EKİM AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI

VERIŞ Nurhaliy
Adige Psatle, 29 Eylül 2009
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız

* 3 Ekim 1933’te “Kabardinka” şarkı ve dans topluluğu kuruldu.

* 3 Ekim 2002’de Çerkes (Шэрджэс) yazarı Kaberdey Fat’ime öldü.  

* 5 Ekim 1957’de tarih profesörü ve Dünya Adige/Çerkes Birliği Başkanı Dzemıh Kasbolet doğdu.

* 5 Ekim 1990’da Adigey Cumhuriyeti’nin kuruluşu ilan edildi.

Левитан Юрий Тут Заур Къэзан Сэтэней
Быж Айтэч Дзэмыхь Къасболэт ТIыхъужь Алий
Путин Владимир Мысостышхуэ Маринэ Щомахуэ Амырхъан

* 7 Ekim 1918’de Nalçik karşıdevrimci Davtoko-Serebryakov birliklerinin eline geçti.

* 7 Ekim 1952’de Rusya Federasyonu Başbakanı Vladimir Putin doğdu.

* 7 Ekim 1860’da Baksan halk (ц1ыхубэ) mahkemesi kuruldu.

* 7 Ekim 1928’de dilbilimleri profesörü, akademisyen, Rusya Federasyonu ve Adigey Cumhuriyeti kıdemli bilim çalışan Zekoğ Vıçujıko (Зек1уэхъу Увжыкъуэ/Зек1огъу Уцужъыкъо) doğdu (Not:Bu yakınlarda vefat ettiği söyleniyor. -HCY).  

 

* 10 Ekim 1910’da doğan Kabardey halk ozanı Şomaho Amırhan (Ş’ewemafe Amırhan) doğdu, 1988’de öldü.

* 10 Ekim 1935’teKabardey kültür insanı, yazar, ayrıca Kuran’ı Adige/Kabardey diline çeviren Yelğer Kaşif doğdu.

Кърым Иринэ Темрокъуэ Риммэ Лермонтов Михаил
ТекIуий Анатолэ Мысостышхуэ Пщызэбий IутIыж Борис
Щэукъуий Ахьмэд ТIымыжь Хьэмыщэ КIуэкIуэ Валерий

* 10 Ekim 1942’de Kabardey kültür insanı ve besteci Şomaho Hasanbiy (Ş’ewemafe Hasanbıy) doğdu.

* 12 Ekim 1957’de Kabardey-Balkarya Devlet Üniversitesi kuruldu.

* 1884 гъэм Гринвич зэманыр Меридианым техуэу ягъэуващ.

* Илъэси 105-рэ и пэкIэ (1904 гъэм) Тэрч-Кубань пол­кым хыхьэ адыгэ шухэм зыкъаIэтауэ щытащ.  

* 15 Ekim 1814’te doğan Büyük Rus yazarı, şairi olup uzun yıllar Kafkasya’da bulunan ve Kafkasya üzerine yazılar yazan Mihail Lermontov, 27 Temmuz 1841’de Psıhuabe (Psıfabe;Pyatigorsk) Meşıko dağı eteğinde öldürüldü.

Мэлбахъуэ Тимборэ Къэрмокъуэ Мухьэмэд Къалмыкъ БетIал
Джэлэс Таужид ЩоджэнцIыкIу Алий Примакъов Евгений
Мысостышхуэ Балъкъэр Тамарэ Мысостышхуэ


* 15 Ekim 1940’da doğan Kabardey halk ozanı, Rusya Federasyonu kültür insanı, yazar ve ünlü şair, klasik oyun yazarı Ut’ıj Boris doğdu, 2008’de öldü.

* 17 Ekim 1905’de ilk Rusya Devlet Duması (Halk Meclisi) kuruldu.

* 22 Ekim 1841’de ünlü Adige kültür insanı Hat’ohuşoko Kaziy doğdu, 1899’da öldü.

* 24 Ekim 1893’te doğdu ve 1921-1938 yılları arasında Kabardey-Balkarya’yı yöneten Kalmık Betal 1940’ta öldü (Not:Fotoğrafı yukarıda yazılı yerdekidir. -HCY)

* 27 Ekim 1940’ta Kabardey ve Balkar dram tiyatroları açıldı.  

* 28 Ekim 1900 yılında doğan, Kabardey edebiyatının temelini atan, büyük klasik şair Şogentsuk Aliy (Şevgentsık’u Alıy) 1941’de Bobruysk’taki esir kampında öldü.