otokton halklarından oluÅŸan Çerkeslerin binlerce yıldan bu yana ürettikleri Ulusan Destanlar bütününün adıdır." Çerkes Mitolojisi'nin bütününü kapsayan Nart Destanları,…
Aydın Osman Erkan Atlantis insanlık tarihinin en büyük muammasıdır... Efsane ÅŸöyle baÅŸlar; zamanımızdan 11.500 yıl kadar önce genellikle bir çoklarının Atlas Okyanusunda olduÄŸunu iddia ettikleri bir kıta varmış. Bu ülke…
http://vm.kemsu.ru/en/skyth/skyth-pegas.html Çeviri: Sencer Busun Bazen Ä°skit mezarlıklarındaki objeler bize ÅŸaşırtıcı detaylar anlatabiliyor. ÖrneÄŸin, çok eski deÄŸil, 1982 yılında Moskovalı bir arkeolog olan Prof. A.M. Leskov, Adigey'in Ulyap kasabasındaki bir Ä°skit…
Der Blanke Schild - Kabardinische Heldensvcrlag kültür und Fortschritt BERLÄ°N 1958 SANE-dcr Göttertrank Almanca’dan çeviri: Kundeyt Surdum Not: Yayına Adigece sözcükleri düzelterek yayına tekrar hazırlayan YEDÄ°C Batıray Özbek (Y.N) Yeni Kafkasya…
Der Blanke Schild Kabardinische Heldensagen Verlag. Kültür und Fortschritt. Berlin. 1958 Çeviri: Kundeyt Åžurdum Eskiden bir Nart köyünde Kuytsuk adında ihtiyar bir adamla, ihtiyar karısı yaÅŸarmış. Kadın öyle kavgacıymış ki,…
Ä°ron AÄŸdevtte ve Ä°ron Farn Kitapları Çeviri: Muammer Tekin EFÅžATÄ° (AFÅžATÄ°) Av Hayvanları Tanrısı Av hayvanları tanrısı olan EfÅŸati inanışa göre en eski tanrılardandır. Yüksek daÄŸ zirvelerinde yaÅŸar ve aÅŸağıdaki…
SOSRUKOS Schwert und ROSS Der blanke Schild Kabardinische Heldensagen Verlag. Kültür und Fortschritt. Berlin. 1958 Çeviri: Kundeyt Åžurdum Çabuk büyüyordu Sosruko. Yaşıtları daha beÅŸikteydiler. O ise, avluda koÅŸup duruyor, aşık…
Not: Bu makalenin kaynağı hakkında bilgi olmadığı için yazarın adını koyamadık. Bilginiz varsa lütfen CircassianCenter’ı bilgilendiriniz. Kuzey Kafkasya Halk Destanlarının ünü en yaygın olan kahramanıdır Sosrıkua. Her çaÄŸda,…
Kafkasya Dergisi Nart destanları Kuzey Kafkasya otokton boylarından olan Adigelerin diÄŸer boylarla birlikte müÅŸterek destanlarıdır. Adige deyimi içerisinde Kabardey-Balkar Özerk Cumhuriyeti sınırları içinde yaÅŸayan Çerkesler ve Adige Özerk Bölgesi’nde yaÅŸayan…
HUÅžT Ä°brahim Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız I Natların (Nart) eskiden sihirli bir altın elma aÄŸaçları vardı. Bu altın aÄŸaç sıradan bir aÄŸaç deÄŸildi: AÄŸaç üzerinde sabahleyin açan bir çiçek, akÅŸamleyin…
Çeviri: Yismeyl Özdemir Yamçı Dergisi, Mayıs 1977-Åžubat 1978, s.97 Kuzey Kafkasya'nın diÄŸer halklarında olduÄŸu gibi Abaza halkının folklorunda de Nart destanları yaÅŸar. Bu destanlardaki olaylarda, insan üstü gücü olan iri…
TLETSERUK Nahit Serbes Temmuz 2012 Eski Yunanlılar bütün savaÅŸçıları kadın olan bir ülkeden bahsederler. O ülkede yaÅŸayan kadınlara da "Amazon" derler. Amazonların gerçekten yaÅŸadıklarına dair bazı dayanak noktaları da var.…
HADAGHALH'E Asker Natlar, Cilt-5 sh-280-281-282-283 Anı-468 Maykop-1970 Çeviri: GHUNEKHO K. Özbay Nartlarda bir genç vardı. GörünüÅŸte yiÄŸit, mert biriydi. Ancak bunun kötü bir huyu vardı ve bunu kimseler bilmiyordu. Sabahları…
Vladislav Ardzınba S.S.C.B. Bilimler Akademisi DoÄŸubilim AraÅŸtırmaları Enstitüsü www.kaf-dav.org.tr Rusça'dan Çeviri: Orhan Uravelli SUNUÅž Prof.Dr. Ahmet Ünal Münih (Almanya) Üniversitesi Eski Anadolu Dilleri ve Hititoloji Eski BaÅŸkanı Çukurova Üniversitesi Arkeoloji…
