LAZCA ÖĞRENELİM

Ali İhsan Aksamaz

“ვისწავლოთ ლაზური! / Lazca Öğrenelim!”

Dilbilimci Natia Poniava’nın Lazca ders kitabı Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te yayınlandı: “ვისწავლოთ ლაზური!/ Dovigurat Lazuri/ Lazca Öğrenelim”. Kitap, Art̆anuci Yayınevi’nden çıktı.

Natia Poniava’nın bir diğer çalışması: “Megrelce Öğrenelim!/ “ვისწავლოთ მეგრული!” (2021)

Dilbilimci Natia Poniava, “Lazca Öğrenelim/ Lazuri Dovigurat” adlı bu yeni kitabına ilişkin şunları söyledi:

“Lazca Öğrenelim/ Lazuri Dovigurat” adlı kitabım, Gürcüce bilenler için hazırlandı. Türkiye’de Lazcayı öğretmeye, öğrenmeye yönelik farklı kitaplar mevcut. Ancak Gürcistan’da şimdiye kadar böyle bir kitabımız yoktu. Bu kitabım 270 sayfa. Kitapta 30 ders yer alıyor. Her dersin bir gramer ve bir de konuya göre sözlük bölümü var. Gramer bölümünde pratiğe ilişkin alıştırmalar da yer alıyor. Konuya göre sözlük bölümünü, bu kelimelerle oluşturulmuş bir diyalog veya bir metin takip ediyor. Kitabın beşinci bölümden sonra her derste atasözleri ve çeşitli özlü deyişler, onuncu bölümden sonra da şiirler yer alıyor. Kitapta bir de genel Lazca- Gürcüce ve Gürcüce- Lazca bir sözlük yer alıyor. Bu iki sözlük, kitabın içinde kullanılan bütün kelimeleri kapsıyor. “Lazca Öğrenelim/ Lazuri Dovigurat” adlı çalışmamın bir CD’si de var.”

Gürcistan vatandaşları için Art̆anuci Yayınları’ndan daha önce çıkan Gürcüce açıklamalı diğer Lazca çalışmalar: (İrine Asatiani, 2012): “Lazca Metinler” ile “Lazca Sözlük”; (Tea K̆alandia, 2008): “Lazca Metinler”; Nodar K̆ak̆abaže, 2018): “Lazca Metinler”

(Önerilen Okumalar: Givi G. Karçava: “Megrel mutfağı, dünyanın çok zengin mutfaklarından biri!”, 27 IV 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com.tr; Givi G. Karçava: “Bir dilde başka dillerden ne kadar çok ödünç kelime varsa, o dilin o kadar eski, zengin ve bir kültür dili olduğunu anlayabiliriz!”, 6 V 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com.tr/ hyetert.org; Givi G. Karçava: “Kâzım, kültür devrimi yapan bir insandı!”, 13 V 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com.tr; Givi G. Karçava: “Kardeşliği canlandırmak istiyorum!”, 22 V 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com.tr; “Hayvan Çiftliği” Megrelce olarak yayınlandı”, 16 XI 2020, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr/ gurcuhaber.com; “İlk Gürcüce- Megrelce Sözlük Yayınlandı”, 11 I 2021, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr/ gurcuhaber.com; İoseb Şengelia: “Yaşlılarımızdan masal, şiir ve mitolojiye ilişkin bilgiler derliyorum!”, 11 XI 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; İoseb Şengelia: “Aynı akrabadan kız ve oğlanın evlenmesi büyük bir günah sayılıyor!”, 17 XI 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; İoseb Şengelia: “Günümüzde Megrelya’da ancak birkaç aba ustası bulabilirsiniz!”, 22 XI 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; İoseb Şengelia: “Hasta birisinin avlusunda horoz ötünce kötüye işaret sayılıyor!”, 24 XI 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; İoseb Şengelia: “Lazca, Megrelce ve Svanca günden güne ölüyor!”, 1 XII 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; “Megrelce dergi çıktı: “Skani”/ “სქანი”,16 V 2020, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr/ gurcuhaber.com; “Megrelce Televizyon- AK̆A T̆V Bir Yaşında!”, 20 VII 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Natia Poniava: “Biz Gürcistan’da, siz Türkiye’de dilimizi yaşatalım; bunu yapabiliriz!”, 23 II 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com.tr; Natia Poniava: “Anadilimiz kaybolursa, kimliğimiz de yavaş yavaş kaybolacak!”, 03 XI 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr/ gurcuhaber.com; “ვისწავლოთ მეგრული! /Megrelce Öğrenelim!”, 17 II 2021, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr)

