Fehim Taştekin

İmedi kanalının sahte işgal haberiyle paniklemiş Tiflis sakin; iki trafik aracı hariç ne bir asker ne de bir polis göze çarpıyor. Olağanüstü normallik! Halka 2008 savaşını hatırlatmasın diye güvenlik görünür olmaktan çıkarılmış ama Rus işgali korkusu hala diri. Bu korkuya tezat Rusya’nın sinirlerini zıplatacak bir hamle yapıyor Tiflis; Çerkes soykırımına el atıyor.

Jamestown Foundation’ın (JF) Ilia Üniversitesi ile birlikte 20-21 Mart’ta düzenlediği ‘Gizli halklar, devam eden suçlar: Çerkesler ve Kuzey Kafkasya halkları’ adlı konferans vesilesiyle Tiflis’teydik. Tiflis Rusya’ya karşı elini güçlendirmek için Çerkeslere kur yapıyor. Çerkes soykırımında mikrofonu kapmak istiyor. Diaspora, Abhaz ve Osetlere karşı suçları ve 1864 sürgünündeki suç ortaklığına dair en ufak nedamet göstermeden Gürcistan’ın meçhule giden trenine binmeye niyetli değil.

Çerkes ayağını örgütleyen Amerikalı Ed (İyad) Youghar, Gürcülerle işbirliğini üç hedef üzerine inşa ediyor: ‘Gürcistan Çerkes soykırımını kabul edecek’, ‘soykırım topraklarında Soçi 2014 Olimpiyat Oyunları engellenecek’ ve ‘Kafkasya’nın bağımsızlığı için güçler birleşecek’. İyad, Çerkeslerin kullanıldığına dair kaygılara Çerkeslerin de Gürcistan’ı kullanacağı, soykırımın tanınmasında ilk kez fırsat doğduğu’ yanıtıyla ‘kazan-kazan’ denklemi kuruyor. Lobi yeteneği yüksek biri. Ne var ki bu diasporayı iknaya yetmiyor. Zira Türkiye’den hiçbir örgüt katılmazken Tiflis’e gitmeyi göze alan fert sayısı 6.

Bağımsız Çeçenya’dan yana figürler konferansta. Ana tema Çerkes sürgünü olsa da sergilenen Çarlıktan bugüne Rus İmparatorluğu’nun suç galerisi. Çerkeslerin ‘Tiflis, 1801’de teslim olmasaydı Kafkasya düşmezdi’ tespitinin muhatabı Gürcistan’ın süreçteki rolü teğet geçildi. Benzer mutabakat Gori’deki heykeli Kabe’ye dönüşmüş Stalin’in Abhaz, Oset ve Ahıskalılara karşı suçları için de geçerli. Tiflis Rus izini silme adına Zafer Anıtı’nı yıkarken Stalin heykeli için müze planlıyor.

JF Başkanı Glen Howard, Tiflis’i Kafkasya’nın başkenti ilan ediyor. Yani ABD, Gürcistan’a ‘bağımsız Kafkasya’nın merkezi’ rolünü biçiyor. Vakti zamanında Azeri lider Haydar Aliyev’in ulusal güvenlik danışmanlığını yapmış Vefa Guluzade’de Gürcistan liderliğinde ‘bağımsız Kafkasya’yı idealize ediyor. Çeçen lider Said Hasan Ebu Muslim bunu “Gürcistan olmadan Kuzey Kafkasya bağımsız olamaz” vurgusuyla destekliyor.

Çerkes katılımcıların emeli ise parlamentonun ‘soykırımı’ kabul etmesi. Nitekim üç Gürcü vekile bir tasarı teslim etildi. Sözlü olarak da Gürcüleri yutkunduran iki talep iletildi: Abhazya’ya ambargoyu kaldırın, saldırmazlık anlaşması imzalayın. Ancak Tiflis’te politika değişikliğinin emaresi yok. Tasarının onaylanacağı da şüpheli. İktidar konferansı desteklese de muhalefet ikircikli. Çünkü Mişa’yı ancak Rus oyunuyla devirebileceklerine kaniler. Esasen iktidar da soykırımı Rusya’nın sırtında sopaya dönüştürmeyi arzulasa da Moskova ile ilişkileri düzeltmek için didiniyor. Çerkesler konusunda asıl bastıransa ABD. İşin özünde Rusya’yı güneyden yumruklamak var.

Tiflis buluşmasından ne çıkar meçhul ama iki günün akşamında kurulan Kafkas sofrası fikir veriyor: Gürcüler Çeçenleri dansa kaldırıyor. Neşenin üzerine neşe, alkışın üzerine alkış. Cahar Dudayev’in dul eşi Alla Dudayeva da dayanamıyor. Kafkas neşesine Howard da ekleniyor. Bildiğinden değil. Beri tarafta Çerkesler bu neşeye direniyor. Dansın dayanılmaz cazibesi havyarlı krallar sofrasından insanları teker teker içine çekiyor.

Gürcüler ve Amerikalılar, Kafkasya birliğini bu dansta görmek istiyor. Lakin Çerkesler mesafe koyuyor. Afişe edilen birlik ama manzara bu. Yani Çerkesler dansa hazır değil. Yine de bu hamlenin artçı etkileri var; anavatan örgütleri Tiflis’e ‘karışma’ restini çekerken Tiflis buluşması diasporada Abhazya’nın arkasındaki yekpare Çerkes duruşunu tartışmaya açtı. Rusya ile müttefikliği seçmiş Abhazya Çerkes davasının önünde engele dönüşmemeli’ diyenler çıkıverdi. Yani ‘genişletilmiş Kafkas projesi’ Çerkes-Abhaz birliğini tehdit eden sürece evrildi.

Danstaki ikili: Eski Çeçen ‘first lady’ Dudayeva ve Howard…

Kafe, en zarif Çerkes dansıdır. Rivayet o ki 10. asırda kendine eğlenmeyi haram etmiş Çerkes prensesi, çobanın büyüleyen melodisine dayanamayıp dansa koyulmuş. Prensesi dirilten ‘kafe’ sevginin dansı olmuş.

NOT : Bu makale Sn. Fehim Taştekin’in izni ve bilgisi dahilinde radikal gazetesindeki köşe yazısından alınarak yayınlanmaktadır.
http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazarYazisi&ArticleID=990364&
Yazar=FEHİM TAŞTEKİN&Date=14.04.2010&CategoryID=100