NEHAYE Ramazan
Adige Mak Gazetesi, Ocak 2013
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi
Geçtiğimiz yılın sonlarında Neçerezıy’de kutlamalar yapıldı. Bu kutlamaların belli bir sebebi vardı.
Krasnodar baraj gölü inşa edildiğinde 13 köyü boşaltmışlardı. Bu köylerde yaşayanların büyük çoğunluğu Adıgekale’ye göç etmişlerdi. Bunun yanısıra Psekupse, Krasne ve Kozet’ede yerleşenler az sayıda değiller.
Köyler göç ettirilirken sadece Neçerezıye köyü yeni bir yer isteyip oraya göç etti ve köyün ismini hala yaşatıyorlar. Günümüzde dahi, o tarihlerde Neçererezıye’ye girdiğimizde köyün yaşlılarından, yaptığı çalışmalarla pek çok kişi tarafından tanınan CANHOT Yahya‘nın ‘ Bizi göç ettirecekler, istediğiniz köye oturun diyorlar. Fakat biz bunu istemiyoruz. Neden bir başka köye Neçerezıyeliler göç etsin ki? Köyün yaşlıları olarak köyümüz için bir yer devletten yer alıp tüm köy olarak göç edip köyümüzün adını yaşatarak tarihte yerini aldırmalıyız’ dediğini unutmuyoruz.
Bu karara uygun olarakta hareket ettiler. 40 yıl kadar önce göç ettirildiklerinde köylerinden çok uzak olmayan rayon merkezine doğru olan arazide Kolos Kutırı yakınlarında 78 hane olarak yeniden köylerini kurdular. Bu yeni köye de Neçerezıy ismini verdiler. Yeni köye ilk HOT Abubeçır ve MEŞTL’EKO Abubeçır yerleşti.
İşin doğrusu yeni köye köylülerin tamamı göç etmediler. 28 aile Adıgekale’ye 12 ailede Kolos Kutırı’na yerleşti. Fakat bu kutırda oturanlarda Neçerezıye’de oturuyor gibiler, birbirlerine çok yakınlar. Zaman içinde ne olacağını kim biliyor ki? Bu iki köyde ileride birleşip tek köy olabilir.
Birazda köyün isminin nereden kaynaklandığına dair bilgi verelim. Bir kaç on yıl öncesinde köyde bulunan zamanın yaşlıları ile bu konu hakkında konuşmuştuk. Bunlardan birisi de HUAJ İndris. O da diğerleride sanki anlaşmışcasına aynı şeyleri anlatarak Adıge bölgesinde Neçerezıye kadar eski döneme kökü uzanan köy olmadığını söylediler.
İsminin nasıl takıldığına dair anlatılanlar ise şöyle: Köye seyahate çıkmış üç atlı gelir. Su içmek için bir ailenin evine uğrarlar. Seslendiklerinde evden dünya güzeli bir kız çıkar. Su getirip onlara içirir. Bu köyün ismi nedir diye sorduklarında ‘burasının henüz belli bir ismi yok, sağa sola bakınıp, oturuyoruz «тынэхэр мэчэрэзыхэшъ, зытэплъыхьэшъ тыдэс», diyerek cevap verir. Bu adamlarda ‘o zaman bizde bu köye Neçerezıy ismini takıyoruz’ der ve ayrılırlar.
Böylesi ilginç bir tarihi geçmişe sahip köyün yeni yerleşim alanına yerleşmesinin 40. yılı kutlaması yapıldı. Neçerezıye’nin bağlı olduğu Penejıkuaye’nin idarecisi KUŞU Aslan içinden gelenleri dillendirerek köylüleri tebrik etti, çeşitli hediyeler verdi. Bu gecede Neçerezıye orta okulu öğretmeni BAĞ Mariyet, Voçepşıye Kültür Sarayı Müdürü EPOZAVO Nuriyet ve diğerleri de konuşmalar yaptılar.
