NIBE Anzor
Adıge Mak, 29 Kasım 2024

Psışuape Ulusal Kültür Merkezi, bu dinlence beldesinde yaşayan ulusların kültürlerini yaşatma ve geliştirme konusunda ortaya konmuş büyük bir proje…

1994 yılında, Psışope Rayonu Kültür Bölümü Başkanı olan ve artık aramızda olmayan Krikor Mazlumyan’ın girişimiyle Psışuape Kültür Merkezi kuruldu. Çalkantılı bir dönemden geçen Rusya’da açılan ilk kuruluşlardan biri Psışope Kültür Merkezi idi.

Otuz yıl önce Mazlumyan’ın “bayrağı” altında toplanmış onlarca uzman ve yetenekli kişi, halen merkezde çalışmayı sürdürüyor. Ulusal sanat; geçmişin kültürel zenginliğini ve anılarını canlı tutmayı ve geliştirmeyi, gençlere anadil, tarih ve kültür eğitimi vermeyi, barışı ve komşuluk ilişkilerini geliştirmeyi amaçlayan bir proje olarak kişileri bir araya getiriyor, güçlükleri ve engelleri birlikte aşıyorlar.

İlk yıllar yoğun bir çalışma içindeydiler. Sıfırdan işe başlamışlardı. Müzik enstrümanlarını “tek tek” topluyor, kabinler kuruyor, köy köy dolaşıp yetenekli kişileri belirliyor, gruplar oluşturuyorlardı. Şarkıcıları, müzisyenleri, usta öykücüleri, ressamları, müzik aletleri yapanları bir araya getiriyor, değişik dönemlere ait eski eşyaları toplayıp koruma altına alıyor, bu tür düşünce ve istekleri destekliyor, repertuvarında görev alacak kadroları oluşturmaya öncelik veriyorlardı. Bu çerçevede Rusların, Adıgelerin, Ukraynalıların, Belarusların, Ermenilerin, Rumların ve Kazakların kültür merkezleri, aynı binada yan yana kabinlerde sıralanmış halde çalışıyorlardı.

“Ulusal Kültür Merkezi’nin amacı; ulusların kültürlerini ayakta tutmak, geliştirmek, birbirlerine saygı duymalarını sağlamak, iyi ve ortak amaçlar doğrultusunda dayanışma içinde olmalarını teşvik etmek, moral değerleri yükseltmek, Kuzey Kafkasya’daki barışı ve kardeşlik duygularını güçlendirmektir,” diyor kurumun başkanı Łıfe Zayir. “2012 yılından beri, kurucu öncümüz, Rusya kültür emekçisi ve şair Mazlumyan Krikor’un (Saak oğlu) adı Merkez’e verildi. Krasnodar Kray Meclisi’nin kararıyla Psışope Ulusal Kültür Merkezi, Krasnodar Kray’ın kurum adı olan kültürel zenginliklerinden biri oldu. Kurum, bugün Kray’ın yaşlısı genciyle herkesin bir dinlenme ve uğrak yeri haline geldi. Merkez’de devlet, ulus ve folklor günleri ile anma etkinlikleri düzenleniyor. Ulusal toplum örgütlerinden biri de Karadeniz kıyısı Şapsığlarının Adıge Xase örgütüdür. Bu örgütün RF’nin farklı yöreleri ve dış ülkelerdeki kurumlarla bağlantıları var; gösteriler, konserler, seminerler, yaratıcı laboratuvarlar ve festivaller düzenliyorlar, değişik kulüplerde faaliyet gösteriyorlar.”

Merkez’deki topluluk ve kulüplerden 49’u “Amatör Halk Kolektifi” ve “Örnek Sanatsal Topluluk” unvanlarını taşıyor, bunlardan 23’ü ulusal nitelikte topluluklar.

Başkan, Ulusal Kültür Merkezi’nin yetenekli uzman ve ustalarıyla ün kazandığını belirtti. Bu kişiler arasında Rusya, Krasnodar Kray, Adıgey ve Ukraynalı kültür emekçileri; ayrıca RF Kültür Bakanlığı tarafından başarı belgeleriyle ödüllendirilmiş isimler de bulunuyor.

