...................
...................

MUTLULUK YOLU      3. Baskı -Önsöz

K'ERAŞ Tembot
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız
Orijinal Adı:
К1ЭРЭЩЭ Тембот; Насыпым игъогу

                         
...................
...................

("Mutluluk Yolu" romanı üçüncü baskısına önsöz,1970)

Mıhamet oğlu Tembot K'eraş, 1902'de Adige Özerk Oblastı’nın (Хэку) (1) Koşhabl köyünde doğdu. Tembot'un babası Mıhamet bir ölçüde Rusça okuma yazma biliyordu. 1917 Ekim sosyalist devriminden önce baba Mıhamet K'eraş, birkaç yıl Dondukovski –Hacemıkohabl- stanitsasında çalışmıştı. Köyden ayrılıp babasının yanına her bir gidişinde kendi köyüne oranla kültürel düzeyi daha yüksek ve gelişmiş olan bu Kazak stanitsasını (2) görüyor, bilinci uyanıyor ve içinde okuma özlemi doğuyordu.

Tembot K'eraş 1914'te Ufa (3) kentindeki bir Tatar okulu seminerine kaydoldu ama Birinci Dünya Savaşı başladığı için eğitimini tamamlamadan köyüne geri dönmek durumunda kaldı. 1915-1917 yılları boyunca Tembot, Dondukovski stanitsasına yerleşmiş Adige tüccar ve esnafının ayak hizmetlerini görmek üzere, yani çırak olarak çalıştı. Stanitsada tanışmış olduğu Ruslardan yardım görüyor, kitap alıyor ve onların desteği ile de Rus edebiyatı ile tanışmış oluyordu.

Tembot, 1918-1919 yıllarında ilkokulu bitirdi ve Abinsk stanitsasındaki ortaokula yazıldı, orasını da 1921'de bitirdi. 1922'de Krasnodar'daki  (4) Kuban Politeknik Okulu'na kaydoldu.

K'eraş, edebiyata ilgisi yoğun olan biriydi, okuduğu yapıtlar içinde en fazla ilgisini çeken bölümleri kendi kendisine Adigece'ye çevirmeye başlamıştı. Böylece Rus düzyazı ve şiir örneklerini Adigece’ye çevirme yetisini/becerisini kendi kendisine kazanmış oldu. 1923'te "Enternasyonal" marşını (5) Adigece’ye çevirdi.

Tembot K'eraş o sıralar partinin RKP (b) Adige Özerk Bölgesi bürosunda bir süre çevirmen olarak çalıştı. 1923 yılında Adige Mak (Адыгэ макъ)  adlı ilk Adigece gazete yayınlanmaya başladı. Gazetenin ilk yayıncıları ve çalışanları arasında Tembot K'eraş da vardı. Bir süre sonra Tembot, yüksek öğrenim görmek üzere -devlet tarafından- Moskova'ya gönderildi.

Tembot, 1929 yılında Sanayi ve Ekonomi Enstitüsü'nü bitirmiş olarak Adigey'e döndü ve iş başı yaptı. Adige Mak gazetesinin müdürlüğüne atandı, aynı zamanda Adige Basımevi'nin yöneticiliğini ve Adige Bilimsel Araştırma Enstitüsü’nün müdürlüğünü de üstlenmişti. Doçent unvanıyla Kuban Pedagoji Enstitüsü'nde (6) ders veriyordu. 1928'de parti üyeliğine alındı.

1925'de Tembot'un ilk kısa öyküsü "İçki" (Аркъ) yayınlandı, 1934'te bunu "Meşıko'nun Üzüntüsü" (Мэщыкъо ишъхьак1у) adlı küçük öykü kitabının yayınlanışı izledi.


