Deyleko Anyet
Adıge Devlet Üniversitesi kütüphanesinde «Adıge (Çerkes) felsefesi ve kültürü» isimli ansiklopedinin tanıtımı yapıldı. Eserin yazarı felsefe bilimdalında Prof. Dr. Hanehu Ruslan.
Etkinliğe Adıge Devlet Üniversitesi rektörü Mamıy Davut, AC. Çeraşe Tembot Sosyal Bilimler Enstitüsü müdür Tl’ıuju Adam, milli yazarımız Meşbaşe İshak, bilim çevrelerinden insanlar, öğrenciler, öğretim görevlileri katıldı.
Ansiklopedi önce elektronik ortamda yayınlandı, günümüzde ise kitap formunda da yayınlandı, 900’ü aşkın sayfa oluyor. Felsefe dalında şimdiye dek böylesi bir çalışma yoktu. Bu eser diğerlerine benzemiyor, Adıge (Çerkes) felsefesi ve kültürünü ele alıyor, felsefik, kültürolojik, etnolojik, antropolojik terminler ihtiva ediyor, bunun anlamı ise etnosun sahip olduğu entellektüel-manevi gelişimi aktarılmış.
Ansiklopedi, farklı temalardaki bilimsel verilerin toplandığı bir eser. Amacı ise dünyaya yaıyılmış bilginin derlenmesi ve sistemize edilmesi.
Hanehu Ruslan — Uzun yıllar önce Enstitüde felsefe sözlüğü yazımı ele alınmıştı. Daha sonra, oldukça vakit geçtikten sonra, bu eseri yazacaklardan bir grup oluşturmuştuk. Fakat gerçekten bu konu ile ilgilenmeye başlamam pandemi döneminde evde oturmaya başladığımızda oldu. Ansiklopediyi yazmamızın pek çok sebebi var. Ama en önemlisi fundemental yapıda ve sistemize edilmiş felsefik, kültürolojik terminler ve yaklaşımların derlenmemiş olması. Eserde bu eksikliği gidermeye çalıştık.
Ansiklopedi üzerine çalışmaya başlamadan önce çerkes felsefesi, kültürü konuları ile ilintili de olmak üzere tarih, etnoloji, felsefe, kültüroloji, din, nart destanları ile alakalı materyalleri okudum felsefik öneme haiz noktalarını ön plana çıkardım, derledim. Bunlar bizim ülkemizde ve yurt dışında yapılan araştırma gezileri materyalleri. Kitap üzerinde çalışırken makale ve farklı terminler üzerine 500 yazı yazdım, ele aldım. Bunlardan 300’ü eserde yer buldu. Bunun yanısıra 50 kişi ile alakalı yazı ve 60 kadar makale de yer aldı. Eserde ekoloji, ekonomi, dilbilimi ve edebiyat ile alakalı materyallerin felsefik yönleri de ele alındı, — dedi.
Toplantı katılımcıları konuşmalarında Çerkes bilimleri alanında ulusal felesefe dair bu büyük eserin ilk olduğunu belirttiler.