YISMEYL Özdemir Kafdağı, Kuzey Kafkasya Kültür DerneÄŸi Aylık Kültür Sanat ve Haber Dergisi, Yıl 1, Sayı 2, Mart 1987 "Nart Destanları, Kuzey Kafkasya'nın otokton halkı olan Çerkeslerin binlerce yıldan bu…
Yeni Kafkas Dergisi Çeviri: BABUG Ergün Yıldız Her milletin kendine has efsaneleri, hikayeleri vardır. Bu efsaneler milletin en uzak, en karanlık devirlerini açıklayan belirten birer ışıktır. Tarih belgelerinin sustuÄŸu devirler…
CircassianCenter Ocak: Akılda tutma ayı Åžubat: Erkek ve kadının kutsal birliÄŸi Mart: Bahar gündönümü, gece gündüz eÅŸitliÄŸi, doÄŸum ve onun kutsal yolculuÄŸu. Nisan: Adigelerin gurur kutlaması. Mayıs: Kutsal gök kürenin…
L’IH’ESE Svetlan Adige Mak, 11 Ocak 2010 Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız EVTIH Asé, alışıldığı üzere, Adigey’de her bir yılın özelliÄŸini bulup yansıtmada ustalaÅŸmış olan ünlü bir ressamımız. Mezıtha’nın (1) sırtında…
Nartlar Dergisi Cilt-7 teks-620 Mıyekhuape Çeviri: GHUNEKHO K. Özbay Tufan olunca Nuh peygamberin gemisi uçsuz bucaksız suların üstünde kalır. O zamanlar Asya kıtasındaki Khushhamafe (Kafkas) dağı her taraftan görülmekteydi. Nuh’un…
Anlatan: Emin Bebe Derleyen: HAPÄ° Cevdet Yıldız Genç avcı, avlanmak için daÄŸda gezerken çok güzel bahçesi olan büyük bir evle karşılaÅŸmış. Kapıyı açıp bahçeye girdiÄŸinde çok güzel bir kız görmüÅŸ.…
GHUNEKHO Savsır Özbay Rahmetli babaannem Tseylerin Jınt ailesinden olup kendisi Adigey doÄŸumlu halasının yanında yetiÅŸmiÅŸti. Halasından duyduklarını da babam toparlamıştı. Babamın kayıtlarından babaannem TSEY Salvar’a ait iki Nart efsanesi. Anlatan:…
Vildan Selvil Hititlerde özgün bir mitolojiden söz etmek oldukça güçtür. Hitit efsaneleri çok güçlü o bir ÅŸekilde Hurri, Hatti ve Mezopotamya etkisinde kalmıştır. Hititlerden günümüze gelen efsanelerde bu etki açıkça…
SEAUH Seferbıy ÐартхÑÑ€ Ð°Ð´Ñ‹Ð³Ñ ÑпоÑ,cilt VI,s.99-100 Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nart AÅŸemez çok ünlü biriydi. Şık ve güzel giyimli, sefere çıktığında yiÄŸitlik gösteren biriydi. Bir gün çok yorulmuÅŸtu. Bir ormana…
CC Notu: DeÄŸerli okuyucumuz Serkan beyin gönderdiÄŸi bu makalenin yazarı bilinmemek-tedir. Bilen okuyucularımızın bizi bilgilendirmelerini rica ediyoruz. Prometheus Titanlar soyundandır. Hesiodos’un söylediÄŸine göre; Titan Ä°apetos’la Okeanos’un kızı Kleymene’nin oÄŸludur. Prometheus’un…
Turabi Saltık Mitoloji nedir? Tarihsel süreç içerisinde doÄŸuÅŸu ve geliÅŸmesi nasıl baÅŸlamıştır? Ä°nsanın mitolojiyle iliÅŸkisi nedir? Bu iliÅŸki hangi gereksinimlerden kaynaklanmıştır? YaÅŸamın mitolojiyle bağı nedir? Bu sorulara cevap vererek baÅŸlayalım.…
HADEÄžAL’ Asker Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Kaynak: ÐартхÑÑ€ Ð°Ð´Ñ‹Ð³Ñ ÑпоÑ, Maykop, 1971, cilt VI, s.317. AÅŸemez adı, sert, kılıç gibi keskin birinin adı olarak Nart destanında yer alır. Bu nedenle…
TSIRÄžO Set Derleyen: TLEVSTEN Yusıf Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nart YaÅŸe adlı iyi bir adam vardı. YiÄŸitti, geniÅŸ toprakları vardı, toprağının sınırları uzaklara deÄŸin uzuyordu. Altı oÄŸlu vardı. Nart YaÅŸe'nin…