“ვისწავლოთ ლაზური! / Lazuri Dovigurat!

Lingvist̆i Natia Poniavaşi Lazuri dersişi ketabi gamiçkvinu Gurcistanişi nananoğa Tiflisis: “ვისწავლოთ ლაზური! / Lazuri Dovigurat!/ Lazca Öğrenelim!” Noçalişe kogamaxtu gamamçkumale Art̆anucişen.

Lingvist̆i Natia Poniavak ağani ketabişen eşo miʒ̆u:

“Lazuri Dovigurat” Kortuli nena na uçkinanpeşeni iç̆aru. Turkonas çkvadoçkva sup̆arape koren Lazuri doguruşeni, ama Okorturas hakşakis amk̆ata sup̆ara va miğut̆es. Sup̆ara çkimi 270 gverdoni ren. 30 dersi gežin. İri dersis grameri do temat̆uri zit̆apeşi noʒ̆ile uğun. Gramerişi noʒ̆iles p̆rakt̆iğiti koren, temat̆uri zit̆apeşi noʒ̆iles zit̆apeşk̆ule ha zit̆apeten ç̆areli dialogi vana t̆ekst̆i naqonen. Maxutani dersişk̆ule iri dersis p̆ap̆upeşi zit̆ape do notkvamepe, mavitani dersişk̆uleti leksepe miğunan. Sup̆aras, doloxe muşi na ixmaru, zit̆apeşi nenapuna numʒxun, Lazur- Kortuli do Kortul- Lazuriti. “Lazuri Dovigurat” sup̆ara çkimişi audiyo versiyoniti koren.”

“ვისწავლოთ ლაზური! / ლაზური დოვიგურათ!”

ლინგვისტი ნათია ფონიავაში ლაზური დერსიში ქეთაბი გამიჩქვინუ გურჩისთანიში ნანანოღა თიჶლისის: “ვისწავლოთ ლაზური! / ლაზური დოვიგურათ!” ნოჩალიშე ქოგამახთუ გამამჩქუმალე არტანუჩიშენ.

ლინგვისტი ნათია ფონიავაქ აღანი ქეთაბი მუშიშენ ეშო მიწუ:

“ლაზური დოვიგურათ” იჭარუ ქორთული ნენა ნაუჩქინანფეშენი. თურქონას ჩქვადოჩქვა სუპარაფე ქორენ ლაზური დოგურუშენი, ამა ოქორთურას ჰაქშაქის ამკათა სუპარა ვა მიღუტეს. სუპარა ჩქიმი 270 გვერდონი რენ. 30 დერსი გეძინ. ირი დერსის გრამერი დო თემატური ზიტაფეში ნოწილე უღუნ. გრამერიში ნოწილეს პრაქტიღითი ქორენ, თემატური ზიტაფეში ნოწილეს ზიტაფეშკულე ჰა ზიტაფეთენ ჭარელი დიალოგი ვანა ტექსტი ნაყონენ. მახუთანი დერსიშკულე ირი დერსის პაპუფეში ზიტაფე დო ნოთქვამეფე, მავითანი დერსიშკულეთი ლექსეფე მიღუნან. სუპარას, დოლოხე მუში ნა იხმარუ, ზიტაფეში ნენაფუნა ნუმცხუნ, ლაზურ-ქორთული დო ქორთულ-ლაზურითი. „ლაზური დოვიგურათ“ სუპარა ჩქიმიში აუდიჲო ვერსიჲონითი ქორენ.”