VİCTOR JARA “YARIM KALAN ŞARKI”

YEMUZ Nevzat Tarakçı

Umudu, direnci, mücadeleyi büyüten direniş şarkıları söylediği için katledilen bir sanatçı.
Gitarını kırdılar, bir dipçikle kafasını ezdiler, diğer tutuklulara ibret olması için ellerini kesip tribünlere astılar. Hiç kimse bir daha böyle bir işe yeltenmesin, cesaret edemesin diye.
Gitarını parçalamakla, ellerini kırmakla, canını almakla yetinmediler, Victor Jara’nın cansız bedenini Santiago mezarlığının yakınında bir yol kenarına attılar.
Victor Jara, Şili’nin başkenti Santiago’da gariban bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir.
Gençlik yıllarında birçok sanatçının yaşadığı gelgitleri o da yaşar.
Geçim sıkıntısı ve farklı farklı işler… Nihayet, içindeki müzik aşkı ağır basar, bir kafede gitar çalar, şarkılar söyler. Vatanına, memleketine, memleketinin insanlarına dair dertlerini anlattığı şarkılar.

KOLTUK, İKTİDAR SEVDASI
Jara, toplumuyla ilgili dertleri, haksızlıkları, hukuksuzlukları şarkılarıyla anlatmayı sürdürür.
Onun hüzünlü bir isyan taşıyan sesiyle söylediği şarkılar, koltuk konforunun bozulmasını istemeyen iktidar sevdalıları tarafından rahatsız edici bulunur.

HAPİSHANELER YETMEDİ…
Tarihler 1973’ü gösterdiğinde Şili için çok karanlık bir dönem başlar.
Darbeyle yönetime el konulur. Ve her darbecinin yaptığı gibi binlerce insan, hapishanelere doldurulur.
Cezaevleri yetmez, Santiago Ulusal Stadyumu, tutuklanan binlerce insanla dolar, taşar.
Tutuklanan insanların içinde öğretmenler, akademisyenler, gazeteciler, yazarlar, sanatçılar, ev kadınları, gençler, yaşlılar vardır.
Tutuklanan insanların hakkını savunmak isteyen avukatlar, darbecilerin istediği kararı vermeyen hakimler ve savcılar da tutuklanır. Stadyumlar, bir toplama kampına dönüşür.
Darbenin olduğu gün, üniversiteye ders vermek için giden Victor Jara da bundan nasibini alır.
Üniversiteden alınıp tutuklanır ve Santiago Ulusal Stadyumu’na götürülür.
Kendisi gibi binlerce vatandaşla orada tutuklu halde bekler. Etrafında, kara kara düşünen insanlar…
Ülkesine dair umutları tükenmiş, kendi akıbetlerinin ne olacağını bilmeyen, endişe dolu yürekler.

“KAZANACAĞIZ!”
Victor Jara, yanından hiç ayırmadığı gitarını kılıfından çıkarır, parmaklarıyla gitarın tellerine dokunmaya başlar ve bir şarkı söyler, “Selam olsun, kazanacağız!”
O, bu şarkıyı söylemeye başlayınca stadyumdaki tutuklular, şarkının melodisine eşlik etmeye, nakaratı birlikte söylemeye başlar.
Yetkililer, tutukluları tehdit eder, “Susmazsanız sizi vururuz!” derler.
Stadyum susmaz, tehdit işe yaramaz. Gittikçe ses artar. Bu şarkıyı susturmak için Victor Jara’nın gitarını elinden alırlar.
Tutsaklar, Jara’ya daha fazla işkence yapılmasın diye şarkı söylemeyi bırakırlar.
Bu defa Jara, ıslık çalarak şarkısını söylemeye devam eder… “Kazanacağız!”

VE SİLAH SESLERİ
Görevli subayın emriyle Victor Jara, kalabalığın içinden alınıp soyunma odalarının olduğu tarafa götürülür. Santiago Ulusal Stadyumu, sessizliğe gömülür. Herkes, büyük korku ve endişe içindedir.
Ve o koyu sessizliği bozan sesler gelir soyunma odalarından.
Art arda patlayan silah sesleri yankılanır Santiago’da.

YARIM KALAN ŞARKI
Victor Jara’nın şarkısı yarım kalır, gitarını parçalamakla, ellerini kırmakla, canını almakla yetinmezler.
Viktor’un kesilen ellerini, ibret olsun diye tribünlere asarlar, bir daha böyle bir işe kimse yeltenemesin, cesaret edemesin diye! Ve sonra Victor Jara’nın cansız bedenini Santiago mezarlığının yakınına, bir yol kenarına atılşır. Kötülüğün kara bayrağını taşıyanlar için Victor’u susturmak, bir zafer kabul edilebilir ama onlar kazanmadılar, kötüler hiçbir zaman kazanamayacaklar!

ADALET YERİNİ BULUR
35 yıl geçtikten sonra Victor Jara’nın mezarı açılır, otopsi yapılır, otopside bedeninde 44 kurşun yarası tespit edilir. O gün susturdukları Victor’un sesi, hiçbir zaman kısılmadı, Eylül 2003’te ölüm yıl dönümünde, öldürüldüğü Şili Ulusal Stadyumu’nun ismi “Estadio Víctor Jara” olarak değiştirilir.
On binlerce insan, her ölüm yıl dönümünde ellerine gitarlarını alıp Victor’u şarkılarıyla yad ediyor, katillerini ise lanetle… Nihayet, Jara için ölüm emri verenler ve tetiğe basanlar yakalanır, mahkemeye çıkarılır, cezalandırılır.
Eşi, katledilen Victor adına bir vakıf kurulur. Sonra onun hikayesini anlattığı “Yarım Kalan Şarkı” adıyla bir kitap yazar.
Şimdilerde Santiago mezarlığındaki en güzel, en çiçekli mezar Jara’nın mezarıdır.
Zaten Victor gibi özgür insanların kabri, yine kendisi gibi özgür insanların kalbidir!
Selam olsun halkının özgürlüğü için gereğini yapan tüm özgür ruhlara!

VİCTOR JARA – VENCEREMOS – Kazanacağız (Şarkının sözleri videonun altındadır.)

KAZANACAĞIZ

Toprağın derin potasından
Halkın haykırışı yükseliyor.
Yeni şafak çoktan duyuruldu,
herkes şarkı söylemeye başlıyor.
Cesur askeri anıyoruz,
Örneği onu ölümsüzleştiren,
önce ölümle yüzleşelim,
halka asla ihanet etmeyin.

Kazanacağız, kazanacağız,
Binlerce zincirin kırılması gerekecek,
kazanacağız, kazanacağız,
Faşizmi nasıl yeneceğimizi bileceğiz.

Köylüler, askerler, madenciler,
Dünya kadınları da,
Öğrenciler, çalışanlar ve işçiler,
Görevimizi yapacağız.
Şan topraklarını ekeceğiz,
Gelecek sosyalist olacak.
Birlikte tarih olacağız,
Uymak, Uymak, Uymak.

Kazanacağız, kazanacağız,
Binlerce zincirin kırılması gerekecek,
kazanacağız, kazanacağız,
sefaletin üstesinden nasıl geleceğimizi bileceğiz.