ULUSAL KAYGI

TEVU Zamir
 Adige  Mak Gazetesi, Ocak 2013
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi

Geçtiğimiz Cumartesi günü Dünya  Adige  Xase’si (DAX) Yürütme Kurulu Nalçik’te toplandı. Üzerinde görüştükleri konulardan birisi de Suriye’de yaşayan soydaşlarımızın düştükleri zor durumdu.

Toplantıyı DAX Başkanı SEHIREKO Havti açtı. Ardından Başkan Yardımcısı KEJER Artur DAX bünyesinde oluşturulan yeni komiteler hakkında bilgi verdi. Kurulan on komite; devlet kurumları ve yabancı devlet kurumları ile ilişkiler,  Rusya ve yurtdışında faaliyet gösteren Adige  organizasyonları ile ilişkiler, Adige Enformasyonal Birliği oluşturulması, vatana dönmek isteyen diasporadaki soydaşlarımızla ilgili işler, Adigece’nin korunması ve ortak Adige alfabesi oluşturulması, Adige   tarihinin derlenmesi ve basılması, Adige kültürü, gençlik politikası, spor, ekonomi ve ticaret, farklı ulus ve dinlerle ilgili organizasyonlarla ilişki komiteleridir.

Bu komitelerde çalışacaklar, sorumlu olacak kişiler seçildi.

Suriye’de yaşayan soydaşlarımıza yardım edilmesi hususu ile alakalı konular üzerinde de duruldu. Bu konuda var olan sorunlar üzerine DAX Yürütme Kurulu’nda bulunan Suriye’den gelen soydaşlarımızın temsilcisi Orfan Barsek konuştu. Suriye’de yaşayan soydaşlarımızın Adige Xase’si yöneticisinin toplantıya katılamadığı için gönderdiği mesajı okudu.

Orfan Barsek:

– Savaş iki yıldır sürüyor. Yaklaşaık 50 kadar Adige öldürüldü. Suriye’de yaşayan soydaşlarımız ülkede sürmekte olan savaşa karışmak zorunda kalıyor. 9 Adige  köyü yıkıldı. Savaş Humsta daha şiddetliydi. Burada yaşayanların büyük çoğunluğu Şam’a geldiler. Halep, Homs, Hamaz yakınlarında bulunan  Adige  köyleri tamamen boşaldı, hiç kimse yaşamı-yor. Türkiye’de yaşayan soydaşlarımız 2 bin kişi kadarını  ağırlıyorlar. Ürdünde de 3 bin kişi yardım buldu. Vatana dönenlerin sayısı  ise 1000 kişi kadar oluyor. Kabardey-Balkar ve Adige cumhuriyetlerinde başlarını sokacak yer buldular. Büyük çoğunluğu dinlence tesislerindeler, köylerde ev satın alanları, alınanları da var. Zor duruma düşen soydaşlarımızın getirilmesi hususunda ilerleme kaydetmek için RF Devlet Duması ve diğer devlet kuruluşlarına DAX’nin müracaaat etmesini bekliyoruz.


SEHIREKO Havti

Toplantıya katılan diğerleride kendi görüşlerini dile getirdiler:

ŞIĞELIĞO Vacid (Türkiye’deki Kafkas Xaseleri Federasyonu Thamatesi)

– Savaşın süreceği vaktin ne kadar olacağını kimse bilmiyor. Özgürlükle-rini yitirmiş olarak çıkanlar (mülteci statüsüne sahip olanlar)  süreleri bitip, bir yıl içinde geri dönmek zorunda kalacaklar. Suriye’deki soydaşlarımızın önlerinde bir çıkış yolu var: Vatana geri dönemek. Onların sorunlarının çözümü konusunda vatan ilgilenmeli. Gerekeli tüm imkanları kullanarak devlet kurumları ile çalışırlarsa, sorunlar ortadan kaldırılmış olur’

SEHIREKO Havti (DAX Thamatesi)

‘Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Başkanı KANEKO Arsen’in çıkardığı kararname ile  farklı kurumlarında ilintili olduğu bir merkez Nalçik’te açıldı. Bazılarına evler satın alındı. Gelenlerin çocukları Rusça ve Adigece okutuluyor. Gençler üniversiteye alınıyor. KANEKO Arsen kendi parasıyla pek çok kişiye yardımcı oluyor.

NEĞUR Zivor (DAX Yürütme Kurulu Ürdün Temsilcisi)

Biz Ürdün’de yaşayanlar olarak elimizden gelen imkanlar çerçevesinde Suriye’den Ürdün’e gelenlere yardımcı oluyoruz. Sınırdan geçip gelen üç bin kişi arasında ikibini akrabalar – vunekoşlarının yanında kalıyorlar. Kalan bin kişi ise Xase’nin yardımları ile yaşıyorlar. Yürekten, içten bir şekilde onlar için kaygılanıyoruz. Suriye’deki soydaşlarımıza yeterli yardım sağlanabilmesi için DAX daha aktif çalışmalı.

