BZEM Yİ PSEWUP1E

BRAM Alaudin Bzer zışıpsewure guer arı, şher arı. Gure şhere zimıem bzer sıdew zerihana! Bzer yiğepsewunew zıore yibze reretx, yibze rereguşaI. Çılem yabzecIere a dakhikhem wuguşaIeze wibze sidew wuğepsewuta? Adıgabzem…

Okumaya devam edinBZEM Yİ PSEWUP1E

SÖZ / GUŞIE

BRAM Alaattin Bayram Eğitimci 10 Aralık 2008 Eskiler kelam derlerdi söze. Kelam sözcüğü bildiğiniz gibi Arapça kökenli. Üç sesten oluşuyor: KLM. Kalem kelimesi de aynı köktenmiş gibi gelir insana; ancak…

Okumaya devam edinSÖZ / GUŞIE

ÖMER HİLMİ TSEY

YENEMUK M. Mahir Ömer Hilmi TSEY, 1898 yılında Halep Vilayetinin Harim Kazasına bağlı Reyhaniye (*) Nahiyesinde doğdu. İlk öğrenimini Reyhanlı’da yaptı. O dönemde Rüştiye, İdadî ve Sultanîde eğitim yapmak isteyenler…

Okumaya devam edinÖMER HİLMİ TSEY

GECİKMİŞ BİR CEVAP – “ADİGE (ÇERKES) DİLİNE KARAÇAY-MALKAR DİLİNDEN GEÇEN KELİMELER” ADLI YAZIYA CEVABİ BİR ELEŞTİRİDİR

Bram Alaudin Not: Bu makale, CircassianCanada Forumlarımızdaki Türkiye Türklerin mi? başlıklı konuyla ilişkili olarak; Cumhur rumuzuyla yazan katılımcımız tarafından gönderilmiştir. (CC)    Anlaşıldığı kadarıyla yazı “Kırım Dergisi, 2 (8), 1994, 26-29.ss.…

Okumaya devam edinGECİKMİŞ BİR CEVAP – “ADİGE (ÇERKES) DİLİNE KARAÇAY-MALKAR DİLİNDEN GEÇEN KELİMELER” ADLI YAZIYA CEVABİ BİR ELEŞTİRİDİR

SÖYLENCELERDE ADİGELERIN KÖKENİ – 1УЭРЫ1УАТЭМ ХЭТ АДЫГЭХЭМ Я КЪЕЖАП1Э

TEGULAN Yakup Temel (Тэгъулан Екъуб Тыркум) 12 haziran 2009   Cи  къызхэк1ыр  си уарода, Мысырыжым къыщожэ Сынежэнти зы выж закъуэи симы1э Мэш тэк1у зи1эхэр я пэш1эк1эм щ1офие Жы фий макъ…

Okumaya devam edinSÖYLENCELERDE ADİGELERIN KÖKENİ – 1УЭРЫ1УАТЭМ ХЭТ АДЫГЭХЭМ Я КЪЕЖАП1Э

İLK AYDINLARIMIZ

Ç’ARE Fatim Adige Mak, 27 Ocak 2009 Çeviri: ACHUMIJ Hilmi 20. yüzyılda yaşamız çığır açıcı Adige aydınları ile alakalı olarak düzenlenen ‘Aydınlığa Atılan Adımlar’ isimli sergi Adige Cumhuriyeti Ulusal Müzesi’nde…

Okumaya devam edinİLK AYDINLARIMIZ

ADİGE FOLKLORA ÖNSÖZ

Derleyen: K'ube Şaban Adighe Folklor,No.1,Paris,1959 Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız Adigeler ya da Çerkesler Kafkasya'nın en eski halklarından biridir. Bütün bir dünya bu gerçeği bilir. Adige folkloruna ilişkin birkaç kitap yayınlanmıştır,…

Okumaya devam edinADİGE FOLKLORA ÖNSÖZ

ANADİLİ SORUNU

HAPİ Cevdet Yıldız Ocak 2008'de yayınlanan Jineps'in 24. sayısında, Elena Kutarba’nın "Abazalığın Abazaca'sız olmayacağını bilmemiz gerekiyor. Anadilini biliyor musun?" başlıklı yazısının çevirisi yayınlandı. Yazıyı, konuya ilgi duyan herkesin okumasını öneririm.…

Okumaya devam edinANADİLİ SORUNU

AT HİKAYELERİ

Tolgay Kaya Burada mıdır acaba, yoksa işi bitince gitmiş midir? Kapıyı hafifçe açıyor ve burun buruna geliyoruz. Ahır temizliği yeni bitmiş tam aklından bir çay içeyim diye geçerken benle burun…

