DİL EĞİTİMİ     25. Ders
SHOQUL İlhan Aydemir
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
ТОЩlРЭ ЕТХУАНЭ ГУКЪИНЭ
YİRMİ BEŞİNCİ DERS

Bu dersimizde dilin işleyiş özellikleri üzerinde daha detaylı bir çalışma yapacağız. Dilin işleyiş özellikleri iyi anlaşılırsa bu yapılan veya yapılacak olan açıklamalara gerek kalmaz.

Her şey anlaşılır hale gelebilir. Biz her şeye rağmen dilin işleyişi ile ilgili bazı ayrıntıları bu dersimizde anlatmaya devam edeceğiz.

Щытlэгъэн – Bir şey giymek

Щыхын – Bir şeyi çıkarmak

Зыхуэпэн -- Giyinmek

Зытlэщын – Soyunmak ( Buradaki soyunmak çıplak hale gelmek anlamında değildir. Bu soyunma günlük hayatta toplum içerisinde giydiğimiz elbiselerin yeni ortamdaki rahat oturuşumuza uygun hale gelmesi için yapılan elbise değişikliği için yapılan soyunmadır. Diğer soyunma ise  -- зыупцlэнын --  bu ders içerisinde ele alınmayacaktır. )

Зафер къищэхуа джанэр зыщетlагъэ.

Zafer satın aldığı gömleği giyiniyor.

Giyinme kendi üzerine olduğu için fiil başına – зы—gelmiş.

Ар сэ зыщызотlагъэ.

---- уэ зыщыботlагъэ

--- абы зыщетlагъэ.

--- дэ зыщыдотlагъэ.

--- фэ зыщывотlагъэ

--- абыхэм зыщатlагъэ.

Bu fiil iki parçalı fiillere dahil olduğundan şahıs ekleri  -- щы -- ve -- тlэгъэн – arasına girmiştir. Banlarla ilgili ön bilgi verilmişti ileride de daha detaylı bilgi verilecektir.

Dilin ses bileşenleri ile ve işletimin farklı bazlar alınarak işletimi diyalektler arasındaki farklılıkları ortaya çıkardığını bilmemiz gerektiğini düşünüyorum. Aslında dilin işleyiş mantığı olarak farklılıklarının olmadığını düşünüyorum. O mantık anlaşılır ise tüm diyalektlerin anlaşılması sorun olmaktan çıkacaktır.

Зафер къищэхуа джанэр зыщитlагъэрэ?

Zafer aldığı gömleği giyiniyor mu?

Ар сэ зыщыстlагъэрэ?

--- уэ зыщыптlагъэрэ?

--- абы зыщитlагъэрэ?

--- дэ зышыттlагъэрэ?

--- фэ зыщыфтlагъэрэ?

--- абыхэм зыщатlагъэрэ?

Зафер и лъэпэдхэр зышитlагъэкъым.

Zafer çoraplarını giyinmiyor.

Ар сэ зыщыстlагъэкъым.

--- уэ зышыптlагъэкъым.

--- абы зышитlагъэкъым.

--- дэ зышыттlагъэкъым.

--- фэ зышыфтlагъэкъым.

--- абыхэм зышатlагъэкъым.

Зафер и пыlэр зышщхьэритlагъэкъэ?

Zafer şapkasını giymiyor mu?

Ар сэ зыщыстlагъэкъэ?

--- уэ зыщыптlагъэкъэ?

--- абы зыщитlагъэкъэ?

--- дэ зыщыттlагъэкъэ?

--- фэ зыщыфтlагъэкъэ?

--- абыхэм зыщатlагъэкъэ?

Мазэ и фащэхэр зыщитlэгъащ.

Maze elbiselerini giydi.

Ар сэ зыщыстlэгъащ.

--- уэ зыщыптlэгъащ.

--- абы зыщитlэгъащ.

--- дэ зыщыттlэгъащ.

