YEMUZ Nevzat Tarakçı

Aynı dili konuşamayan, aynı alfabede buluşamayan kardeşlerin işi ne kadar zor.
Sizce bu kardeşler birbirleriyle nasıl konuşur, nasıl dertleşir, nasıl yazışır, nasıl anlaşır?
Dünyanın dört bir yanına savrulan, aynı dili konuşamayan, büyük dedeleri bir, mahzun kardeşlerin hazin hikayesinden bahsediyorum.
Kültürleri gün geçtikçe eriyen bu zengin kültürün sahipleri, sanal dünyanın ortak platformlarında daha fazla buluşarak sorunlarına köklü çözümler aramak durumunda değil mi?
Acaba biz bu imkânı yeteri kadar değerlendirebiliyor muyuz?

Адыгэ iTV
Farklı ülkelerde yaşayan Çerkes toplumunu hiç olmazsa sanal ortamda buluşturmayı, güzellikler sergilemeyi amaçlayan samimi, amatör bir oluşum Адыгэ iTV.
İnanın bu kanalın ana dilimizle amatör ruhla yapılan o kadar güzel programları var ki zevkle izliyor büyük keyif alıyorum.
Adiga iTV, ana diliyle konuşmanın, sorunlarımızı tartışmanın, ana dille espriler yapmanın, ana dille yazılmış eserleri seslendirmenin doyumsuz zevkini yaşatıyor izleyenlere.
Televizyonu olmayan, Youtube’yi etkili kullanamayan bizler için bu tür oluşumlar oldukça anlamlı değil mi?

ADİGA iTV’NİN KURULUŞ AMACI
Nart Alash’ın yoğun çabasıyla Ürdün’de internet üzerinden yayın yapan amatör bir internet televizyonu Adiga iTV.
Adiga iTV, kuruluş amaçlarını şöyle özetliyor:
Дунейпсо Адыгэхэм я интернет каналщ. Ди лъэпкъым и щэнхабзэр, тхыдэр, бзэр, тхъумэн папщIэ мы Адыгэ иТВ-р щIызэдгъэпэщар Адыгэ нэтынхэр, дерсхэр, тэурыхъхэр, усэхэр, уэрэдхэр,псысэхэр пIщIэншэу фыщеплъыфынущ ди каналым. ГукIи псэкIи едгьэкIуэкI лэжьыгъэм Хэхэс Адыгэхэри Хэкурысхэри зэпищIэну, зэкъуэтыныгъэр нэхъ льэщ ищIыну догугьэри. Фохъус фыдохыр! Фыкъыдэплъ , фыкъатхэ ди Адыгэ лъэпкъ!

(Biz, dünyadaki tüm Adige’lere ulaşmayı amaçlayan bir internet kanalıyız. Adiga iTV’nin kuruluş amacı, halkımızın kültürünü, ana dilini, edebiyatını korumak, geliştirmektir. Kanalımızda, Çerkes dünyasından haberleri, söyleşileri, dersleri, mitolojileri, hikayeleri, şarkıları, şiirleri, bilmeceleri… ücretsiz olarak izleyebilirsiniz. Canla başla yürüttüğümüz bu çalışmaların Anavatan ve Diaspora Adigelerinin iş birliğini arttıracağını, birlikteliği güçlendireceğine inanıyoruz. Lütfen bizi izleyin, bizimle yazışın! Selam ve sevgiyle.)

ÖNE ÇIKAN PROGRAMLAR
Adige iTV’nin, ana dili, xabze, kültürel değerlerimiz ve tarihi birikimimizle ilgili harika programları var.
Bu programlar, Anavatan’dan, Türkiye’den, Ürdün’den, İsrail’den, Avrupa’dan, Amerika’dan birikimli konukların katıldığı, ana dilimizin akıcı ve etkili şekilde kullanıldığı programlar.
Mesela, Dr. Nazar Hamit Yüksel’in hazırlayıp sunduğu “Edebiyat dili Çerkesçe” programı.
Yemuz Bayazıt’ın hazırlayıp sunduğu, moderatörlüğünü yaptığı, tanışmaktan, izlemekten gurur duyduğumuz sanatçı ve kültür insanlarının konuk olduğu “Yuvarlak Masa” programı.
Anavatanda yaşayan Selim Merem’in sunduğu “Mihrap” programı, emek verilmiş seyredilmeye değer programlar. Адыгэ iTV / Instagram: Adiga.itv / Facebook: @Adiga.itv

NE KADAR ACI!
Адыгэ iTV, program tanıtım mesajlarını 4 dilden vermek durumunda kalıyor.
Adigebze, Türkçe, İngilizce, Arapça, sahi biz nasıl savrulmuşuz, nasıl da dört temel dile bölünmüşüz?
Programlarda özellikle şu konulara yer verilmesi anlamlı:
Ana dilin önemi, ana dili yaşatmak için nelerin yapılabileceği,
Bu dili, bu kültürü özellikle gençlere sevdirmenin metodu,
Çerkes toplumunda “xabze” nin ne anlama geldiği,
Xabze toplumu olmanın özellikleri, xabze değişmeli, yenilenmeli mi,
Adige edebiyatından seçmeler,
İsmi bu kültürle özdeşleşmiş, birikim sahibi Adige, yazar, şair ve diğer sanatçıların ölümsüz eserlerinden örnekler.
Düğünlerimiz, sosyal hayatımız…

