ÇERKES MOTİFLERİ

Kuzey Kafkasya Kültür Derneği
Ankara, Temmuz 1977

Çerkesler Kuzey Kafkasya’nın otoktan halkı. Araştırmaların ortaya koyduğu bir gerçek bu. Bir başka gerçek, dildeki çeğitliliğe karşın Çerkeslerin yaşam biçiminin bir oldugu, aynı ktilttirti oluşturduğu. Mitolojileri de tek vekimi motifleri Grek Mitolojisi ile ortak.Tanrilardan ateşi çalan Sosrikua, btiktilmez kırılmaz kılıçları dёven Tlepş vb. • • Bu konudaki gelişmeler ortak motiflerin Grek Mitolojisine Nart Destanları’ndan aktarıldığı savına güç kazandırıcı doğrultuda.

Çerkeslerin göçmen olarak bulundukları topraklarda da bir süre sürdürebildikleri sosyal уарı, bu yapının sürekliliğini sağlayan kurumlar, bu kurumların işlevleri, gezginler, inceleyicileri şaşırtıcı düzeyde. Doğaldır ki, bu halkın yaşam biçimini, sosyo-kültürel yapısını yansıtan onlarla koşut el sanat ürünleri olacaktı. Vardı ve bunlar birer beğeni örneğiydi. Kuzey Kafkasya Kültür Dernekleri’nin bu konuda Ankara ve İstanbul’ da açmış oldukları sergilerin gördüğü ilgi, sanat çevrelerinde uyandirdığı hayranlık bunun en yakın kanıtı.

“Çerkes Motifleri”, albümüzün adı. Biliyoruz ki, bu adı taşıyan çalışma, çok daha yorucu, uzun süreli bir araştırının ürünü olmalıydı. En azından Çerkes Folkloru, el sanatları konulu bir inceleme yazısını içermeliydi. Ancak en iyi çalışmayı ortaya koymak düşüncesine sıkı sıkıya sarılmanın, yapılması gerekli şeyleri büyü ölçüde geciktirdiği görüşündeyiz. Ayrıca Ьir yapıtın yetersiz olsa -kendisini en iyi göstermeye çalışmadıkça – yararlı oldugu, dahası bunun о alanda daha yetkin yapıtların itici gücü olacagi kanısındayız. Bunun yanısıra  amacımız  çok iddialı olmadığından eksik ve yetersiz olduğunu bildiğimiz küçük albümü yayımlamayı görev bildik.

Anadolu’nun şeşitli bölgelerinden gelen Çerkes Motifleri isteklerini topluca karşılamak yanısıra asıl amaç; Çerkes yapısı keçenin, dededen kalma halının, kilimin,hasırın, bir köşеуе atılı duran para kesisinin, iğneligin, günümüze gelebilen elbiselerin, gümüş iğnelerin, bunlar üzerindeki motiflerin kısaca Çerkes yapısı, Çerkesle ilgili her şeyin değerli ve önemli oldugunu belirtmek…

Kültürümüzü yaşatmak, var olmak savında olan her Çerkes’in folklorik değerlerimizin yitmemesi, derlenip degerlendirilmesi konularında çаЬа gёstermesi gerektiğini bir kez daha vurgulamak.

Bu amaçlara albümün yaygınlık kazanması oranında yaklaşılabileceğini biliyoruz. Bunun için de ilk önlem fiyatın düşük tutulması idi. Ancak derneklerarası istişari toplantılarda oyЬirligiyle alınmış bir karar vardı: “Ankara’da Kafkas Kız Öğrenci Yurdu yaptırmak”. Gelirini gereğine ve önemine inandığımız bu yurda ayırınca fiyatını yüksek tutmayı uygun bulduk.

Albüm iki bölümden oluşuyor: Birinci bölümde Azamat Min Kutas tarafından derlenen, Miyekuape’de yayımlanan “Adiğe Halk El Sanatlari” albümünden kimi motifler olduğu gibi aktarıldı. İkinci bölümde motiflerimizden Ьir bölümünün
günümüze uygulanaЬilme olanagı araştırıldı.

Motifleri albümden aktarıp düzenleyen ve uygulama örneklerini çizen Nefin (YILDAR) DAGISTANY, Melek (F!DAN) ATALAY, Avni YEHUTLE ile “Çerkes Motifleri ” ni baskiya hazirlayan Necdet НАТАМ, Keramettin DONMEZ ve Yunus BLENGAВS’a, ayrıca basımda olanca titizliği gösteren Emek Klişe çalışanlarına teşekkür ederiz.

Bu konuda araştırıya, derlemeye dayalı daha yetkin,daha özgün yapıtların gecikmemesi umut ve dilegiyle…