--- фэ зыщыфтlэгъащ.

--- абыхэм зыщатlэгъащ.

Burada eklerin değişimi ile  щ kalkarsa cümlenin soru cümlesi olduğunu ,  щ  yerine къэ gelirse olumsuz soru, къым gelirse soru cümlesi, т gelirse bitmiş zaman cümlesi, нущ gelir ise gelecek zaman cümlesi veya benzeri detaylar daha önceki derslerde anlatıldığından daha fazla detaylara girilmeyecektir.

Зафер и пыlэр зыщхьэритlагъэри унэм къыщlэкlащ.

Zafer şapkasını giyip evden çıktı.

Başına giyindiği için baş eki geldiğini fark ettiniz.

Biz başına giyinmeyi çıkararak yazacak olursak;

Ар сэ зыщыстlагъэри унэм сыкъыщlэкlащ.

--- уэ зыщыптlагъэри унэм  укъыщlэкlащ.

--- абы зыщитlагъэри унэм  къыщlэкlащ.

--- дэ зыщыттlагъэри унэм дыкъыщlэкlащ.

--- фэ зыщыфтlагъэри унэм фыкъыщlэкlащ.

--- абыхэм зыщатlагъэри унэм къыщlэкlахэщ.

Ev bir örtme altı olarak düşünüldüğü için altından çıkmak şeklinde sözcük oluşmuş. Ayrıca burada anlatımı yapan olayın müdahili ve evin dışındaki bir anlatım olduğu anlaşılabilir. Daha önceden genel kabullerde değinilmişti. Eğer evdeki biri dışarıdakine bir anlatım sunsaydı  къыщlэкlащ  yerine ныщlэкlащ olacaktı veya kendisi sadece evdekilere bir anlatım olarak sunum yapsaydı sadece щlэкlащ diyecekti.

Зафер, уи лъэпэдхэр зыщытlагъэй унэм къыщlэкl.

Zafer çoraplarını giy de evden çık.

 Dili öğrenme üzerinde çalışma yapanların bunlarla çokça alıştırma yapmaları kendilerini geliştirecektir. Burada anlatılanlar salt bilgi olarak verilmesi ve öğrenilmesinin bir kazanımı olacağını düşünmüyorum. Eğer onlar pratiğe aktarılmadığı sürece biliyor olmanın bir yararı olmayacaktır. Bu temel basamaklar dilin işletim mantığının verilmesine yöneliktir. Öğrenici bunu pratiğe dökmesi gerekir veya öğreticilerin metinlerden bunları açabilmelerine yönelik çalışmalardır.

Cümle oluşumu bu dilde fiilin sıfat haline getirilmesi ve başına sonuna ön ekler son ekler şahıs ekleri getirilmesinden ibarettir. Bu durum dilin öğrenimini kolay hale getiriyor. Dilin ses dili olması nedeniyle seslerin doğru çıkarılması temel esastır. Bundan sonrası ise kolaydır. Cümlenin kurulumu mantığını kavramak gerekir. Cümlelerin mantığı – sen beni sevensin – ben senin giyindirdiğinim – şeklindeki cümle yapılarıdır. Mantık anlaşılır ise iş kolaylaşır. Dikkat ederseniz bu cümlelerde iki tane şahıs eki vardır. Ses bileşenleri ayrıca alıştırmalarla anlaşılması gerekir.

И фащэхэр Мазэ Зафер щрегъэтlагъэ.

Zafer Maze’nin elbiselerini giyindirdiriyor.

Ар сэ -------- сэ ---------- зы – щы – зы ---- з ---- о – гъэ -- тlагъэ.

--- уэ -------- уэ ----------- зы – щы – у ------ б ---- о ----------------- .

--- абы ------ абы -------- зы – щы -- . – р – е ----------------------- .

--- дэ -------- дэ ----------- зы – щы – ды---- д ---- о ----------------- .

--- фэ -------- фэ ----------- зы – щы – вы --- в ---- о ----------------- .