Okumaya devam edinAT HİKAYELERİ

BABAMLA BİR SOHBET

GHUNEKHO Savsır Özbay Bayramda ailece köye (Pşıjh hable) gittik. Havada güzel olunca tadını çıkartmak istedim. Bayram namazından çıktıktan sonra camidekilerle sırayla bayramlaşıp, topluca mezarlık ziyareti yaptık ama babam beni alıp…

Okumaya devam edinBABAMLA BİR SOHBET

HETAĞ ORMANI

KARMOKUA Hamid Çeviri: BEŞHTO Yılmaz Beştepe Kuzey Osetya'da Lesken ırmağı kıyılarını geçip, Alagir’e giderken Suadag köyü yakınlarında dairesel küçük bir ormana rastlanır. Osetler o ormana Hetağ ormanı derler. Eskiden Hetağ…

Okumaya devam edinHETAĞ ORMANI

KİRAMİ

Tolgay Kaya Ben Kirami’yi İstanbul'da, Uzunyayla Kafkas Kültür Derneği'nde tanıdım. Tam manasıyla tanışmamız; derneğin o çok eleştirilen ve kalksın mı kalkmasın mı tartışmaları her zaman gündemde olan lokalinde oldu. Derneğin…

Okumaya devam edinKİRAMİ

KİMLİK

GHUNEKHO Savsır Özbay Maf sisilhepkheghuxer, Ben 18 Ocak 2010’da 14 yaşımdan gün alacağım. Buna ergenliğe giden yaş mı, olgunlaşma mı denir bilmiyorum. Bir akşam dershaneden döndüğümde babamı uzanırken gördüm. Beni…

Okumaya devam edinKİMLİK

İŞPORTACI

Mefewud Nartan * Ankara’nın üniversiteli işportacılarına İşporta deyip geçmeyin, o tezgahta ne insanlar harman olur. Kaç-kovaladan ibaret değildir. Bir bakarsın ki sizin tezgah, dergaha dönmüş. Bütün bir caddeyi herkesle paylaşacak…

Okumaya devam edinİŞPORTACI

ÖZLEM BİTMELİ

GHUNEKHO K. Özbay Yıllardır Kafkasya üzerine bir çok yazılar yazılır, çizilir. Tümünün sonuçlarına bakarsanız Kafkaslılarda bir vatan özlemi vardır. Bu özlem, dönmek isteyeninde de istemeyende de vardır. Bu günlerde yeniden…

Okumaya devam edinÖZLEM BİTMELİ

TOPRAK

GHUNEKHO K. Özbay Hiç bir toplum vatansız, hiç bir vatanda insansız olamaz. Her vatanın bir sınırı, dili ve bayrağı olmalı. Gönlüm bunların hepsinin bağımsız olmasını ister. Olmasa da o toprakta…

Okumaya devam edinTOPRAK

KELEBEK

Reyan Yüksel Ah be güzelim, Ah benim canım arkadaşım, yine benden şikayet ve sıkıntı dolu bir mektup alıyorsun haberin olsun. Bulandım… Durulmak çabası vardı bilirsin bende. Her seferinde “bırak bulan,…

Okumaya devam edinKELEBEK

ADEM VE BİZ

Hulusi Üstün 19 Mayıs 2009 Aradan yüz otuz dokuz yıl geçmiş... Adem’in Cennet’ten kovuluşuna benziyor bizim yaşadığımız sürgün. Geçen zaman acısını azaltmıyor belki ama bu acıyı yüreğinde hissedenlerin sayısı gün…

Okumaya devam edinADEM VE BİZ

MISIR GEZİSİ

WORDIM Müzeyyen Kip İstanbul’dan tur şirketlerince düzenlenen Mısır gezisine katıldık. Mısır 'ı merak ediyordum. Dünyada görmek istediğim yerlerden biri de piramitlerdi. Oralarda eskiden yaşananları görmek, hissetmek istiyordum. Şubat’ın ilk haftası…

Okumaya devam edinMISIR GEZİSİ

EMİ

Tolga Kaya Pınarbaşı’ndayım bir Cuma günü. Bir bayramın ertesinde, hatıraların terkisinde,  yavaş yavaş Karslı camine doğru yürürken biliyorum ki bütün Uzunyayla buradadır şimdi. Pazarlarda, alış verişte,  camilerde, kaldırımlarda, nasırlı elleri,…

