KITIJ Cemil Biçer

Obsesif kompulsif biri olacağım küçüklüğümden belliymiş. Hani eskilerin sağduyunun imbiğinden süzülüp demlenmiş özlü sözleri vardır; mantık skalasına vurduğunuzda pek anlam ifade etmiyor gibi görünse de her harfi yaşanmış zamanlarla ilmik ilmik örülmüştür.

“Adam olacak çocuk aşklarından belli olur”muş.
Aslında bu metaforik deyimin “adam” öznesi erkek egemen bir algı oluşturduğundan pek favorim değildir. Ama deyimin gerçek manada kaynağından çıkışını öğrendiğinizde sizin de benim gibi önyargılarınız değişecek, eminim bundan

Gönlümle baş başa düşündüm demin;
Artık bir sihirsiz nefes gibisin.
Şimdi tâ içinde bomboş kalbimin,
Akisleri sönen bir ses gibisin.

“Adam”lık lügati manada “eril” bir söylem gibi bir algı yaratmış ise de kaynak noktasında bu söz tasavvuf edebiyatımızda “insan-ı kamil” olma manasında söylenmiştir.
Halk edebiyatımızda da pek çok şair tarafından kullanılmış bir metafor (eğretileme) sanatıdır.
Metafor (eğretileme) sanatı; bütün dillerde ve dilin her düzleminde bulunan, şiir dilinin temelini oluşturur.
Şiirde eğretileme, bir benzerliğe işaret etmekten başlayıp bir çağrışımlar yumağı oluşturmaya kadar genişleyebilir. İşlevi şiire bir güzellik katmak olabileceği gibi, şiirin bütününü denetleyen bir imgeye de dönüşebilir.

“Mâziye karışıp sevda yeminim,
Bir anda unuttum seni, eminim,
Kalbimde kalbine yok bile kinim,
Bence artık sen de herkes gibisin.”

Söz konusu olan “erkek egemen” algı oluşturduğu gerekçesiyle feministler ve feminen “muhip”lerce “tü-kaka” edilen bu metaforik söylemi savunmak ve sahip çıkmak benim -naçizane- edebi namusumdur.
Efendim…!
Konumuzun öznesi olan metaforik söylemin özgün hâli şöyledir:
“İnsan olacak bala, bokundan bellidir.”
Kavramları lügati manada okuyan sıradan insanlar için pek akustik olmayabilir bu özdeyiş…
Ama hayat hep “lügati” olarak okunmaz… okunmamalı.
Mesele…!
Sözcüklerin derinlerine inebilmekte…
Kim bilir…!
Belki de “insan-ı kamil” olmanın sırrı orada gizlidir.