Åž’AVEFIJ HaÄŸur Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Vezermeg (ОзÑpмÑджь;Verzemeg), Natiye'de (Nart Ülkesi'ne) yaÅŸayan düzgün, doÄŸru ve iyi kalplinin biriydi. Bu nedenle Natlar (Nartlar) onu sürekli baÅŸkan seçerlerdi. Verzemeg'in hep baÅŸkan seçilmekte…
Bagrat Şınkuba YürüyüÅŸ dergisi, 21 Aralık 2008 Yalnız 'Batı'nın Promethesi mi var? Her halkın bir Promethe'si vardır! Çok tanınmasalar da, halklarının tarihindeki yeri Promethe'den geride deÄŸildir. Her biri kendince ateÅŸe…
Anonim Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız NATLARIN ÜLKEMÄ°ZDEN AYRILIÅž BÄ°ÇÄ°MÄ° Tarlasında çift sürmekte olan kocasına yemek götürmekteydi Nat (Nart) karısı. Yolda küçük cüsseli bir insanla karşılaÅŸtı. Çok ilginç bulup cebine koydu…
Anlatan: Batıray Özbek (ЕДЫДЖ) Yazan: Hapi Cevdet Yıldız Tanrılar Tanrısı Tha (ТхьÑ) OÅŸhamafe'deki (1) sarayından, birgün yeryüzünde yersiz yurtsuz durumda dolanıp duran insancıklara haber saldı: "Herkes küçük Tanrı günü olan…
Derleme: K'UBE Åžaban Kaynak: Adighe Folklor I, Paris, 1959 Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Bütün Adigeler hep birlikte beylerbeyi (пщы ÑпщыжьÑу) Seçtiler BoletekopÅŸ'ı. O dönemler büyük beyi (beylerbeyi) herkes dinler, Ülke…
Derleme: Soner Daur Kocsav Kaynak temini ve derleme: YENEMUK Mehmet Mahir M.Ö. 750 yılları ve sonrasında da Hititlerin bakiyeleri olan eski Çerkesler Anadolu’dan Kafkasya istikametine doÄŸru geri dönüÅŸ süreci baÅŸlattılar.…
Derleme: K'UBE Åžaban Kaynak: Adighe Folklor I, Paris, 1959 Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız En eski halklardan biri olduÄŸu Eski tarih kitaplarında yazılıdır. Büyük Deniz'in (1) (Хышхо) ötelerine deÄŸin, Ünleri yayılır…
Derleme: Åžaban K’ube Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Kaynak: K’ube Åžaban (К1ÑƒÐ±Ñ Ð¨Ñбан), Adighe Folklor-I, NewYork, 1959. O kötü günde Bjedugh süvarileri Ölümden asla korkmamışlardı. Çıplak (silahları yetersiz) durumdaki genç atlılar…
K’UBE Åžaban Derleme: Åžaban K’ube Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Kaynak: K’ube Åžaban (К1ÑƒÐ±Ñ Ð¨Ñбан), Adighe Folklor-II, NewYork, 1963. Hathı’ların küçük Koç'as'ı, eyvah, Sakıncalı bir yerde avlanıyor. Kampını, eyvah, Ajıpsı deresi…
Okuma Kitabı 6 (ЛитÑратурÑм реджÑнхÑу тхылъ 6), Maykop, 1989. Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız 1 Savsırıko'nun baÅŸka bir yerde, seferde olduÄŸu bir sırada devler (иныжъ) saldırıya geçip Nartların mallarını yaÄŸmaladılar. "Savsırıko…
T’ALÄ°B Kodzoko Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nartların tüm sipariÅŸlerini tamamlayıp bitiren, yapacak bir iÅŸi de kalmayan TlepÅŸ, sıkılmaya baÅŸlamış, bunalıma düÅŸmüÅŸtü; sonunda, Seteney guaÅŸeye gidip ona danışmaya karar verdi. -…
Tolga Kaya Elimde kitap, yavaÅŸ yavaÅŸ, salına salına ve tadını çıkara çıkara yürüyorum ÅŸehri. Konstantinniye´nin en güzel yerlerinden biri olan “Divan Yolu”nda. O yol ki ÅŸehrin en güzel yerlerinden biri…
HADEÄžAL Asker (ХЬÐДÐГЪÐЛ1Ð ÐÑкÑÑ€) Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız ÖNSÖZ Ulusların, uzun geçmiÅŸlerini, yaÅŸayış biçimlerini ve nelerle uÄŸraÅŸtıklarını, geleneklerini, neler düÅŸündüklerini, olayları yorumlama tarzlarını, amaçlarını ve dünya görüÅŸlerini sergileyen ilginç söylentileri…