Okumaya devam edinEMİ

KUTLU-İL

Bekir Ali Demirel Bir varmış, bir yokmuş... Kafdağı’nın Hazar’dan Karadeniz’e kadar uzanan yemyeşil ormanlarla kaplı eteklerinde, adına ''Kutlu-il'' dedikleri bir ülke varmış. Neden mi Kutlu-il demişler? Çünkü bereketli topraklarını irili…

Okumaya devam edinKUTLU-İL

EŞINE HAZRET

GHUNEKHO K. Özbay 2 Ocak 1926 yılında Tewçoj'e bağlı Ghobokhuaye’de dünyaya geldi. 1941 yılında Orta Okulu bitirip kolhazda çalıştı. 1943-1950 yılları arasında askerlik yapan Eşine Adige gazetesinin basımında çalıştı. 1954-1957…

Okumaya devam edinEŞINE HAZRET

Jane Kırmız Şiirleri

Çeviri: GHUNEKHO K. Özbay ASKERE GİDEN GENCİN ŞARKISI Askere gitmek için yola çıktığımda, Neş'eyle beni uğurlarken, Beni sevince koyan konuşmaların, Kalbimde tüm söylediklerin. Beni severek beklemek isteyişini, Söylemiştin,inanıyorum sana. Bazen…

Okumaya devam edinJane Kırmız Şiirleri

Pavel Reznikov

KALPTEN GELEN SESLER Çeviri: GHUNEKHO Savsır Özbay "Zekhoşnıgh dergisi sayı-3-1972" Yaşamın az değil,az değil gördüğüm, Çok yerleri gezdim ve yaşadım, Fakat ADIĞE vatanını, Bahar çiçeklerine benzetirim. Adığe ulusunun mutlu yaşamı,…

Okumaya devam edinPavel Reznikov

Anne Şiirleri

Derleyen: GHUNEKHO Savsır Özbay ANNE Jane KIRMIZ Çeviri: GHUNEKHO K. Özbay Söyle annenin adı nedir? Annedir annemin adı. Diye yanıtlar küçük kız. Bak, beni Mahmut diye çağırırlar, Farz etki, anneni…

Okumaya devam edinAnne Şiirleri

HANFEN Alim

Çeviri: Atalık Rafet ANADİLİM Atalarımın yurdu Sen gözlerime ışık, Sağlam bastığım yersin, Kimseye benzemezsin. Sen, kıymetli ocağında Yürüyen xabzem Anadilimi dillendiren Konuşturansın! Güzel günlerimizi, Acı günlerimizi Sen düzenliyor Güzel yolda…

Okumaya devam edinHANFEN Alim

GHUNEKHO K. Özbay

HABER Karamürsel, 02 Mart 1979 Gazete, Büyük bir manşet, Afrika’da bir ülke, Bağımsızlığına kavuştu. Hürriyete koşan, Devam,Afrika’da olduğu gibi, Özgürlük savaşları, Tüm dünyada sürüyor. Gözüm, Gazeteleri hafifçe tararken, Anasından koparılmış,…

Okumaya devam edinGHUNEKHO K. Özbay

K’uash Betal

GHUNEKHO K. Özbay 1920-1957. Ünlü Adige lirik şairi. Sanat hayatı on yıl sürdü. Genç yaşta ölen şairin eserleri Adige edebiyatının en ünlüleri arasındadır. Çok iyi öğrenim gören yazarın "si-pi-si-pi (Misisipi)"…

Okumaya devam edinK’uash Betal

Koşt Muhez

GHUNEKHO K. Özbay 1937 yılında Kabardey’in Kereğeş köyünde dünyaya geldi. Babasının adı Hüseyin’dir. İlk ve orta öğrenimini 1956 tamamlayan yazar, Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü mezunudur. Biç konuda eserleri bulunan Koşt,…

Okumaya devam edinKoşt Muhez

Khumpil Khadirbeç

GHUNEKHO K. Özbay 24 Ağustos 1934 yılında Adigey'in Krasnogvardeyski -rayonu- içindeki Vılap (Уляп) köyünde dünyaya geldi. 1954-57 yılları arasında askerlik yaptı. 1957-59 yıllarında Drujba (dayanışma) ağaç ve mobilya üretiminde çalıştı.…

Okumaya devam edinKhumpil Khadirbeç

Nexay Ruslan

GHUNEKHO K. Özbay NEXAY Ruslan’ın şiirlerini karıştırırken çevirilerimin bir kaçını oğlum Savsır’ın istemiyle siz değerli hemşehrilerimle paylaşmak istedim. G.K.Ö. ÇOCUK Ağlatma çocuğu, Ağlatma, yalvarıyorum. Acı çıplak ayaklı çocuğa, Bırak, eksik…

