Yemt’ıl Nurbiy
Adige Mak Gazetesi
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi
Bir insanın yaptığı iyilikleri sergilemek istediğinizde, konuya nasıl başlayacağınız da önem kazanır. ‘Aramızdan ayrıldı.’ Böyle söylemek bile insana zor gelirken, şimdi yüreğinin ‘bizler için’ atmadığını belirtmem gereken bir konumdayım. Dünyadan göç etmiş olan Yemıj Ruslan aramızda olsaydı, bu gün 70 yaşına girecekti.
Karşılaşmalarımızda çoğunca güleryüzlüydü. Gülümsediğinde, bir kelime dahi söylememişse bile yüzüne baktığınızda yüreğinden geçenleri anlayabilirdiniz. Hayır, kendine ait sırları yoktu da diyemiyoruz. Güvenilir, şefkatli ve dürüstlük üzerine yaşıyordu. Doktor, bilimadamı, ulusal konulara karşı duyarlı bir yaşam sürdüren Meşfeş’u Necdet yakın arkadaşlarındandı.
Çağrıları ‘Adıge Xase’ idi
Meşfeş’u Necdet ‘- Tanışmamıza, ardından da dost olmamıza vesile olan şey ulusal konulardı.’ diyerek şöyle devam ediyor; ‘- Türkiye’den gelmiş, Mıyekuape’de çalışırken, ulusal toplantılarda, Adıge Xase’sinde konuşmalarımız-sohbetlerimiz oluyordu. Yüreği ulusu, yaşadığı cumhuriyet için attığından dolayı anlaşmamız zor olmuyordu.
Rahmetli Meretıko Şığotıj, ünlü kompozitör Nehaye Aslan ve başkalarının da Yemıj Ruslan hakkında söylediklerini unutmuyorum. Adıge Xase onların buluşma yerleri idi, Adıge Xase onların çağrıları-sesleri idi.
Yemıj Ruslan Adıge Cumhuriyetinin devlet yapısının güçlendirilmesine yönelik konularla alakalı çalışırken, toplumsal hareket ‘Adıge Xase’ başkanlığını, Dünya Adıge Xase Başkan yardımcılığını da uzun yıllar yürüttü. Kongrelerde akılcıl net açılımları bizleri memnun ediyordu.
Cumhuriyet anayasasının kabul edilmesi sürecinde Adıgey’deki ilgili çalışanlar konuya vakıf olarak konuştular. Rusça ile Çerkesce’nin devlet dili olması için, Yemıj Ruslan çok sayıda toplantıya iştirak etti, görüşlerini sundu. Adıgey’de çok ulus yaşıyor. Tatar, Ermeni, Azeri, Yahudi, Rum, Rus, Kazak, Adıge ve diğer milletlerin anlaşarak yaşamak üzere, Cumhuriyetin devlet yapısını güçlendirmek için, her ulusun temsilcisinin yer aldığı bir konsey kurdular. Farklı ulustan olan insanlar orada biraraya geliyorlardı, görüş alışverişinde bulunuyorlardı. Bu grupların başkanlığını ise Yemıj Ruslan yapıyordu.
Her Şeyin Başı …
Yemıj Ruslan ‘-Her şeyin başı, akıldır.’, ‘- kızgınlığa kapılmamalı’ diyordu. Başladığın işi sonuçlandırmak için kimlerle akıldaşlık yapacağını düşünmelisin….
Mesleğini öğretmenlik olarak tanımlıyordu. Adıge Devlet Üniversitesinde Tarih bilimdalında öğretmenlik yapıyordu. Daha önceleri ise; Komsomol örgütünün Mıyekuape kent komitesi çalışanıydı. Adıge Cumhuriyeti Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü bilimadamları arasında da yer aldı. Adıge Cumhuriyeti Ulusal işler, Yurtdışında Yaşayan Soydaşlar ve Basından Sorumlu Komite başkanlığını da yürüttü.
Hangi görevde bulunursa bulunsun Adıgağe diye isimlendirdiğimiz gelenek-görenekleri yüceltiyordu. Komsomol ve parti çalışanı olmasına rağmen İslam dininin gereklerini yerine getirerek yaşamış olduğunu da unutmuyoruz. Abhaz Cumhuriyeti ile aramızdaki ilişkilerin güçlendirilmesi yönünde olan çalışmaları da aklımıza geliyor. Adıgey’de huzursuzluk çıkmasına ve genç delikanlılarımızın ölümlerine sebep olucu mahiyette mafyavari yapılanmalara karşı Yemıj Ruslan’ın organizatörleri arasında yer aldığı Mıyekuape merkezindeki Lenin Meydanında büyük bir miting gerçekleştirilmişti. Bu çalışmanın ne kadar faydası olduğu herkesin malumudur. Şükürler olsun. O zaman, Ruslan’a ‘Allah senden razı olsun’ diyen kişilerin arasında bu satırların yazarıda bulunuyordu.
Tarih Bilimdalında Kandidat olan Ruslan; ‘ Ünlü yazar olmadıysam da’ şeklinde konuşuyorduysa da bizler kaleminin keskin olduğunu söyleyebiliriz. Birlikte ‘Ğuaze’ gazetesinde çalıştık, ‘Adıge Sesi’ gazetesine de yazıyordu. Bize şiirler de bıraktı. Kızı Zarema, babası Musa ve başka konularda şiirler yazdı, canlılarmışcasına bir izlenimle bazen yeniden yeniden okuyorum. Babası için yazdığı bir şiiri ise aşağıda yayınlıyoruz.
Babam için söylüyorum
Babam için söylüyorum, gönlümdekileri,
Gün-gece demeden, Adıge ulusu için çalıştın.
Milletimizin, ezeldeki, güzel geleneklerini,
Yeniden, yüceltmek istedin.
Muradların, eksiksiz tamama ermedi,
Çoklarınca bilindin, sevildin.
Bana, az değil, güzellikten yana söylediğin,
Dünyanın halini sen gösterdin.
Hiç çıkmayacak, ebediyyen, babam yüreğimde!
Zarema’yı şarkı söylerken sahnelerde görüyoruz. Çocuğu oldu o’nu yetiştiriyor. Babası için yazdığı yazdığı şiir ise candan ve gönülden…
Vefat etmesinden bir kaç gün önce Yemıj Ruslan gazetemizin editörlüğünü ziyaret etti, daha iyi tanıdıkları ile sohbet etti. Sonradan anladığımıza göre, bizlerle son kez görüşüyordu, hastalığının bilincindeydi.
Yüreği vurmuyorsa da, Askalay’de doğmuş Yemıj Ruslan eserleri ile yılmaz gönlü ile aramızda. Sülalesi’nin, yetiştirdiği ailesi’nin acılarını paylaşıyor mevtaya ise Allah’tan cennet diliyoruz. O’nu hiç bir zaman unutmayacağız.