--- абыхэм – абыхэм  --- за  – щы -- . –р --а ------------------------ .

Bu tablo işletiminden sadece şimdiki zaman olumlu söyleminin çekimi olduğunu biliyoruz. Bu tablonun işletiminde özel bazı durumlar olsa dahi genel yapı olarak işletim mantığını vermesi bakımından önemlidir ve işletiminin kavranması gerekir. Burada  ар  yerine herhangi bir elbise adı konulabilir. O herhangi bir elbiseyi temsil etmektedir. Ayrıca --  Ар  абыхэм --  ile başlayan cümlelerin ilk ön ekinin çoğul eki alma durumunda olduğunu da görebilirsiniz.

Ар сэ -------- сэ ---------- зы – щы – зы ---- з ---- о – гъэ -- тlагъэ.

--- уэ -------- уэ ----------- зы – щы – у ------ б ---- о ----------------- .

--- абы ------ абы -------- зы – щы -- . – р – е ----------------------- .

--- дэ -------- дэ ----------- зы – щы – ды---- д ---- о ----------------- .

--- фэ -------- фэ ----------- зы – щы – вы --- в ---- о ----------------- .

--- абыхэм – абыхэм  --- за  – щы -- . –р --а ------------------------ .

Ар сэ уэ зыщызыбогъэтlагъэ.

Onu bana sen giydirensin.

( Onu bana sen giydiriyorsun. )

Ар сэ -------- сэ ---------- зы – щы – зы ---- з ---- о – гъэ -- тlагъэ.

--- уэ -------- уэ ----------- зы – щы – у ------ б ---- о ----------------- .

--- абы ------ абы -------- зы – щы -- . – р – е ----------------------- .

--- дэ -------- дэ ----------- зы – щы – ды---- д ---- о ----------------- .

--- фэ -------- фэ ----------- зы – щы – вы --- в ---- о ----------------- .

--- абыхэм – абыхэм  --- за  – щы -- . –р --а ------------------------ .

 Ар сэ фэ зыщызывогъэтlагъэ.

Onu bana siz giydirensiniz.

( Onu bana siz giydiriyorsunuz. )

Şimdiki zaman olumlu özel söylemi dışındaki diğer tüm cümlelerin kalıbı;

Ар сэ --------- сэ -------- зы – щы – зы – з – гъэ – тlэгъа – щ.

--- уэ ---------- уэ -------- зы – щы – у --- б ---------------------- .

--- абы ------- абы ------ зы – щы -- . р – е --------------------- .

--- дэ --------- дэ ------- -зы – щы – ды – д --------------------- .

--- фэ --------- фэ -------- зы – щы – вы – в --------------------- .

--- абыхэм – абыхэм – зы – щы – а – р - а ------------------- .

Bu tabloda щ kalkarsa ve yerine konulacak eklerin katacakları anlamlar ile ilgili açıklamalar defalarca  yapıldığı için yeniden anlatıma sanırım gerek yoktur. Ayrıca oluşan ses bileşenleri de alıştırmalar yaparak çıkarabileceğinizi sanıyorum.

Ар сэ --------- сэ -------- зы – щы – зы – з – гъэ – тlэгъа – щ.

--- уэ ---------- уэ -------- зы – щы – у --- б ---------------------- .

--- абы ------- абы ------ зы – щы -- . р – е --------------------- .

--- дэ --------- дэ ------- -зы – щы – ды – д --------------------- .

--- фэ --------- фэ -------- зы – щы – вы – в --------------------- .

--- абыхэм – абыхэм – зы – щы – а – р - а ------------------- .

Ар фэ сэ зыщывызгъэтlэгъащ.

Onu size ben giyindirdim.

Ар сэ --------- сэ -------- зы – щы – зы – з – гъэ – тlэгъа – щ.

--- уэ ---------- уэ -------- зы – щы – у --- б ---------------------- .

