|
Notlar:
1) Terimlerin çeşitli dillerde
yazılışları / işareti ile ayrılmıştır
Adige/Adghe vs. gibi
2) Sözcüklerin
yazılışında Latin ve Kiril harfleri kullanılmış ve .-
işareti ile ayrılmıştır. Adige-Адыгэ
3)
Yabancı kaynaklı sözcüklerin Türkçe okunuşları
parantez içinde yazılmıştır; Schapsugh (Şapsuğ)
4) Kesme işaretinin alfabetik sıralamada önem
verilmemiştir.
Redade, Adige halk kahramanlarından birisidir.
Kiev kroniklerine göre Kiev-Rusları 1022'de Tmurtakan
kentini kuşatırlar. İki tarafta boşuna kan akmasını
istemezler. Her iki taraftan birer cengaver ortaya
çıkararak yapacakları mücadelede kazanan taraf savaşı
kazanmış olarak kabul edilmesinde anlaşırlar.
Adigelerin cengaveri Redade'ye karşı Kievliler Kutsal
Vladimir'in oğlu Mistislav'ı er meydanına çıkarırlar
ve savaşı sonuncusu kazanır ve Redade hayatını
yitirir. Aradan on yıl geçtikten sonra Adige Kralı
İndar bin Asetin savaşçı ile birlikte Tmurtakan'ı
fethederek tekrar ele geçirir ve Redade'nin de
intikamını almış olurlar.
Redade gerek isim gerek tarihi ve masalımsı
destanlarda devamlı olarak yeri olan hem erkek
hem de kadın motiftir. Nitekim Adige gelin alma
merasiminde söylenen gelin alma şarkısında halen hep
Redade'nin adına atfedilerek söylenir. Bu da Redade'ye
olan bağlılığı ve sevgiyi göstermesi yönünden
ilginçtir. Gelin alma şarkısından nakaratlarda
tekrarlanan cümleleri aşağıya yazıyorum.
О
Рэдадэ,
Redade
We Redade
Güzel Redade bizim gelinimiz."
Рэдадэ гуащэр тыныса.
Redade guşçer tınısa "
Rha, Volga nehrinin diğer bir adı.
Ricardus, Macar Dominik rahiplerinden. Büyük
Macaristan'ı bulma hayaliyle yola çıkarak,
Konstantinopel üzerinden Taganrog'a gelerek burada
Adige kralı Fersache'ye bir kaç ay misafir olduktan
sonra, oradan hareket ederek Alanların yanına kadar
giderek geri gelir. Ancak sözü edilen büyük
Macaristan'ı bulamaz.
Rion, bkz. Erak
|