NEPSEV Nihad (DAX Yürütme Kurulu İsrail Temsilcisi)

DAX’ın bir sonraki toplantısı Moskova’da yapılsın – Orada bulunan kurumlara müracatlarımızı direk biz iletelim. Suriyede büyük bir zulüm uygulanıyor. Hayvan keser gibi insanların başlarını kesiyorlar. Biz Rusyanın insanlarıyız, Rusyanın kanunlarını uygulamalaıyız. Soydaşlarımıza yardım etmek istiyorsak başka usul yok.

SEHIREKO Havti (DAX Thamatesi)

Federal Konsey’de kardeş cumhuriyetlerimizin temsilcileri de varlar. Onlara kararlarımızı ileterek bu işte ilerlemeler yapılması gerekiyor. Sivil toplum kuruluşlarının vazifesi sorunları dillendirmek. Devlet kurumları ise buna cevap versinler. Senatörlerimize sorunlarımızı sunalım’

Adigey’de Suriye’den gelen soydaşlarımızla ilgili yapılan şeyler hakkında MEŞFEŞŞÜ Necdet kısa bilgilendirme verdi. Konuşmasında Adige  Cumhuriyeti Başkanı’nın desteği ile kurulan yardım grubunun çalışmala-rıyla geriye dönenlerin Adige köylerine de yerleştirildiklerinden bahsetti.

Toplantıda üzerinde durulan ikinci konu ise DAX’ın Rus-Kafkas savaşlarının bitiminin 150. yılı için yapmayı planladığı şeyler üzerineydi.

Bu konu hakkında DAX Yürütme Kurulu Üyesi ve Adige Psatle Baş Redaktörü HAFITSE Muhammed konuştu. Kafkas savaşı esnasında  Adigelerin topraklarından sürülmesine ilişkin belgesel bir film çekilmesi, Bagrat Şinkuba ve Mikhail Lohvitske’nin yazdıklarından esinlenen tiyatro eserleri sahnelenmesi. KBC, KÇC ve AC radyo-televizyon kurumlarının, Nart-TV’nin dizi programlar hazırlamaları, Mıyekuape’de Rus-Kafkas Savaşı’nda ölenler anısına dikilen anıtın açılması, Adige tarihine ilişkin kitapların yayınlanması, ulusal gazetelerin ortak sayılar çıkartmaları gibi konular bu kapsamda yapılacak şeyler arasında. Bunlara ilave edilmesi gereken şeylerin ise bir sonraki toplantıda görüşme kararı aldılar.

Toplantıda aynı zamanda Kafkas savaşının bitiminin 150. yılında Şaçe’de (Soçi) yapacakları olimpiyatlara yönelik RF Federal Konseyi ve Dünya Olimpiyat Komitesi’ne gönderecekleri çağrı metninide toplantıda kararlaştırdılar. Çağrı metninde olimpiyatların yapılacağı yerin eski Adige  toprakları olduğu ve Adige ulusunun başına gelen felaketin anısına devlet yöneticilerinin değer verdiğini gösterir bir şekilde oraganize edileceğine güvendiklerini belirttiler.

BEĞUŞE Adam (AdigeCumhuriyeti Adige Xasesi Thamatesi)

DAX’ın üstlendiği görevi daha netleştirmesi gerekiyor. Soykırımı politikası ise – bunu kabul etmezler. Bunu  Adigey büyüklük olarak Rusya kadar Rusya’da Adigey kadar olursa kabul edecekler. O zaman neyin davasını gütmeliyiz? Olimpiyat sportif bir olay – ona karışıp olimpiyadı düzenleye-cek değiliz, biz sporla alakalı organizasyon değiliz. Kültür anlamında yaklaşacağız desek, kültürel organizasyon da değiliz. Biz toplumsal organizasyonuz. Bu işe politika karıştı. Olimpiyatların yapılacağı yerde ”Rumlar, Ermeniler yaşıyorlardı”’ diyorlar, bizim adımızı anmıyorlar. Bundan çıkartılacak sonuç Adige ulusunun Kafkasya’da kalmamasını ummalarıdır. İşte kabul etmeyeceğimiz şey budur. Kültürel programda yer almasak ben şahsım adına buna daha razıyım. İnsanlarımızın kanlarını akıttıkları yerde dans edip fink atmaktan bu daha iyidir. Ama burası Adigelerin toprağıydı, Kafkas savaşından kurtulanlar şimdide yaşıyorlar derlerse ondan bile razıyım. İşte bunları dava edinmeliyiz.

DAX’nin  bu son toplantısına AC, KBC, KÇC cumhuriyetlerini RF Federal Sovyeti’nde temsil eden hiçbir senatör katılmadı.