30 yıl boyunca Ulusal Kültür Merkezi kolektifleri çok sayıda birincilik ve çeşitli ödüller kazandı. Kıvanç duymamak elde değil. Merkez, 22 Olimpiyat karşılaşmasına hazırlanmış ve katılmış olması nedeniyle RF Devlet Başkanı Vladimir Putin’in madalyasına, Güney Rusya kentleri Dünya Birliği’nin “Kafkasya’da Barışa Destek” ödülüne, RF Devlet Duması, Krasnodar Kray Parlamentosu, Ulusal İşler Bakanlığı, Belarus ve Adıgey başkanlarının başarı belgelerine; ayrıca Dünya Sanat Komitesi tarafından verilen “Altın Pegasus” madalyasına layık görüldü. 2017 yılında Merkez, Soçi kenti başarı kataloğunda ismen yer aldı.

Merkez’in kurucularından, Kuban yöresi ve Adıge Cumhuriyeti kültür emekçisi Heşh Aslan’ı Eylül 2005’te kaybettik. Geride, kendi yetiştirdiği yetenekli müzisyen, dansçı ve koreograflardan oluşan bir aile bıraktı. Babasının vefatının ardından yerine oğlu Ruslan geçti. Adıge Cumhuriyeti kültür emekçisi, Abhazya sanat emekçisi ve Psışope Ulusal Kültür Merkezi Başkanı oldu. Merkez’de Aslan’ın torunları Bibe ile Suret, damatları Terçıko Murat ve Ğırbı Said de çalışıyor. Aslan’ın en küçük torunu Asane, “Şapsığ” topluluğunda bayrak yarışını kazandı. Birçok başarı ödülü Heşh Ruslan ve onun ailesinin adını taşıyor.

Psışope rayonunun yaratıcı kolektifleri, yeteneklerini ülkenin değişik köşelerindeki konser salonlarında ve meydanlarda sergiliyor; uluslararası ve Krasnodar Kray festivallerine katılıyorlar. Rusya ve yakın komşu ülkelerdeki festivalleri takip ediyorlar. Koreografileri oldukça gelişmiş durumda. Ancak hepsinden daha önemlisi, barış, birlikte çalışma, barışçıl komşuluk ve dostluk ilişkileriyle bu bilinçle yetişmiş binlerce kız ve erkek çocuğun, anadillerini, kültür ve geleneklerini özgürce yaşıyor olmalarıdır.

Topluluğun yıldönümü, “Geçmişten Geleceğe” adlı, yerel el işlerinin yer aldığı bir sergi ve büyük bir şarkı-dans gösterisiyle kutlandı. Soçi kenti ve Psışope rayonu temsilcileri, Kent Meclisi üyeleri, gençler, emekçiler ve ulusal sanata hizmet eden sanatçılar tebriklerde bulundu. Çok sayıda ödül aldılar, çok sayıda çiçek buketi ve Rusya’nın değişik yörelerinden kutlama telgrafları geldi. Soçi Kent Meclisi ve yerel yönetimlerin Kültür Departmanları başkanlarının başarı ve kutlama belgeleri, ulusal merkezlere, yaratıcı topluluklara, kültür kurumu başkanlarına, kıdemli emekçilere ve onların iş yerlerine gönderildi. Başarılı bulunanlar arasında Ulusal Kültür Merkezi Başkanı Łıfe Zayir, Adıge Kültür Merkezi Başkanı Heşh Ruslan, “Fışt”, “Şapsığ” ve “Odış” (Одышъ; Altın Yöre) topluluklarının başkanları Huşt Fatime, Terçıko Bibe, Ğoşo Safıyet ve Ulusal Kültür Merkezi Sanat Yönetmeni Ğırbı Suret yer alıyor.

“Ulusal Kültür Merkezi, tartışmasız ve benzeri olmayan, güzel ve farklı çiçeklerden oluşmuş bir gül demetidir,” dedi kent yönetimi Kültür Departmanı Başkanı Marianna Ustinova. “Kurumların kolektifleri, Soçi ve Krasnodar Kray dışında başka yerlerde de tanınıyor ve çok sayıda ulusu bir araya getirmiş bulunuyorlar. Birçok ulus, yaratıcı çabalar içinde birlikte turlar düzenliyor, yarışmalara ve festivallere katılıyorlar. Böylece kardeşlik ve barışı, ülkedeki dayanışmayı güçlendiriyorlar. Bu ilerleyişin hep böyle sürmesini dileriz!”