--- абы ------- абы ------ зы – щы -- . р – е --------------------- .

--- дэ --------- дэ ------- -зы – щы – дыд --------------------- .

--- фэ --------- фэ -------- зы – щы – вы – в --------------------- .

--- абыхэм – абыхэм – зы – щы – а – р - а ------------------- .

Ар фэ дэ зыщывэдгъэтlэгъащ.

Onu size biz giyindirdik. ( giydirdik )

Ар сэ --------- сэ -------- зы – щы – зы – з – гъэ – тlэгъа – щ.

--- уэ ---------- уэ -------- зы – щы – у --- б ---------------------- .

--- абы ------- абы ------ зы – щы -- . р – е --------------------- .

--- дэ --------- дэ ------- -зы – щы – ды – д --------------------- .

--- фэ --------- фэ -------- зы – щы – вы – в --------------------- .

--- абыхэм – абыхэм – зы – щы – а – р - а ------------------- .

Ар уэ сэ зыщыузгъэтlэгъащ.

Ар уэ сэ зыщозгъэтlэгъащ.

Onu sana ben giyindirdim. ( giydirdim )

Зыщыхын – giydiği herhangi bir giysiyi çıkarmak da tamamen

 щытlэгъэн – giymek gibidir.

Зафер и пыlэр зыщхьэрихри пилъащ.

Zafer şapkasını çıkarıp astı.

Мазэ и лъэпэдхэр зыщихащ.

Maze çoraplarını çıkardı.

И лъакъуэхэр фlитхьэщlыкlащ.

Ayaklarını yıkadı.

Сыт Зафер ищlэр? – Zafer ne yapıyor?

И лъэпэдхэр щех. – Çoraplarını çıkarıyor.

Ар сэ щызох.

--- уэ щыбох.

--- абы щех.

--- дэ щыдох.

--- фэ щывох.

--- абыхэм щах.

Ар сэ щысхащ.

--- уэ щыпхащ.

--- абы щихащ.

--- дэ щытхащ.

--- фэ щыфхащ.

--- абыхэм щахащ.

Bu sözcüğün tüm işleyiş mantığı ve kalıpları diğerinin aynısı olduğundan bu kadarı ile yetiniyoruz. Öğreniciler detaylı çalışma yaparak kendilerini geliştirmeleri gerekir. Щытlэгъэн – щыхын

Щы –тlэгъэн

Щы -- хын

Buraya kadar konu bahsi yaptığımız şeyler bir şeyi giymek veya çıkarmak üzerine olmuştur. Şimdi de giyinmek eylemi yani yapılan işin, giyilenin değil de kişinin yaptığı işin konu bahsi yapıldığı yapıya bakalım.  Хуэпэн – тlэщlын.

Зыхуэпэн – хуэпа – хуапэ – giyinmek yapısı

Bu giyinmek yapısının bir şey ile olacağından şahıslar м haline girmek durumundadırlar.

Зафер пщэдджыжьым къотэджри зехуапэ.

Zafer sabah kalkıp giyiniyor.

Giyiniyorum. --------- giyiniyor muyum? -------- giyinmiyorum.

Сэ зызохуапэ.-------- зысхуапэрэ? ------------ зысхуапэкъым.

Уэ зыбохуапэ.-------- зыпхуапэрэ? ------------ зыпхуапэкъым.

Абы зехуапэ. --------- зихуапэрэ? -------------- зихуапэкъым.

Дэ зыдохуапэ. ------- зытхуапэрэ? ------------- зытхуапэкъым.

Фэ зывохуапэ. ------- зыфхуапэрэ? ------------ зыфхуапэкъым.

Абыхэм захуапэ. ---- захуапэрэ? --------------- захуапэкъым.

Зафер пщэдджыжьым къэтэджри зихуэпащ.

Zafer, sabah kalkıp giyindi.

Сэ зысхуэпащ.

Уэ зыпхуэпащ.