Neçerezıyeli gençlerinin de katıldığı etkinlikte kültür sarayı çalışanları MELGOŞ Zuriyet, BAĞ Feride, MELGOŞ Minsur’un verdiği konserle köylüler coştular. Penejıkuaye ve Voçepşıye kültür sarayları çalışanlarıda etkinliğe katılarak kutlamaları güzelleştirdiler. Köy kütüphanesi müdürü TLl’IHURAYE Sveta’nın köyün bu bayram gününde sahnelediği eser insanların aklına pek çok şey getirdi. Etkinlik Adige Cegu ile son buldu ardından konuklara yemek verildi.
Köyün yetiştirdiği Adige coğrafyasında tanınan, köylerinden övgü ile bahsedilmesine vesile olan çok kişi var. Biz bunlardan bazılarına değinelim.
HUT Reşıd, Tevçoj Rayonu İdare Kurulu Başkanlığı, Rayon İdari İşler Amirliği, Krasnodar Kenti İdari İşler Amir Yardımcılığı ile Karasunske Okrug Başkan Yardımcığı görevlerinde bulundu.
BAĞ Nurbıy, Rusya Yazarlar Birliği, Rusya Gazeteciler Birliği üyesiydi. Adigey Onursal Kültür Emekçisi ünvanına sahipti. Köye dair pek çok şiir yazdı.
HOT Zavur, Adige Cumhuriyet Filarmonisi Genel Müdürü ve Sanatsal Amiri. Pek çok madalya ve nişan sahibi, en önemli bir kaç tanesi ise; ‘Ülkeye Hizmetlerinden Dolayı’ isimli nişan ve madalya, ‘Adigey’in Kıvancı’ madalyası vd.
MEŞTL’EKO Hamid, Rusya Federasyonu Kültür, Sanat, Turizm Akademisyeni, Adigey Devlet Üniversitesi’nde Profesör, Adigey Cumhuriyeti Başkanlık ve Hükümet İdari İşler Amiri Yardımcısı.
HUAJ Asker, Krasnogvardeyske Yağ Fabrikasının Müdürü, tanınmış işadamı. Köyünü hiç bir zaman unutmuyor, HOT Tevçoj (aramızdan ayrıldı, Allah mekanını Cennet etsin) ile birlikte Neçerezıyelilerden ikinci dünya savaşında ölenler anısana köyde bir anıt diktirdiler.
Bu bahsettiğimiz kişiler dışında da pek çok kişi var.
Köyden en çok polis çıktı. Polis Albayları ĞOMLEŞK Ruslan, BEŞKOK Adam ve Nuh. HUT Stanislav ise uzun yıllar tarım sektöründe çalıştı, Penejıkuaye Sovhozu ve Tevşoj MTS’lerinin müdürüydü. MEŞTL’EKO Zakiyet 45 yıl kadar köyün sağlık personelliğini yaptı.
Köydeki gençlerin okuma yazma öğrenmeleri, okula gidip eğitim almalarında uzun yıllar köy ortaokulunun müdürlüğünü yapan BAĞ Yekutek, günümüzde müdürlüğünü yapan BAĞ Mariyet onun yardımcılığını yapan HUT Goşsım, öğretmenler BEŞKOK Kadırhan, HOT Goşefıj, BAĞ Nuriyet, MEŞTL’EKO Tamara, ĞUJIYEKO Sveta, MEŞTL’EKONuriyet, TL’IHURAYE Sveta’nın büyük faydası geliyor. Köyde yaşayan nahıjların; ĞOMLEŞK Aslanbıy, MEŞTL’EKO Abu, BAĞ Mecıd, THARKOHO Kaspolet, BAĞ Ğisa ve diğerleri ise gençlere güzel örnek oluyorlar.
Günümüzde de köy büyümeye gelişmeye devam ediyor. Buraya ilk göç edip yerleştiklerinde 78 hane olurken günümüzde 88 haneye ulaştılar. Köydeki genç ailer arasında ise TL’IHURAYE Reşid ve Tatyana‘nın, BAĞ Tevçoj ile Goşnağo‘nun, MEŞTL’EKO Asker ile Zahret‘in aileleri yer alıyorlar.