BİZE DÜŞEN GÖREV
Bize düşen görev, bu tür samimi, amatör oluşumları hiç olmazsa izleyerek, abone olarak, beğenerek onlara destek olmak olmalı. Duyarlılığın gereği de bu olsa gerek.
Bu sayede programlar daha fazla kişiye ulaşacaktır.
Eğer mümkün olur ses ve görüntü kalitesi de arttırılırsa eminim izleyicilerin de kanala üye olanların da sayısı zamanla katlanacaktır.

DAHA FAZLA DUYARLI OLMALIYIZ
Yıllardır Türkiye’de yaşayan milyonlarca Çerkes, “Neden Çerkesçe yayın yapan bir TV kanalımız yok!” diye devlete sitem etti durdu.
Haksız değillerdi, elbette haklılardı ama olmadı, olmuyor…
Bugün, televizyon, dün kadar ihtiyaç mı, bu konu tartışılabilir.
Tartışılamayacak bir konu varsa o da Çerkes toplumunun gün geçtikçe dilinin yok olduğu, kültürünün unutulduğu.

CEVAP BEKLEYEN ZOR SORU
Hepimizce malum ki TV artık eski gücünü yitirdi şimdilerde YOUTUBE var.
Bir kamera bir tripottan oluşan bir Youtube kanalı?
Şimdi cevabı zor soru geliyor.
Devlet bizim için bir TV kanalı açmadı, peki bizim dernek veya diğer kurumlarımız bir kamera bir tripotla yayın yapabilen bir Youtube kanalı niye açamadı, niye açamıyor?
Küçücük bir stüdyo birkaç çalışandan oluşan mütevazı bir yayın kuruluşu.
Mesela bir üst kurumumuzun kontrolünde olacak bir kanal.
Günlük haberleri olan, canlı yayınlar yapan, dil dersleri, kültür, sanat etkinlikleriyle dolu dolu, cıvıl cıvıl bir Youtube kanalı.
Buna gücümüz mü yetmiyor?
Dil bilen eleman mı bulamıyoruz?
Kanalın seyircisi, takipçisi mi olmaz?
Ne bileyim, insan bunları düşününce tıkanıyor, söz tükeniyor!
Sanırım konu, ekonomik değil, konu inanma ve samimiyet!

İÇ DİNAMİKLERİMİZİ ÇOK DAHA İYİ KULLANMALIYIZ!
Acaba, sürekli başkalarından bir şeyler istemek, başkalarının metotlarıyla başkalarının pusulalarıyla hedefe ulaşmaya çalışmaktansa mevcut iç dinamiklerle iş yapmanın zamanı gelmedi mi?
Başkaları gibi, başka vadilerde dolaştığımız yetmez mi?
Kendi öz kaynaklarımızı, kendi kültür değerlerimizi layıkıyla değerlendirsek mi artık?
Galiba çözüm, kendi öz değerlerimiz ve öz kaynaklarımızda, samimiyetimizde!
ÇÖZÜMÜ KİM ÜRETECEK
Çerkes toplumu, kendi değerlerini koruyabilmek için elbette çağın gerekleriyle yürümek zorunda.
Çerkes toplumunun, dilini ve kimliğini koruyabilmesi, kendi kültür, sanat, tarih ve edebiyatına sahip çıkabilmesi ancak kitle iletişim araçlarını etkili kullanmakla mümkündür.

TEBRİKLER!
Başta Адыгэ iTV kurucusu Sayın Nart Alash olmak üzere bu güzel oluşuma destek veren tüm duyarlı yürekleri, program yapımcı ve sunucuları, programlara katılarak zengin kültürümüzün üzerindeki tozu, sisi kaldırma çabası içinde olan tüm emektarları yürekten kutluyorum.
Umarım bu kartopu büyüyerek kocaman bir oluşuma dönüşür.

Япэрауэ Adiga iTV-р зыухуа пщIэ зыхуэтщI Алэш Нарт фIщIэ гуапэ хузощI. ЕтIыуанэу мы къэхъугъэ дахэм щIэгъэкъуэн хуэхъу дэтхэнэ зыми, абы адэкIэ нэтынхэр зыщI згъэхьэзырхэм фIыщIэ яхузощI. Нэтынхэм къыхыхьэу, ди щэнхабзэ къулейр згъэбжьыфIэ, зи гуащIэ хэзылъхьэ, ар игъэдахэну иужь ит дэтхэнэ зыми си гуапэу фIыщIэ яхузощI.
Согугъэ мы къэхъугъэ дахэр махуэ къэс ефIакIуэу, индыдэ хъуну.