Абы зихуэпащ.

Дэ зытхуэпащ.

Фэ зыфхуэпащ.

Абыхэм захуэпащ.

Bu tablodan щ  kalkarsa soru cümlesi – giyindim mi?

Къым – giyinmedim.

Къэ? – giyinmedim mi?

Ну? – giyinecek miyim?

Нущ -- giyineceğim

Нщ – giyineyim.

Н? – giyinir miyim?

Т. – giyinmiştim.

Т? – ( vurgu ile ) giyinmiş miydim?

Эт -- giyiniyordum

Рэт? – giyiniyor muydum?

Нт – giyinirdim.

Нут – giyinecektim.

Нутэкъым  -- giyinmeyecektim

Нутэкъэ? – giyinmeyecek miydim?

Сэ сыщыкlуам Зафер зыхуэпат.

Ben gittiğimde zafer giyinmişti.

Зафер зимыхуапэу хадэм къехащ.

Zafer giyinmeden bahçeye indi.

Сэ зызмыхуапэу хадэм  сехащ.

Уэ зомыхуапэу хадэм  уехащ.

Абы зимыхуапэу хадэм  ехащ.

Дэ зыдмыхуапэу хадэм  дехащ.

Фэ зывмыхуапэу хадэм  фехащ.

Абыхэм замыхуапэу хадэм  ехахэщ.

Зафер зихуапэри унэм щlэкlащ.

Zafer giyinip evden çıktı.

Сэ зысхуапэри унэм сыщlэкlащ.

Уэ зыпхуапэри унэм ущlэкlащ.

Абы зихуапэри унэм щlэкlащ.

Дэ зытхуапэри унэм дыщlэкlащ.

Фэ зыфхуапэри унэм фыщlэкlащ.

Абыхэм захуапэри унэм щlэкlахэщ.

Зафер унэ нэщlым зыщихуэпащ.

Zafer boş evde giyindi.

Сэ унэ нэщlым зыщысхуэпащ.

Уэ унэ нэщlым зыщыпхуэпащ.

Абы унэ нэщlым зыщихуэпащ.

дэ унэ нэщlым зыщытхуэпащ.

Фэ унэ нэщlым зыщыфхуэпащ.

Абыхэм унэ нэщlым зыщахуэпащ.

Зафер зихуэпэнурэ унэм къыщlэкlынущ.

Zafer giyinip evden çıkacak.

Сэ зысхуэпэнурэ унэм сыщlэкlынущ.

Уэ зыпхуэпэнурэ унэм ущlэкlынущ.

Абы зихуэпэнурэ унэм щlэкlынущ.

Дэ зытхуэпэнурэ унэм дыщlэкlынущ.

Фэ зыфхуэпэнурэ унэм фыщlэкlынущ.

Абыхэм захуэпэнурэ унэм щlэкlынухэщ.

Birisine elbiseler alarak giyindirmek veya giyinmesine yardım ederek giyindirmek. Yani bir kişinin bir kişiyi giyindirmesini gösteren bu tabloda değişecek olanlar sadece şahıs ekleri ile zaman ekleri, olumlu olumsuzluk ekleri, ön ek ve son eklerin eklemlenmesi ile oluşacak değişimlerdir. Şimdiki zaman olumlu söylemi dışında farklı söylem oluşturmaz. Biz bu tablodan çıkaracağımız cüleleri yazmakla bitiremeyiz. Yapmamız gereken tablonun işleyişini kavrayıp onu işleterek cümleler üretmektir.

Сэ ---------- сэ ----------- зы – зы --- з – гъэ – хуэпа -- щ.

Уэ ---------- уэ ----------- зы – у ----- б – гъэ -------------- .

Абы ------- абы --------- зы -- . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ --------- дэ ----------- зы – ды --- д – гъэ -------------- .

Фэ --------- фэ ----------- зы – вы --- в – гъэ -------------- .

