Ğuçe Zamudin kendini Çerkes müzik enstrümanlarına, eski Çerkes halk şarkılarına ve hasır örgüye adamış bir sanat insanıdır. Onun hayat hikayesinin bu sanat dallarının tarihi ile sıkı sıkıya bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Ona Çerkeslerin yokolmak üzere olan sanat dallarını kurtarmak üzere tanrı tarafından özel görevlendirilmiş bir elçi de diyebiliriz.
O hayata bir müzik ve sanat insanı olarak başlamamıştir. Orta öğrenimini tamamlayınca ailesinin isteği ile Kaberdey-Balkar Devlet Üniversitesi’nin Fizik-Matematik bölümüne girmiş, iki yılın sonunda bu bölümde okuyamayacağını anlayarak ayrılmıştır.
Daha sonra Kaberdey-Balkar Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü’nde fotoğrafçı olarak işe başlamıştır. Ünlü araştırmacı ve folklor bilimciler KARDENĞUŞ Zeramuk ve NALO Zavur’un araştırma gezilerinde fotoğrafçı olarak bulunmuştur. Bu araştırma gezilerinde eski Çerkes halk şarkıları ile tanışmış, şarkıların Çerkes ulusal kültürü için taşıdıkları önemi anlamıştır. Aynı zamanda Şiçepşine ve Qamil gibi müzik enstrümanlarının bu şarkıların icrasında taşıdıkları önemi de görmüştür.
Çerkes insanının duygu ve düşüncelerini, acı ve sevincini şarkı yoluyla dile getirmede fevkalede öneme sahip bu müzik enstrümanları akordiyonun çıkışı ile birlikte kaybolmaya başlamış, toplumsal yaşamdaki yerlerini akordiyona bırakarak bir kenara çekilmişlerdir. Aynı şekilde kilim ve halının ortaya çıkışıyla hasır da kullanımdan kalkmış, hasır örgü sanatıda kaybolmaya yüz tutmuştur.
Bu sanat dallarını yokolmasının Çerkes müzik kültüründe ve sanatında yolaçacağı büyük kaybı ilk anlayan kişi ĞUÇE Zamudin olmuştur. O günden itibaren de bu müzik enstrümanlarına ve hasır örgüye yoğun ilgi duymaya başlamıştır.
ĞUÇE Zamudin hasır örgüyü bu işi iyi bilen kadın ustalardan, Şiçepşine ve Qamil çalmasını da bu enstrümanları çalan son temsilcilerinden öğreniyor. Şiçepşine’yi öğrenmede Adıgey’den ÇİÇ Aslanbeç’in, Qamil’de Kaberdeyli KUŞHA Alisah’ın etkili olduklarını kendi beyanından anlıyoruz.
ĞUÇE Zamudin artık kendini var gücüyle bu sanat dallarına adamıştır. Onların yeni nesillere öğretilmediği takdirde yokolup gideceklerini görmektedir. Kendi atölyesinde veya müzik okullarında beş yaş ve üzeri çocuklara Şiçepşine, Qamil ve hasır örgü öğretmek için durup dinlenmeden çalışmakta olduğunu, önemli başarılar da elde ettiğini görmeye başlıyoruz. Onun küçük yaşlardan itibaren büyük bir sabır ve ustalıkla yetiştirdiği çocuklar günümüzde usta birer Şiçepşine ve Qamil sanatçısı olmuşlardır. Öğrencileri çeşitli Rusya şehirleri ve dış ülkelerdeki etno- müzik festival ve yarışmalarında iyi dereceler elde etmektedir. Kurduğu “Juv” ve “Tijin” gibi müzik toplulukları eski Çerkes halk şarkılarını seslendirmiş, albümler yapmış, festival ve konserlerde yeralmış, Çerkes halkının sevilen müzik topluluklarından olmuşlardır.
Onun sanat çalışmaları Rusya ve dış ülkelerdeki sanat çevrelerinin dikkatini çekmiş, Rusya televizyon kanalları onun hakkında programlar yapmış, Japon üniversitelerinin de davetlisi olmuştur.
ĞUÇE Zamudin müzik enstrümanları Şiçepşine ve Qamil ile hasır örgü sanatının ebediyen varolabilmesi için bunlarla ilgili tüm bilgilerin kitaplaştırılması gerektiğini anlayarak çalışmalara koyulmuştur. Bu konulardaki bilgilerin hacimli birer büyük kitap olacaklarını, yayımlanmasının kendi gücünü aşan bir maddi yük oluşturacağını görmüştür. Bu sorunu aşmak içinde kendine özgü bir yöntem geliştirmiş, kitapları yayınlamadan alıcılardan bedelini toplamak suretiyle Şiçepşine ve Qamil kitaplarını bastırabilmiştır. Halen hasır örgü sanatı ile ilgili kitap çalışmalarını sürdürmektedir.
ĞUÇE Zamudin’in uzun yıllar büyük bir sabır ve özveri ile yürüttüğü çalışmalar neticesinde artık Şiçepşine ve Qamil enstrümanlarını çalabilen, hasır örgüyü yapabilen profesyonel kadrolar oluşmuş, bu konulardaki bilgilerde kitap olarak kütüphane, okul, müze ve üniversitelere, konuya ilgi duyan kişilere ulaşmıştır. Bu müzik enstrümanları TLETSERUK Kerim müzik okulunun ders programlarında yerini almıştır.
ĞUÇE Zamudin’in bu güzel çalışmalarına destek olan çok insan olduğu gibi, yaptığı işleri gereksiz ve lüzumsuz bularak karşı çıkıp engellemek isteyenlerde az olmamıştır
Geçtiğimiz günlerde 70 nci yaş gününü kutlayan ĞUÇE Zamudin özverili ve güzel çalışmaları ile Çerkes halkının gönlünde taht kurmayı başarabilmiştir. 14 Nisan günü Adıgey Ulusal Müzesi’indeki sanat buluşmasında sanatseverlere 70 yıllık yaşamının sunumunu yapmıştır.
70 nci doğum yılın kutlu olsun Zamudin. İyi ki doğdun, iyiki varsın…
FOTOĞRAFLAR
VİDEOLAR