"Dogora k cçastıyu"
(Adigece "Şambul/Щамбул) romanının –Mutluluk Yolu romanının tamamlanmamış ilk biçimi- ilk bölümünü 1929 yılında yazdı ve 1934'te Adigece ve Rusça olmak üzere iki dilde yayınlandı. Bu tarihten sonra roman üzerindeki çalışmaları uzun bir süre için kesintiye uğradı. Partinin Leninist ulusal politikasının belirlenmesi, ekonomik ve kültürel değişim ve gelişim konularında Adige halkının göstermiş olduğu dönüşümler Tembot K’eraş’ın amaçları ve daha önce yazdığı yapıtlar üzerinde değişilikler yapmasını zorunlu hale getirmişti (7). Önceleri Adige aileleri içinde yaşanmakta olan kişisel olayları ele alan yazılar yazıyordu, şimdi geniş halk kitlelerini ve onların mücadelelerini ele alan yazılar yazmak gerekiyordu -Standardizasyon ve sanata politik bir Stalinist üst müdahale vardı-. Böylece romanını -Mutluluk Yolu- tamamlayıp 1940 yılında yayınladı. Roman -yazarı, Tembot K’eraş tarafından- Rusça'ya çevrilerek 1947 yılında Rusça olarak yayınlandı ve 1948 yılında da, o yılki Devlet Ödülü'nü aldı.


Tembot 1946’da “Direnişçi Kız” (Партизан пшъашъ) adlı öyküsünü Adigece , ”Şapsığ Kızı” (Шапсыгъэ пшъашъ)  adlı uzun öyküsünü de 1952’de Rusça olarak yayınladı. ”Kızlarımız” (Типшъашъэхэр) adlı romanının yazımını 1954 yılında tamamladı.  “Hacret” (Kaçak) adlı ve içinde noveller (öyküler) bulunan kitabı 1960 yılında basıldı. “Kalbini Sağlam Tut” (Гур гъэпытэ)  adlı romanı 1962’de,  “Kuko” (bir kız adı) romanı da 1968’de yayımlandı. 1969’da “Abzegh Avcısı” (Абдзэхэ шэк1ожъыр) adlı öykü (novel) kitabı yayınlandı.

Şu anda Tembot K’eraş, kırktan fazla kitabı da Adigece çevirmiş bulunmaktadır.


DİPNOTLAR:
1)
Şimdi Adigey Cumhuriyeti. -HCY

2) Stanitsa-Kazak köyü ya da beldesi. -HCY

3) Ufa-Şimdi RF üyesi Başkırdistan Cumhuriyeti başkanti. -HCY. 4)Krasnodar-Bu kent o sıralar  Adigey’in de merkezi idi. Merkez 1936’da Maykop’a taşındı. -HCY

5) Enternasyonal marşı, önceleri SSCB’nin marşı idi, sonradan, Stalin iktidarı döneminde  Rusluğu yücelten başka bir marş kabul edilmişti. -HCY

6) Bu enstitü daha sonra “Adige Pedagoji Enstitüsü” ya da “Adige Öğretmen Okulu”, şimdilerde de “Adigey Devlet Üniversitesi” oldu. O sıralar bu kurumlar henüz küçük ve başlangıç aşamasında olduklarından bir kişi birden çok işi bir arada yapma zorunda kalabiliyordu. -HCY

7) Bu dönemde kollektivizasyon, yani bireysel köy toprak mülkiyetinin kaldırılıp toprağın devlet mülkiyetine alınması, kolektif çiftlikler (kolhoz ve sovhozlar) kurulması ve Stalin rejimi muhaliflerin tasfiyesi, sürgün ve idamlar  süreci  yaşanıyordu. Çok sayıda Adige aydın ve yazarı da idam edilmişti. -HCY

Not: Tire içine alınan bölümler ve siyahlaştırılmış yazılar çevirmene aittir. -HCY

 
1. Parti    
1. Bölüm 4. Bölüm 7. Bölüm
2. Bölüm 5. Bölüm
3. Bölüm 6. Bölüm    
            
2.
Parti  
 
1. Bölüm 7. Bölüm 13. Bölüm
2. Bölüm 8. Bölüm 14. Bölüm
3. Bölüm 9. Bölüm 15. Bölüm
4. Bölüm 10. Bölüm 16. Bölüm
5. Bölüm 11. Bölüm 17. Bölüm
6. Bölüm 12. Bölüm    
           
3.
Parti  
            3. Baskı Önsözü  >>>
1. Bölüm 5. Bölüm 9. Bölüm
2. Bölüm 6. Bölüm 10. Bölüm
3. Bölüm 7. Bölüm 11. Bölüm
4. Bölüm 8. Bölüm    
           
4.
Parti  
 
Son