Абыхэм – абыхэм ---- зы – е – р – а – гъэ ------------- .

Щ yerine konulabilecek ekleri zaten biliyoruz.

Сэ ---------- сэ ----------- зы – зы --- з – гъэ – хуэпа -- щ.

Уэ ---------- уэ ----------- зы – у ----- б – гъэ -------------- .

Абы ------- абы --------- зы -- . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ --------- дэ ----------- зы – ды --- д – гъэ -------------- .

Фэ --------- фэ ----------- зы – вы --- в – гъэ -------------- .

Абыхэм – абыхэм ---- зы – е – р – а – гъэ ------------- .

Сэ уэ зызыбгъэхуэпащ.

Sen beni giyindirdin.

( Sen beni giyindirmiş olansın )

Сэ ---------- сэ ----------- зы – зы --- з – гъэ – хуэпа -- щ.

Уэ ---------- уэ ----------- зы – у ----- б – гъэ -------------- .

Абы ------- абы --------- зы -- . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ --------- дэ ----------- зы – ды --- д – гъэ -------------- .

Фэ --------- фэ ----------- зы – вы --- в – гъэ -------------- .

Абыхэм – абыхэм ---- зы – е – р – а – гъэ ------------- .

Уэ сэ зыузгъэхуэпащ.

Уэ сэ зозгъэхуэпащ.

Seni ben giyindirdim.

( seni ben giyindirmiş olanım )

Сэ ---------- сэ ----------- зы – зы --- з – гъэ – хуэпа -- щ.

Уэ ---------- уэ ----------- зы – у ----- б – гъэ -------------- .

Абы ------- абы --------- зы -- . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ --------- дэ ----------- зы – ды --- д – гъэ -------------- .

Фэ --------- фэ ----------- зы – вы --- в – гъэ -------------- .

Абыхэм – абыхэм ---- зы – е – р – а – гъэ ------------- .

Абыхэм сэ зыезгъэхуэпахэщ.

Абыхэм сэ зезгъэхуэпахэщ.

Onları ben giyindirdim.

Абыхэм – ile başlayan cümle sonu çoğul eki alır.

Сэ ---------- сэ ----------- зы – зы --- з – гъэ – хуэпа -- щ.

Уэ ---------- уэ ----------- зы – у ----- б – гъэ -------------- .

Абы ------- абы --------- зы -- . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ --------- дэ ----------- зы – ды --- д – гъэ -------------- .

Фэ --------- фэ ----------- зы – вы --- в – гъэ -------------- .

Абыхэм – абыхэм ---- зы – е – р – а – гъэ ------------- .

Сэ фэ зызывгъэхуэпакъым.

Beni siz giyindirmediniz.

Сэ ---------- сэ ----------- зы – зы --- з – гъэ – хуэпа -- щ.

Уэ ---------- уэ ----------- зы – у ----- б – гъэ -------------- .

Абы ------- абы --------- зы -- . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ --------- дэ ----------- зы – ды --- д – гъэ -------------- .

Фэ --------- фэ ----------- зы – вы --- в – гъэ -------------- .

Абыхэм – абыхэм ---- зы – е – р – а – гъэ ------------- .

Дэ фэ зыдывгъэхуэпат.

Bizi siz giyindirmiştiniz.

Зытlэщlын – Soyunmak, yeni ortama uygun hale gelmek, rahat oturur hale gelmek için üst değişikliği yapmak için soyunmak. Oturacak veya yatacak elbiseleri ile kalmaya soyunmak. Çıplak olmak anlamında değildir.

Зафер зетlэщlри псым хохьэ.

Zafer soyunup suya giriyor.

Yani suya girme konumuna kendini getiriyor ve giriyor.

Сэ зызотlэщl.

Уэ зыботlэщl.

Абы зетlэщl.

Дэ зыдотlэщl.

Фэ зывотlэщl.

Абыхэм затlэщl.

