Çetawe İbrahim

Ulusal edebiyat ve sanat dünyamıza değerli katkılarda bulunmuş iki Tevuçoj’ümüz var. Halk ozanı Tevuçoj Tsığu’nun (1855-1940) soyadı Tevuçoj. Ressam ve yazar Kat Tevuçoj’ün (1945-) adı Tevuçoj. Her ikiside aynı köyde, Ğobokuay’de doğmuşlar.

Tevuçoj Tsığu’nun resmi adı Tahir olsa da çocukluğunda ufak tefek oluşundan dolayı annesi onu fare anlamına gelen Tsığu diye çağırırmış. Zamanla bu takma isim resmi ismin önüne geçmiş ve yaşadığı sürece Tevuçoj Tsığu olarak bilinmiş.
Tevuçoj Tsığu okur yazar olmadığı gibi, gözleri de az görürmüş. Çerkes sözlü edebiyatını iyi bilirmiş. Kendisinde şiir yapma yeteneği varmış. Sovyet sistemi onun elinden tutmuş. Söylediği tüm şiirler kayıt altına alınmış. Ölümünden bir yıl önce (1939) Sovyet Yazarlar Birliği’ne alınmış.

Kat Tevuçoj, Çerkes resmi denince ilk akla gelen isimlerden biri. Bir sanatçının Rusya’da alabileceği en yüksek ünvanın; “Rusya Federasyonu Halk Ressamı” ünvanının sahibi. Yazarlığı da var. Bugüne kadar Çerkesçe veya Rusça olmak üzere 12 kitabı yayınlanmış. Bir uzun hikayesi( povest) sahnelenmiş.

Ressam Kat Tevuçoj köylüsü halk ozanı Tevuçoj Tsığu’nun şiir ve poemalarında çok etkilenmiş. Onun şiir ve poemalarında geçen olay ve kişileri resimlemiş.

Kat Tevuçoj kırk yıl önce genç bir ressam iken Mıyekuape’ye turist olarak Moskova’dan gelen Gennadi Jigarev’e bir resmini hediye etmiş. Daha sonra sanatsever bir işadamı olan Gennadi Jigarev kendisine resim armağan eden ressamı unutmamış. Ona bir resim albümü bastırıvermiş.

Bana da bu albümde yer alan, Ressam Kat Tevuçoj’ün halk ozanı Tevuçoj Tsığu’nun şiirlerinden esinlenerek yaptığı resimleri paylaşma işi düşmüş.

.:.