NISAŞE GUIP

KUŞHA Faruk Özden

Nısaşe guıp sabah toplanır ve gelinin evinde nış yenirdi. Çeyiz için bir liste yapılır ve bir senet düzenlenirdi. Ne zamandan beri uygulandığını bilmediğim bir xabzesenet düzenlemek.

Çeyizin çıkartılması için sandık satın alınırdı. Yani sandık bedeli adı altında bir bahşiş verilirdi. Nısaşe thamade “artık emanetimizi verirseniz yolumuz uzun, yola çıkmak isteriz” derdi. Bısım (ev sahibi) nahıjları (yaşlıları), “Kalsanız sizi misafir ederiz. Zı jıle (bir yöre) yolunuzu bekliyor. Yola çıkmak ta ısrar ediyorsunuz. Gelini çıkartsınlar” derlerdi.

Gelinin kalkması için de kayın birader tarafından bir bahşiş ödenirdi. Mıkıza ile vuneyişe müziği çalınır gençlerin koro halinde söyledikleri veridade ile gelin çıkartılırdı. Gelinin bineceği araba veya kızağa guşha tepze dikilirdi. Gelinin olduğunun işareti idi.

Gelinin arabaya/kızağa bindirilmesi ile guıp atlarına binerdi. Thamade khuedze tarafından en az iki atlı guışha huıme (koruyucu/gözetici) olarak tayin edilirdi. Gelinin bindiği aracın yanında muhafız olarak yer alırlardı. Yol üzerindeki köylerden gençler nısaşe guıp’ı (gelin getiren gurup) karşılar, durdura bilirse düğün yaptırırlardı. Yol üstündeki köylerin gençleri, atlarını özel olarak nısaşe için hazırlardı. En büyük hedef guışha tephueyi kaçırmak, ki becerenler atları ile nam salarlardı. Guşha tephueyi kaçırtmak, yani koruyamamak guıp için büyük ayıp, kaçıran için şöhret demekti. Guşhaya yönelen yol üzeri köylerin gençleri çeşitli taktikler uygulardı. Guışha humelerin şapkalarını kaçırarak, kendilerini takibe zorlarlardı. Öndekiler şapkalarını kapıp kaçınca arkadan gelenlerde
guışhayı kaçırmaya yeltenirdi. Binicilerde hünerlerini gösterirlerdi.

Nısaşe guıp köye yaklaşınca thamade hıbaryeğaşe (haberci) gönderirdi. Yolda guruba katılan varsa sayıdaki değişikte bildirilirdi. ”Kazasız belasız gelini aldık salimen geliyoruz” diye haber gönderirdi. Düğün sahibinin haşeşindeki (misafir odası) nahıjlar (yaşlılar) hazırlanan pehaje ile birkaç kişiyi karşılama ya “fıkeblağaj (tekrar hoş geldiniz)” diye hıbaryeğaşe ile nısaşe thamadesine gönderilirdi. Pehaje söğüş et, thurıj, thurımbey veya haluvue olurdu. Thurıj kızgın yağda kıtır pişirilen ince hamur,  thurımbey kurabiye, haluvue ise un helvasıdır. Nısaşe guıp getirilen pehajeleri yer ve köye dönerdi.

Nısaşe guıp kapı önüne gelir. Gelini evli abla, genç hala veya yengelerden birisi arabadan indirir. Pşınavue vuneyişe müziğini çalar gençler koro halinde vueridadeyi koro halinde söyleller. Gelin indirilirken gurubun üstüne kephıx atılır. Bozuk para ve şeker veya yemiş. Gençler veridade ve vuneyişe müziği ile leğune (gelini odasına) götürürler. Veridade söyleyen gençler küçük bir vune cegu yaparlar, birer defa oynarlar. Genellikle sülalenin evli kızları oynatılır. Veridade söyleyen gençler geçtikleri her eşik bir bje alırlar. At üstündeki kendine güvenen binicilerde atlı olarak eve girmeye çalışırlardı. Becere bilenler Atla eve girerler ve onlara da bje verilirdi.

Thamade ve thamade khuedze haşeşe alınır. Köyün yaşlılarının yanına giren Thamade ve Thamade kuedze “Verdiğiniz görevi ifa etmeye çalıştık. Guruba ayıp getirmemiş olalım (Guıpım yemıku khadmığahavue kışekins) görevimizi ifa ettiysek ne mutlu bize”derler.

Nısaşe nışın yenmesi ile thamade ve thamade khuedzenin ve gurubun (guıp) görevi bitmiştir.