Okumaya devam edinNexay Ruslan

HAPİ Sine Yıldız

O ÇOK KÜÇÜK CircassianCenter Notu: Irak'taki bombardımanlar sırasında, 2003'de bu şiiri yazdığında HAPİ Sine henüz 11 yaşındaydı. O çok küçük, Henüz 4 yaşında. Farkında değil çevresindeki felaketlerin. Farkında değil savaşların,…

Okumaya devam edinHAPİ Sine Yıldız

Yefewne Abdul

GHUNEKHO K. Özbay 23 Eylül 2009 YEFEWNE Abdul 1938 yılında Ürdün’ün Süveyleh köyünde dünyaya geldi ve 1965 yılında anavatanı Adigey’e döndü. Kendisi El Hüseyin Koleji mezunudur. Birkaç yıl işsiz gezen…

Okumaya devam edinYefewne Abdul

Kaysın Kuliev

CC Kültür Sanat Savaşta sıkılan her kurşun, annelerin kalbinden geçer... Kaysın Kuliev Karanlığa nerde yakalanırsa kuş, Durup dinlenirmiş derler orada. Ya sen, dur durak bilmeyen kuş Yüreğim, sen nerde durursun…

Okumaya devam edinKaysın Kuliev

HAPİ Çise

HER ŞEYİMLE KAFKASYA 12 Ocak 2000 Kalbimde bir şiir, Bir tutku, Sanki koş dermiş gibi KAFKASYA'YA. Kalbim benim kanadım Düşüncem ise tutkum Sanki uç dermiş gibi... KAFKASYA'YA Kalbim benim düşlerim…

Okumaya devam edinHAPİ Çise

Ahmet Çerkezoğlu

KAFKASYA'DA YAŞAMAK İSTİYORUM Bir ülke istiyorum ulu zirvelerinde karlar olsun. Bir ülke istiyorum tepelerinde ulu ağaçlar olsun. Bir ülke istiyorum vadileri dünya ile yaşıt olsun. Bir ülke istiyorum çiçekleriyle renk…

Okumaya devam edinAhmet Çerkezoğlu

HAKUN Rimme

Çeviri: Atalık Rafet TURNA GÖRÜRSEM HÜZÜNLENİYORUM Къру слъагъумэ CогумэщIыр Canımdan öncesin sen, benim yurdum! Thamadeleri olarak Uaşhamaxuam, Düşüncelerimizdeki, zirveleri beyaz dağlar, Onlar, güzel günler geçirerek yaşlanmadılar. Kötü zamanda doğmadım ben,..…

Okumaya devam edinHAKUN Rimme

Semih Seyyid

Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız I Ey sevgili ben sana Dünyanın hangi dili Hangi diliyle söylesem sevdiğimi? İhtiraslı Fransızca ”Je t’aime” Haykırır Japonca’mı? ”Kimi o ai shiteru” Ateşli İspanyolca ”T’Estimo” Neşeli…

Okumaya devam edinSemih Seyyid

Nilgün Nart

AŞKIN AŞKI Aşkın yalnızca saatlere günlere yansıyabilecek kadar kısa ömürlü olduğunu sanırdım. Sevgili Seni “Kendimde” Hatırlayınca; Aşkın; değil yıllara, değil asırlara, Sonsuz Zamanlar boyunca, Sonsuz Aşkla, Sonsuz Sevgiyle, Sonsuz Tutkuyla,…

Okumaya devam edinNilgün Nart

Mefewud

DAĞ ÇİÇEKLERİNE *Tsey Mahmut’a, Vacit’e, Kamuran’a, Sönmez’e Yançatoral’a ve tüm kaybettiklerimize Sizi bu, başkalarının rüzgârlarında savrulan, mülteci hayatlarımızda nasıl unutacağız. Sizi bu “biz”  olma direnişimizde, beş yivli Çerkes kaması gibi…

Okumaya devam edinMefewud

Serdar Arsev

"GÜZEL''E MERSİYE I- ölenle biraz daha ölünür selvi boylum devâkârım ışığım mezarını görmek de varmış bu arsa- i âlemde Uzunyayla'nın bütün Çerkes köyleri işitsin Avşar köyleri Kürt köyleri ve atların…

Okumaya devam edinSerdar Arsev

K’UBE Şaban

Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız SIBIR OŞHA (SIBIRVUACH) * Çıkarttırdı topunu Sıbır Oşha tepesine at sırtında ** Kaseyler’in Muhammed’i. Kaseyler’in Muhammed’i Gümbürdetiyor topu oradan. Topun yaydığı barut dumanı Karanlığa boğuyor dağ…