Зафер унэм къыщlэхьэжри зыщитlэщlыжащ.

Сэ унэм  сыщlэхьэри зыщыстlэщlащ.

Уэ унэм  ущlэхьэри зыщыптlэщlащ.

Абы  унэм  сыщlэхьэри зыщитlэщlащ.

Дэ унэм  дыщlэхьэри зыщыттlэщlащ.

Фэ унэм  фыщlэхьэри зыщыфтlэщlащ.

Абыхэм  унэм  щlэхьэхэрири зыщатlэщlащ.

Bu sözcük de tıpkı giyinmedeki cümle kalıbı şeklinde işletilebilir.

Birisinin birisini soyundurması;

Сэ  --------- сэ -------- зы – зы ---- з – гъэ – тlэщlа – щ.

Уэ ---------- уэ --------- зы --- у ----- б – гъэ --------------- .

Абы ------- абы ------ -зы -- - . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ ---------- дэ --------- зы – ды ---- д – гъэ -------------- .

Фэ ---------- фэ --------- зы – вы ---- в – гъэ -------------- .

Абыхэм --- абыхэм -- зы – е – р – а – гъэ ------------- .

Bu cümle kalıbını örnek olarak işletecek olur isek;

Сэ  --------- сэ ---------- зы – зы ---- з – гъэ – тlэщlа – щ.

Уэ ---------- уэ ---------- зы --- у ----- б – гъэ --------------- .

Абы ------- абы -------- зы -- - . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ ---------- дэ ---------- зы – ды ---- д – гъэ -------------- .

Фэ ---------- фэ ---------- зы – вы --- в – гъэ --------------- .

Абыхэм --- абыхэм --- зы – е – р – а – гъэ -------------- .

Уэ абы зыуигъэт!эщ!акъым.

Seni o soyundurmadı.

Сэ  --------- сэ ---------- зы – зы ---- з – гъэ – тlэщlа – щ.

Уэ ---------- уэ ---------- зы --- у ----- б – гъэ --------------- .

Абы ------- абы -------- зы -- - . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ ---------- дэ ---------- зы – ды ---- д – гъэ -------------- .

Фэ ---------- фэ ---------- зы – вы --- в – гъэ --------------- .

Абыхэм --- абыхэм --- зы – е – р – а – гъэ -------------- .

Абы абы зыригъэт!эщ!а?

O onu soyundurdu mu?

Сэ  --------- сэ ---------- зы – зы ---- з – гъэ – тlэщlа – щ.

Уэ ---------- уэ ---------- зы --- у ----- б – гъэ --------------- .

Абы ------- абы -------- зы -- - . –р – и – гъэ -------------- .

Дэ ---------- дэ ---------- зы – ды ---- д – гъэ -------------- .

Фэ ---------- фэ ---------- зы – вы --- в – гъэ --------------- .

Абыхэм --- абыхэм --- зы – е – р – а – гъэ -------------- .

Абыхэм уэ зыебгъэтlэщlащ.

Абыхэм уэ зебгъэтlэшlащ.

Onlar seni soyundurdular.

Bu durum didik didik etme anlamı da taşıdığından hırsızlık vakası olarak soyma anlamına da cümlenin gelişine göre gelebilir. Hırsızlıktan soyma anlamına gelen esas fiil ise  -- хъунчlэн --  dir.

Лэжьыгъэр зыхэзылъхьар Щокъул Илхьэнщ.

.........................................................................................................................................
1.Ders      2.Ders      3.Ders      4.Ders      5.Ders      6.Ders      7.Ders      8.Ders      9.Ders      10.Ders
11.Ders      12.Ders      13.Ders      14.Ders      15.Ders      16.Ders      17.Ders      18.Ders
 19.Ders      20.Ders      21.Ders      22.Ders      23.Ders      24.Ders      25.Ders
      26.Ders      27.Ders    28.Ders      29.Ders      30.Ders
.........................................................................................................................................