ÅžAPÅžIÄžE Ahmed Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Kocakarı: - Huysuz gelin kötü kalpli olur, A benim Ts'ırÄŸuj'ım, Sakın Aleglerin (1) evine götürüleyim deme, A benim Ts'ırÄŸuj'ım. Aleglerin evine götürülenler A benim…
PEÇ'EÅžH'O Ä°smahil Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Pselıho (пÑÑлъыхъо) (1) için Batnıko Åž'uts'e (Батныкъо Ш1уц1Ñ) Çırte (ЧыртÑ) (2) ülkesinden Nart ülkesine, VeÅŸ'ade-guaÅŸe'nin (3) yanına gelmiÅŸti. Ä°kisi bir pselıho konuÅŸması yaptılar. Pselıho…
Yermel Teras Atergos (Adige Ermeni'si) ÐартхÑÑ€ Ð°Ð´Ñ‹Ð³Ñ ÑпоÑ, cilt 7, Maykop, 1971, s. 78-80 Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Eskiden Nartlar arasında yaÅŸlıların öldürülmesi geleneÄŸi vardı. Jemadıv da (ЖÑмадыу) iyice yaÅŸlanmıştı.…
Ç'EK' Tlıf Geroiçeskiy Epos NARTI i Ego Genezis, Krasnodar, 1967, s. 349-350 Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Ra, benim AÅŸemez'im -diyor- Ra, benim Kyateven'im, (2) -diyor- Anasını yandığım, Ve-re ra-de raÅŸ!…
SEAUH Seferbıy Geroiçeski epos NARTI i ego genezis,Krasnodar,1967,s.362. Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Bolluk ve bereket içinde, yiÄŸitçe ve onurlu bir yaÅŸam sürdürmekteydiler Nartlar.Günün birinde, küçük bir kırlangıç kuÅŸu, Tha'nın (Tanrı’nın)…
ÅžAPSIÄžE Ahmed ÐартхÑÑ€ Ð°Ð´Ñ‹Ð³Ñ ÑпоÑ, том VII, МыекъуапÑ, 1971 Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nartların, yaÅŸlananları bebek gibi beÅŸiÄŸe baÄŸladıkları ve ninniler söyleyerek onları uyuttukları anlatılır. Ä°ÅŸte yeni gelinle büyükleri arasında…
G. Dumézil Wubıh Öyküleri, Paris, 1931, s. 169-170 Adigece Çeviri: HADEÄžAL Asker Türkçe Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Savsırıkua (СауÑырыкъуа) (1) Sofu (Шъауфыжь) (2) adlı pehlivanla (yiÄŸitle) karşılaÅŸtı. Güçlü Sofu Savsırıkua'ya…
Ä°smail KuÅŸü Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Verzemeg oÄŸlu Yerışeko, henüz bir bebek iken babasını yitirmiÅŸti, kendisini Setenay guaÅŸe büyüttü. Setenay guaÅŸenin yedi erkek kardeÅŸi vardı. Onlar kendisinden yedi günlük uzakta…
ÅžEVEÅž’U Hacemos Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Gogonıj (**) (Гогоныжъ) bir Nart'tı. Çok güçlü biri olduÄŸundan diÄŸer Nartlar onu kıskanıyorlardı. Nartlar bir araya gelip ondan kurtulmanın yolunu görüÅŸtüler. Seteney guaÅŸe adlı…
K'UAY Ä°smahil Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız GüneÅŸin akÅŸamleyin durakladığını,günbatımına doÄŸru gökyüzünde durakladığını ve bir süre öylece kaldığını hiç fark ettiniz mi? Böyle olmasının bir nedeni var çünkü: Setenay ile deri…
TIV Brakıy Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nart MığezeÅŸ guaÅŸenin üç oÄŸlu vardı: Verzemes, Yımıs ve Pşımaruk (Пщымарыку). Ayrıca üç de kızı vardı. MığezeÅŸ ölürken oÄŸullarına vasiyette bulundu: “Çocuklar, dedi. Kızları…
NEÄžUÇ SepÅŸah Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nart yiÄŸitlerinden Nemırıfo, Abın ırmağı vadisinde yaşıyordu. Bir delikanlı eÅŸ aramak amacıyla komÅŸu bir köye gidip bir kızla görüÅŸmüÅŸtü. Kız, "Åžu gün gelirsen sana…
L’IF Halid Çeviri: HAPÄ° Cevdet Yıldız Nartlar çok merhametli kimseler idiler. Güçsüz ve zayıf olanlara sataÅŸmaz ve onları rahatsız etmezlerdi. Yispler’le de savaÅŸmaz, tam aksine onları korurlardı. Yisp-guaÅŸe'nin kocası Hımışıj…