Okumaya devam edinK’UBE Şaban

KIŞOKUA Alim

Çeviri: Atalık Rafet Мукъуэжь Анатолэ Ажылыр гъащ1эм и дэуэгъуми, Гуф1эгъуэм гуауэр къуэш ищ1ащ Щ1ым ехыжахэр дымылъагъуми Гукъэк1ыж къуэпск1э дапыщ1ащ. Сыхуейщ сэ куэдрэ сыпсэуну Щ1ым тетщи фыуэ слъагъу ц1ыху куэд Сыл1эн…

Okumaya devam edinKIŞOKUA Alim

ŞOCENTSUK Ali

Çeviri: Atalık Rafet Nalçik, 1929 KIŞ GECESİ Щ׀ымахуэ жэш Жэш губжьащи, жьы зэпихум Бадзэ хужьыр къырехьак׀, Къуак׀и тафи къимыгъанэу Джэбын хужьыр къырешек׀. Ауэ щы׀эщ жьым , боранхэм Зи уэрэдыр дэжууф,…

Okumaya devam edinŞOCENTSUK Ali

XIRXAHAXER

GHUNEKHO Savsır Özbay Bzerabzew bzemıu - Bzegu K'o petımi şiz zımık'u - Kushe Zekhoşit'ur zenekhokhu - A Bıdzınshew bınısh'u - Çetkhurt Bghunshew wune - Wuasho Şeş wostıghew gubgher zıghadaxe -…

Okumaya devam edinXIRXAHAXER

PALAVRACILAR

Bülent Atçı & Ahçıps 12 Haziran 2009 İki Kabardey genci sohbet ediyorlar. - Voley demiş birisi, benim dedemin bir at ahırı vardı, öylesine uzundu ki; Kısrak at ön kapıdan girer…

Okumaya devam edinPALAVRACILAR

KIRILMA NOKTALARI

HAPİ Cevdet Yıldız 1950’li yıllar. Düzce. Her gün Kovk’ehabl (Къоук1ьэхьабл; Sarayyeri) adlı  köyümüzden 3-4  km ötede, Düzce'ye, ortaokula yürüyüp gidiyoruz. O sıralar baş oyuncusu Ayhan Işık olan ve “Adige filmi”…

Okumaya devam edinKIRILMA NOKTALARI

KUACE BERDIKO MEHMET

Kaynak: Muhsinin, Шапсыгъ bölümü, internet Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız Bir zamanlar Shapsughlar arasında Kuace Berdıko Mehmet adında bir yiğit vardı. Tuapse yöresindendi. Savaşa giderken, konuşmak (pseluh) için yol üzerinde bir…

Okumaya devam edinKUACE BERDIKO MEHMET

KAZIM DA KİMMİŞ!

HAPİ  Cevdet Yıldız Düzce Bostanyeri (Arapçiftlik/Şapsıkoy) camii önünde bir grup insan toplanmış söyleşi yapıyorlardı. Köy zengini Kazoko Kazım'dan söz ediyorlardı. Kazım'ın ailesi, köleleri ve akrabaları ile birlikte, Karadeniz kıyısında daha…

Okumaya devam edinKAZIM DA KİMMİŞ!

TETERİZ EFENDİM!

HAPİ Cevdet Yıldız Düzce'nin eski Akçakoca yolu üzerindeki Kasaba’da (*) bir kahvehanede kalpaklı Çerkes ihtiyarı çay içip oturuyordu. Kurtuluş Savaşı sonrasındaki o sıralar (1923-1927) Rumlar toplanıp Yunanistan'a gönderilmekteydiler. Bu nedenle…

Okumaya devam edinTETERİZ EFENDİM!

VALİ ve TOHUM

Aktaran: Turgut Şevki Yazan: KEÇ-I Süleyman Yavuz Okuyacağınız bu hikaye Osmanlı’nın son dönemlerinde Hicaz’da yaşanmış ve Ürdünlü bir thamade tarafından Çeloh’a aktarılmıştır. Ancak bu aktarma sırasında ufak tefek hasarlar oluştuğundan…

Okumaya devam edinVALİ ve TOHUM

HASTA MAHMUD VE BABAM

HAPİ Cevdet Yıldız Hasta Mahmud'un adını ve başından geçenleri sık sık duyardım ama kendisini henüz görmemiştim. Düzce'de tek arabacılık ve eşya nakliyeciliği yaptığını duyuyordum. Babamın Düzce'de bir nalbant dükkanı vardı.…

Okumaya devam edinHASTA MAHMUD VE BABAM