İYİ İNSAN OLMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ?

TLETSERUK Nahit Serbes
27.06.2013

Felsefi bir konu ama basite indirgersek, Çerkes’im diyen bir kişinin,  Çerkes ismini her durumda taşıyabilecek olgunlukta ve yetkinlikte olması gereklidir. Affınıza sığınarak şunu ifade etmek isterim ki, bana göre: Evrensel insanlık değerlerinin DNA’sı olan Xabze’ye göre iyi bir Çerkes olabilmek için, ilk anda akla gelen birkaç kuralı şöyle sıralayabiliriz.

Empati yap.

Yalan söyleme.

İnsanlarla alay etme.

Edepli ol.

İsraf etme.

Kibirlenme, bencil ve açgözlü olma.

İnsanların kusurlarını teşhir etme.

Kin besleme.

Kıskançlığını yenmeye çalış.

Yıkıcı değil, yapıcı ol.

Kavgacı değil barışçı ol.

Hak edene hak ettiğini ver.

Vatan’ına hainlik düşünme.

Açı aç, çıplağı çıplak bırakma.

Mazlumu koruyacak kadar anlayışlı ve alçakgönüllü, eşkıyaya “dur” diyecek kadar cesur ol.

Sana yapılmasını istemediğin şeyi, başkasına yapma.

Saygılı ve hoşgörülü ol.

Karşındaki insanın düşüncelerine inanmasan bile saygı ile dinle.

İnsanlara din, dil, ırk ve mezhep ayrımı yapma.

İyi insan olma gayretlerini tek başına kalsan bile halletmeye çalış.

Sağcısına, solcusuna, Yörük’üne, Kürt’üne, Laz’ına, Hıristiyan’ına, Yahudi’sine, insan oldukları için değer ver.

İyi insan olmanın, bizden sonraki nesillere, yani; çocuklarımıza devretmeyi arzuladığımız, en değerli miras olduğunu unutma.

‘Kırmızıda geçmek sorusu başta olmak üzere trafik ihlallerinin karşılığını da Xabze’ye göre sorgulamak, zamanlar üstü bir durumdur. Dolayısıyla Xabze’nin günümüzün trafik düzenine uymayanlar hakkında yaptırımı vardır. Öyle ise, özellikle Çerkesler “trafik ayıbı” işlemekten özenle kaçınmalıdır.

Bir araştırmacı olarak, genelde Çerkesleri ve özelde Xabze’yi anlatmak için çok çalıştım.

İnsan olarak hata yapabiliriz ama soruyorum: kırmızıda geçmek, hız sınırlamasına uymamak, park edilemez yere park etmek, öndeki aracı yakın takip etmek, sürücüleri selektör yaparak taciz etmek, bisiklete veya motosiklete binip yaya kaldırımları kullanmak, köprü üstünde şerit değiştirmek Xabze’ye göre ayıp olan davranışlardan değil midir?

Öncelikle sosyal yaşamda yasalara ve toplumsal kurallara riayet etmeyi, dürüst bir yaşam tarzı sürdürmeyi, üretken olabilmeyi, görgülü ve temiz pak olmayı, dayanışmayı, paylaşmasını bilmeyi, daha doğrusu bu tür özellikleri ile örnek insan olabilmeyi, sadece gelecekte gerçekleşmesi gereken bir sosyal ideal olarak değil, derhal hayata geçirilmesi gereken bir faaliyet olarak anlamalıyız.

Mantıklı olmak, sevecen olmak, hoş sohbet olmak, vakur olmak, bencil düşünmemek, adab-ı muaşereti bilmek, gülümsemeyi eksik etmemek, herkese dolaylı yahut doğrudan faydalı olabilmek, içindeki sevgiyi gözlere yansıtabilmek, bardağın dolu tarafını görebilmek, Xabze kurallarının olmazsa olmazlarındandır.

Özgürlükçü düşüncenin takipçileri olarak bizler; sosyal ideallerimizi, yalnızca geleceğe yönelik düşler olarak değil, hemen, şimdi günlük hayatımıza uyarlamalıyız.

En içten sevgi ve saygılarımla…